Analiza inwestycji

Kary za samowolę budowlaną

Szczepan Sołtysik
2024-10-03
~5 min
Głosów: 93, średnia ocen: 5
kary-za-samowole-budowlana

Samowola budowlana to budowa obiektu budowlanego bez uzyskanego pozwolenia na budowę. Charakterystyka samowoli oraz cała procedura legalizacyjna została opisana na w artykule: Samowola budowlana legalizacja. Poniżej w artykule podajemy jakie są kary za samowolę budowlaną.

  • Wykonywanie robót budowlanych wbrew przepisom ustawy podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
  • W celu uniknięcia kary można wystąpić o umorzenie postępowania, przedstawiając brak wiedzy o formalnościach, które należy załatwić przed rozpoczęciem budowy. 
  • Samowola budowlana w postępowaniu administracyjnym nie ulega przedawnieniu.

DEFINICJA PRAWNA SAMOWOLI BUDOWLANEJ

Samowola budowlana to prowadzenie robót budowlanych bez wymaganych przepisami zgód, takich jak pozwolenie na budowę, zgłoszenie robót budowlanych, czy zgodność z warunkami zabudowy. W przypadku stwierdzenia samowoli budowlanej organ nadzoru budowlanego może wydać decyzję o nakazie rozbiórki obiektu budowlanego, jeśli nie zostaną dopełnione formalności wymagane prawem.

Aby uniknąć rozbiórki, właściciel obiektu może wystąpić o legalizację samowoli budowlanej. Legalizacja samowoli budowlanej polega na spełnieniu określonych wymogów, takich jak przedłożenie odpowiedniej dokumentacji projektowej, zgodności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy oraz uiszczenie opłaty legalizacyjnej. Dopiero po dopełnieniu tych formalności możliwe jest zalegalizowanie samowoli budowlanej i uniknięcie nakazu rozbiórki.

Najprościej można więc powiedzieć, że samowola budowlana polega na tym, że określona inwestycja została zrealizowana bez dopełnienia formalności wymaganych dla niej przez prawo bądź też z przekroczeniem zasad ustalonych np. w pozwoleniu na budowę.

PRAWO BUDOWLANE I SAMOWOLA BUDOWLANA

Prawo budowlane zawiera przepisy karne, z których wynika, że wykonywanie robót budowlanych wbrew przepisom ustawy podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Najczęściej jednak stosuje się karę grzywny. Organ nadzoru budowlanego może także nakazać rozbiórkę obiektu lub jego części.

KARY ZA SAMOWOLĘ BUDOWLANĄ

Art. 59f. Kara za stwierdzenie nieprawidłowości przy kontroli

1. W przypadku stwierdzenia w trakcie obowiązkowej kontroli nieprawidłowości w zakresie, wymierza się karę stanowiącą iloczyn stawki opłaty (s), współczynnika kategorii obiektu budowlanego (k) i współczynnika wielkości obiektu budowlanego (w).
2. Stawka opłaty (s) wynosi 500 zł.
4. W przypadku gdy w skład obiektu budowlanego, z wyjątkiem budynku mieszkalnego jednorodzinnego, wchodzą części odpowiadające różnym kategoriom, karę stanowi suma kar obliczonych dla różnych kategorii.
6. W przypadku wymierzenia kary organ nadzoru budowlanego, w drodze decyzji, odmawia wydania pozwolenia na użytkowanie i przeprowadza, w odpowiednim zakresie, postępowanie, o którym mowa w art. 51 decyzje organu po wydaniu postanowienia o wstrzymaniu budowy.

Przykładowe naliczenia kary za samowolę budowlaną opisaliśmy w artykule:

Kategorie obiektów budowlanych, podstawowe informacje i wykaz

CZY MOŻNA UNIKNĄĆ KARY ZA SAMOWOLĘ BUDOWLANĄ?

Kara za samowole budowlaną wiąże się z całkowitą lub częściową rozbiórka obiektu albo z obowiązkiem uiszczenia opłaty. Czy można uniknąć kary? W celu uniknięcia kary można wystąpić o umorzenie postępowania, przedstawiając brak wiedzy o formalnościach, które należy załatwić przed rozpoczęciem budowy. Niestety jest to bardzo trudne do udowodnienia przed sądem. Najczęściej podejmuje się proces legalizacji samowoli co skutkuje uniknięciem rozbiórki obiektu budowlanego.

ODWOŁANIE OD NALICZONEJ KARY ZA SAMOWOLĘ BUDOWLANĄ

Istnieje prawo odwołania się od wydanej decyzji powiatowego inspektora nadzoru budowlanego. Wówczas odwołanie składa się do wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego. Jeżeli decyzja była wydana przez wojewódzkiego INB odwołanie należy złożyć do głównego inspektora nadzoru budowlanego.

PRZEDAWNIENIE SAMOWOLI BUDOWLANEJ

Samowola budowlana w postępowaniu administracyjnym nie ulega przedawnieniu. Wszystkie obiekty powstałe po 1995 roku podlegają kontroli. Rok 1995 to okres wejścia w życie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Obiekty powstałe przed tym rokiem, podlegają przepisom zawartym w ustawie z 1974 roku.

NA CZYM POLEGA LEGALIZACJA SAMOWOLI BUDOWLANEJ

Legalizacja samowoli budowlanej polega na uzyskaniu zgody na istnienie i użytkowanie obiektu budowlanego, który został wybudowany lub rozbudowany bez wymaganych prawem zezwoleń, takich jak pozwolenie na budowę czy zgłoszenie robót budowlanych. Proces ten obejmuje kilka etapów:

  1. Zgłoszenie samowoli do nadzoru budowlanego: Właściciel nieruchomości musi poinformować odpowiedni organ nadzoru budowlanego o samowolnie wybudowanym obiekcie.
  2. Spełnienie wymogów formalnych: Należy złożyć komplet dokumentów, w tym projekt budowlany, potwierdzający zgodność obiektu z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub uzyskać decyzję o warunkach zabudowy. Dokumentacja musi również uwzględniać opinie i uzgodnienia wymagane przepisami prawa.
  3. Ocena techniczna budynku: Inspektor nadzoru budowlanego przeprowadza kontrolę techniczną obiektu, sprawdzając jego stan techniczny, bezpieczeństwo oraz zgodność z przepisami budowlanymi.
  4. Decyzja o legalizacji: Jeśli spełnione są wszystkie warunki, organ nadzoru budowlanego wydaje decyzję o legalizacji samowoli budowlanej, co wiąże się również z obowiązkiem wniesienia opłaty legalizacyjnej. Wysokość opłaty zależy od rodzaju i wielkości obiektu.
  5. Legalizacja lub nakaz rozbiórki: W przypadku, gdy nie zostaną dopełnione wymagane formalności lub obiekt nie spełnia przepisów, organ może wydać decyzję o nakazie rozbiórki obiektu budowlanego.

Legalizacja samowoli budowlanej jest możliwa jedynie wtedy, gdy obiekt spełnia wszystkie aktualne wymagania techniczne i prawne. Proces ten pozwala na uniknięcie rozbiórki oraz na uzyskanie pełnoprawnego statusu budynku.

Zdobądź informacje o dowolnej działce w kraju, poznaj Raporty o terenie w Geoportalu OnGeo.pl

Geoportal OnGeo.pl umożliwia pozyskanie informacji o każdej działce w kraju. W kilku krokach możesz pobrać tzw. Raport o terenie, w którym sprawdzisz czy Twoja działka jest objęta miejscowym planem, leży na terenach zalewowych, posiada dostęp do wodociagu, kanalizacji oraz wiele dodatkowych informacji na ponad 50 stronach przejrzystego dokumentu w formacie PDF. 

Zdiagnozuj swoją działkę!

Poniżej przedstawiamy instrukcje, jak wygenerować Raport o terenie:

  1. Wejdź na OnGeo.pl;
  2. Wyszukaj miejsce, wpisując adres lub numer działki lub poprzez opcję “wskaż na mapie”;
  3. W celu wygenerowania Raportu o terenie w panelu po lewej stronie odznacz z listy dostępnych tematów, te które Cię nie interesują;
  4. Po wybraniu kliknij przycisk potwierdź i zapłać za pomocą wygodnego przelewu online;
  5. Raport wygeneruje się w parę minut w formie dokumentu PDF;
  6. W Raporcie znajdzie się informacja czy na danym terenie obowiązuje MPZP, a jeżeli tak to podana będzie nazwa planu, link do pobrania właściwej uchwały planu oraz przedstawione zostaną granice planu na mapie.

Zobacz jak wygląda Przykładowy Raport o terenie.

Avatar: Szczepan Sołtysik
Szczepan Sołtysik

Redaktor i przedstawiciel portalu OnGeo.pl