Obszary ochrony archeologicznej w Raporcie o Terenie

Wszelkie prace ziemne i/lub budowlane wykonywane w obrębie nieruchomości objętej archeologiczną strefą prawnej ochrony konserwatorskiej należy uzgodnić wcześniej z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Bardzo ważne jest zatem sprawdzenie czy działka na której zamierzasz np. wybudować dom nie znajduje się na obszarze chronionym. Jak to zrobić? Od teraz to proste, ponieważ w Raporcie o Terenie OnGeo.pl sprawdzisz obszary ochrony archeologicznej.

Czym są obszary ochrony archeologicznej?

Nadrzędnym przepisem, który reguluje sprawy związane z zabytkami i stanowiskami archeologicznymi jest ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U.2003.162.1568 z późn. zm.). To właśnie tam znajdują się wszelkie definicje obiektów, badań i rejestrów, które dotyczą obiektów archeologicznych.

Obszary ochrony archeologicznej to po prostu stanowiska archeologiczne oraz strefy wokół nich, czyli strefy ochrony konserwatorskiej lub strefy obserwacji archeologicznej.

Za stanowisko archeologiczne uznaje się każdy ślad pozostawiony po działalności człowieka w przeszłości. Chodzi tutaj zarówno o drobne monety i fragmenty drobnej ceramiki ozdobnej, po całe fundamenty i pozostałości osad sprzed kilku tysięcy lat.

Strefy ochrony konserwatorskiej i archeologicznej ustala się na poziomie gminnym w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (suikzp) lub w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (mpzp).

Wpływ obszarów ochrony archeologicznej na budowę domu

Objęcie pewnego obszaru archeologiczną strefą prawnej ochrony konserwatorskiej rodzi obowiązek zwrócenia się przez inwestora do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o zezwolenie na realizację przedsięwzięcia inwestycyjnego. Dlatego tak ważne jest, żeby sprawdzić, czy w najbliższej okolicy znajdują się jakieś stanowiska archeologiczne. Jeśli tak, prawdopodobnie przed realizacją prac ziemnych i budowlanych będziesz musiał przeprowadzić na swojej działce badania archeologiczne.

Jeśli na twojej działce lub w najbliższej okolicy znajduje się udokumentowane stanowisko archeologiczne, nie musisz się jeszcze załamywać. Twoja inwestycja budowlana ma szanse na powodzenie. Zamiar realizacji przedsięwzięcia budowlanego należy jednak wcześniej zgłosić do odpowiedniego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Urząd następnie podejmuje czynności prowadzące do jak najszybszego "uwolnienia" terenu z zabytków. Niestety w praktyce takie prace na działce mogą potrwać nawet kilka miesięcy i dłużej. Ta sama procedura obowiązuje inwestora, jeśli podczas wykonywania na działce prac przygotowawczych lub kopanych, odkryje jakieś ślady z przeszłości lub kości.

Strefa ochrony archeologicznej, czyli co jeśli działka znajduje się kilka metrów od udokumentowanego stanowiska archeologicznego.

Zazwyczaj jeśli działka zostanie "uwolniona" od zabytków to mimo to istnieje szansa, że w najbliższej okolicy również znajdują się pamiątki po przodkach. Oznacza to, że jeśli w przyszłości sąsiad zechce wybudować na swojej posesji obiekt, który wymaga pozwolenia na budowę lub zgłoszenia, to prawdopodobnie również będzie zmuszony do wykonania badań archeologicznych.

Dlaczego? Teren "uwolniony" od zabytków został ograniczony do działki inwestora na której znajduje się stanowisko archeologiczne lub do części tej działki. Nadal istnieje prawdopodobieństwo, że część zabytków znajduje się w okolicy. Jedynie w wypadku naprawdę dużych inwestycji, gdzie bada się szerokie powierzchnie, czyli np. hale produkcyjne, lotniska, autostrady, możemy mówić o całkowitym "uwolnieniu". Dlatego władze lokalne ustanawiają tzw. strefę ochrony konserwatorskiej i archeologicznej. Zapis dotyczący strefy ochronnej wnosi się do MPZP lub SUiKZP.

Wytyczne do prowadzenia badań archeologicznych zakładają, że każde stanowisko archeologiczne o powierzchni od 1 ara do 0,5 ha, powinno być naniesione na mapę z 39,9 m buforem w kształcie koła. Środek okręgu osadzony jest w centrum lokalizacji zabytku.  

Znalezisko pojedyncze, ślad osadnictwa lub niewielkie stanowisko archeologiczne o powierzchni około 1 ara przyjmuje się w opracowaniach jako powierzchnię w kształcie koła o promieniu 5,65 m, osadzonego środkiem w centroidzie lokalizacji wskazanej na mapie.

Zabytek archeologiczny znany, o ustalonej lokalizacji, lecz o nieznanym zasięgu prezentowany jest jako punkt z symbolem wypełnionego trójkąta. Trójkątem bez wypełnienia oznacza się natomiast obszary ochrony archeologicznej, gdzie stanowisko znane jest z kwerendy o nieustalonej uprzednio lokalizacji. 

W Raporcie o terenie wyrysowano dla każdego rodzaju stanowiska bufor (strefę) o promieniu 40 metrów od centroidu - punktu stanowiska. 

Sprawdź stanowiska archeologiczne w Raporcie o Terenie

Generując Raport o Terenie z łatwością zlokalizujesz obiekty ochrony archeologicznej. Sprawdzisz ślady osadnicze, cmentarzyska, groby dawne i mogiły, całe zespoły stanowisk archeologicznych, czy wręcz krajobrazy z czasów naszych przodków.

Na mapie przedstawiono miejsca punktowe stanowisk archeologicznych oraz wyznaczono poglądowo strefy (bufory) o promieniu 40 m od punktów stanowisk, jako miejsca o prawdopodobnym zasięgu strefy ochrony archeologicznej. Dodatkowo każdy z punktów posiada osobny opis w formie tabelarycznej z rodzajem obiektu, okresem jego powstania oraz odległości od wskazanej działki. 

Jak sprawdzić dokumentacje zabytku archeologicznego?

W OnGeo.pl możesz również pobrać źródłowe mapy i dokumenty stanowisk archeologicznych dzięki przekierowaniu na państwową stronę internetową zabytek.pl. Link znajduje się w kolumnie "Więcej" w tabeli szczegółów.

Aby zobaczyć dokumenty źródłowe wystarczy kliknąć w link “dokument” dla wybranego stanowiska archeologicznego. 

Teraz automatycznie zostaniesz przekierowany na stronę zabytek.pl, gdzie przeczytasz szczegółowe informacje o zabytku/stanowisku oraz obejrzysz dostępne zdjęcia. 

Jeśli chcesz zobaczyć dokumentacje zabytku/stanowiska, przeskroluj na koniec strony gdzie znajdziesz sekcję “Zobacz dokumentacje o zabytku”.

Aby otrzymać dostęp do badań musisz zalogować się przez profil zaufany ePUAP lub przez bank. Po zalogowaniu otrzymasz pełen dostęp do dokumentacji. 

Jak pobrać Raport o Terenie?

• W pierwszej kolejności wejdź na stronę ongeo.pl/raporty
• Wyszukaj i wybierz swoją działkę. Możesz tego dokonać na trzy sposoby:

Użyj pola wyszukiwarki. Wyszukaj działkę po adresie lub po numerze. Poniżej pola wyszukiwarki pojawi się lista podpowiedzi z działkami, które pasują do Twojego zapytania.

Wskaż na mapie. Możesz przenieść się na część mapy, a następnie wskazać kursorem myszki interesującą Cię działkę. Po prawej stronie mapy znajdziesz narzędzia pomagające w nawigacji mapą (przybliżaniu i oddalaniu skali mapy oraz miarkę – narzędzie mierzące odległości).

Narysuj na mapie. Możesz przenieść się na część mapy, a następnie wskazać kursorem myszki interesującą Cię lokalizację działki. Następnie poprzez klikanie i zaznaczanie kolejno punktów zawężających obszar swojego zainteresowania, zostanie zaznaczony wybrany przez Ciebie obszar działki. Po prawej stronie mapy znajdziesz narzędzia pomagające w nawigacji mapą (przybliżaniu i oddalaniu skali mapy oraz miarkę – narzędzie mierzące odległości).

• Zaznacz cechy terenu, które chciałbyś pobrać dla swojej działki, a następnie wybierz Obiekty ochrony archeologicznej z zakładki Ograniczenia formalnoprawne.

• Opłacić Raport o Terenie. Pamiętaj, że sam wybierasz za co płacisz.

W Raporcie o działce masz możliwość wyłączenia pozostałych tematów, co spowoduje, że cena będzie niższa.

Uwaga! Wybierając wszystkie tematy z listy uzyskasz aż 20 % rabatu!

• Gotowy Raport o Terenie otrzymasz na wskazany adres mailowy.