Rozbiórka zabytku. Czy możliwa jest rozbiórka budynku z gminnej ewidencji zabytków?

Zakup nieruchomości w okazyjnej cenie, nawet jeśli wymaga rozbiórki, może być kuszący. Warto jednak pamiętać, że niektóre obiekty budowlane, choć w złym stanie technicznym, mogą być chronione przez prawo. Przed przystąpieniem do prowadzenia robót budowlanych czy rozbiórki budynku mieszkalnego, kluczowe jest sprawdzenie, czy dany obiekt nie jest wpisany do rejestru zabytków. Rozbiórka obiektu budowlanego wpisanego do rejestru zabytków wymaga bowiem zgody wojewódzkiego konserwatora zabytków oraz wydania pozwolenia przez organ administracji architektoniczno-budowlanej. Bez tych formalności nie tylko narażamy się na kary finansowe, ale także na odpowiedzialność karną.

Kusząca cena za nieruchomość z ruiną może być zgubna. Kupując dom, który potencjalnie może nadawać się wyłącznie do wyburzenia, bez sprawdzenia podstawowych dokumentów jest ryzykownym posunięciem. Dlaczego? Stary, zniszczony dom może okazać się zabytkiem, który podlega ochronie prawnej. Co zrobić jeśli okaże się, że budynek okaże się nieruchomością zabytkową? Czy rozbiórka zabytku jest w ogóle możliwa?

Kiedy wymagane jest pozwolenie na rozbiórkę budynku?

Odpowiedzi na to pytanie należy szukać w Ustawie z dnia 7 lipca 1994r. – Prawo budowlane (Dz.U. 1994, Nr 89, poz. 414 z późn. zm.). Według przepisów prawa pozwolenie na rozbiórkę budynku konieczne jest w określonych przypadkach:

1. Kiedy obiekt ma 8 m wysokości (lub więcej) bez względu na jego usytuowanie na działce i odległości od granic działki;
2. Kiedy budynek mieszkalny (lub inny) stoi zbyt blisko granicy działki lub w ścisłej granicy działki;
3. Kiedy rozbiórka obiektu może negatywnie wpłynąć na stosunki wodne lub ogólny stan środowiska;
4. Kiedy budynek objęty jest ochroną  konserwatorską, lub jest uznawany za zabytek.

Czy możliwa jest rozbiórka zabytku?

I tak i nie. Wszystko zależy od tego, czy mamy do czynienia z zabytkiem wpisanym do rejestru zabytków, czy wpisanym do gminnej ewidencji zabytków.

Różnicę między tymi formami ochrony opisaliśmy w artykule: Gminna ewidencja zabytków a rejestr zabytków - gdzie znajdziesz informacje

Rozbiórka zabytku wpisanego do rejestru zabytków

Rozbiórka obiektu wpisanego do rejestru zabytków jest niemożliwa. Jeśli obiekt znajduje się w bardzo złym stanie i jego remont okaże się nieopłacalny, należy wystąpić z wnioskiem do generalnego konserwatora zabytków o decyzję o wykreśleniu nieruchomości z rejestru zabytków. Procedura wykreślenia jest bardzo czasochłonna i wymaga uzyskania ekspertyz i przeprowadzenia oględzin przez konserwatora. Dodatkowo nigdy nie ma pewności, czy decyzja będzie pozytywna.

Jeśli jednak konserwator zabytków uzna, że budynek nie nadaje się do remontu i koszt jego remontu przekroczy kwotę wartości nieruchomości, wnioskodawca otrzyma pozytywną decyzję.

Poniżej prezentujemy wzór wniosku o decyzję o wykreśleniu nieruchomości z rejestru zabytków. Wniosek ten należy złożyć do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Dopiero po pozytywnej opinii konserwatora zabytków, można wystąpić o pozwolenie na rozbiórkę.

Rozbiórka zabytku wpisanego do gminnej ewidencji zabytków

W przypadku, gdy budynek wpisany jest do gminnej ewidencji zabytków, a nie do rejestru zabytków, nie ma potrzeby wystąpienia z wnioskiem do ministerstwa. Decyzja o rozbiórce budynku należy do organu administracyjno-budowlanego w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.

Polecamy wpisy:

Jak uzyskać zgodę na remont zabytku? Wniosek do konserwatora zabytków

Co to jest zabytek? Kto odpowiada za ochronę zabytków?

Zabytkowy dom na sprzedaż - wady i zalety

Rozbiórka zabytku bez pozwolenia – jakie kary obowiązują

Każde działanie mające na celu rozbiórkę zabytku bez pozwolenia jest samowolą budowlaną i podlega określonej karze. Kara za wyburzenie budynku może być bardzo dotkliwa. Za rozbiórkę zabytku nie tylko zapłacisz karę pieniężną, ale możesz również otrzymać karę pozbawienia wolności od 2 do 5 lat. Najsurowsze kary dotyczą przede wszystkim obiektów wpisanych do rejestru zabytków, które wnoszą wysoką wartość historyczną, naukową lub artystyczną.

Polecamy wpisy:

Samowola budowlana - legalizacja

Kary za samowolę budowlaną

Jakie dokumenty należy złożyć w urzędzie do wniosku o pozwolenia na rozbiórkę?

Do wniosku o pozwolenie na rozbiórkę należy dołączyć między innymi:

• Zgodę właściciela obiektu w formie pisemnej;
• Szkic usytuowania obiektu na działce;
• Opis zakresu i sposobu prowadzenia prac rozbiórkowych;
• Opis sposobu o zapewnieniu bezpieczeństwa ludzi i mienia;
• Projekt rozbiórki (tylko na prośbę urzędu) dotyczy sytuacji gdy obiekty znajdują się w ścisłej granicy lub przylegającą do budynku na sąsiedniej działce;
• Fakultatywnie: pozwolenia wraz z opiniami innych organów zgodnie z przepisami szczegółowymi, np. dotyczące ustawy o ochronie zabytków, ustawy o ochronie przyrody, ustawy o lasach itp.

Jak sprawdzić, czy obiekt jest zabytkiem?

W Raportach o Terenie OnGeo.pl znajdziesz informację, czy w obrębie 200 m od wybranej działki znajdują się nieruchomości objęte ochroną zabytków.

Oprócz przedstawionych danych na mapie, otrzymasz czytelny, szczegółowy opis w formie tabelarycznej, w której znajdziesz:

• rodzaj i nazwę zabytku,
• okres powstania,
• odległość w linii prostej od nieruchomości zabytkowej,
• link do dokumentacji zabytku.

Zgoda na rozbiórkę obiektu budowlanego wpisanego do rejestru zabytków - podsumowanie

Rozbiórka budynków objętych ochroną konserwatorską jest skomplikowanym procesem, który wymaga staranności i spełnienia wielu wymogów formalnych. W przypadku prowadzenia robót budowlanych na takich obiektach, każda decyzja musi być zgodna z wnioskiem rozwiązań projektowych oraz miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Pamiętaj, aby przed rozpoczęciem jakichkolwiek prac skonsultować się z wojewódzkim konserwatorem zabytków. To on może wydać zgodę lub nakazać zachowanie obiektu w pierwotnym stanie, chroniąc tym samym dziedzictwo kulturowe. Dbajmy o nasze zabytki, ponieważ to one są świadectwem historii i tradycji, które pozostawiamy przyszłym pokoleniom.