Blokowanie uchwał ws. Planów Ogólnych

Eksperci z Unii Metropolii Polskich (UMP) skierowali apel do Ministerstwa Finansów oraz Ministerstwa Rozwoju i Technologii o natychmiastowe zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. To reakcja na decyzje wojewody śląskiego, który unieważnił uchwały dwóch gmin: Jejkowice i Pyskowice.

Komisja ds. Urbanistyki, Infrastruktury, Transportu i Mieszkalnictwa UMP podkreśla, że skomplikowane wymogi reformy planowania przestrzennego stwarzają ryzyko paraliżu inwestycyjnego w wielu gminach. Apel UMP zawiera konkretne propozycje uproszczenia procedur, by uniknąć podobnych problemów w przyszłości.

Unia Metropolii Polskich (UMP) apeluje o pilne zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w odpowiedzi na unieważnienia uchwał gminnych przez wojewodów.
Przykłady unieważnień w gminach Jejkowice i Pyskowice wskazują na ryzyko paraliżu inwestycyjnego z powodu drobnych uchybień formalnych.
Propozycje UMP obejmują możliwość częściowego unieważniania planów ogólnych, elastyczność w dostosowaniu planów miejscowych do istniejącej zabudowy oraz uproszczenie procedur opiniowania.
Zmiany w Zintegrowanym Planie Inwestycyjnym (ZPI) mają zwiększyć elastyczność i dostosować przepisy do potrzeb gmin.
Bez reform gminy mogą nie zdążyć z uchwaleniem planów ogólnych przed 30 czerwca 2026 r., co zablokuje rozwój lokalny.

Unieważnienie planów ogólnych: Przypadki z Śląska jako ostrzeżenie

W obu unieważnionych uchwałach powodem były formalne niedociągnięcia związane z nowymi przepisami. W gminie Jejkowice i Pyskowice zakwestionowano m.in. ustalenia dotyczące stref planistycznych oraz brak danych OUZ w formacie GML. Eksperci UMP wskazują, że takie decyzje wojewodów mogą dotknąć setek gmin w całej Polsce, prowadząc do opóźnień w inwestycjach i destabilizacji gospodarki lokalnej.

"Reforma planowania przestrzennego miała usprawnić procesy, a w praktyce mnoży biurokratyczne pułapki" – komentują przedstawiciele metropolii. Bez zmian w ustawie, po 30 czerwca 2026 r., wiele gmin nie będzie mogło uchwalać planów miejscowych ani wydawać decyzji o warunkach zabudowy, co sparaliżuje rozwój.

Przeczytaj także:

Pyskowice przecierają szlaki: Pierwsza gmina z unieważnionym Planem Ogólnym

Kolejny plan ogólny gminy unieważniony

Propozycja: Nieważność tylko w części dla pierwszego planu ogólnego

Jednym z kluczowych postulatów UMP jest doprecyzowanie art. 28 ustawy o planowaniu przestrzennym. Obecnie wojewodowie mogą unieważnić uchwałę w całości lub w części, ale w praktyce nawet drobne uchybienia prowadzą do całkowitego odrzucenia planu. Samorządowcy proponują jasne wskazanie, że w przypadku pierwszego planu ogólnego możliwe jest unieważnienie tylko wadliwej części.

"Taka zmiana zapewni proporcjonalność nadzoru i pozwoli gminom zachować prawidłowe ustalenia" – argumentują eksperci. To rozwiązanie ma zmniejszyć koszty i opóźnienia, umożliwiając szybką korektę błędów bez restartu całego procesu.

Sprawdź plany ogólne swojej gminy w Geoportal-Krajowy.pl

Wszystkie opublikowane projekty planów ogólnych, w tym plan ogólny Jejkowic, są dostępne w przeglądarce danych planistycznych na stronie Geoportalu Krajowego. Przeglądarka umożliwia podgląd map w szybki i łatwy sposób co czyni ją cennym narzędziem dla mieszkańców, inwestorów i urbanistów.

Monitoring realizacji POG: Plan Ogólny Gminy w Geoportalu Na Mapie

Sztywne ustalenia planu ogólnego: Potrzeba elastyczności w planach miejscowych

Kolejny problem to brak możliwości dostosowania parametrów zabudowy w planach miejscowych do istniejącego zagospodarowania terenu. Gminy muszą sztywno przestrzegać ustaleń planu ogólnego, nawet jeśli teren ukształtował się na podstawie starych decyzji administracyjnych czy wcześniejszych planów.

UMP proponuje wprowadzenie zapisu pozwalającego na ustalenie w planie miejscowym przeznaczenia terenu i wskaźników zabudowy zgodnych z istniejącą sytuacją lub poprzednimi planami, niezależnie od planu ogólnego. "To ograniczy rozdrabnianie stref planistycznych i zminimalizuje ryzyko roszczeń odszkodowawczych" – podkreślają metropolie.

Opiniowanie planów: Zamiast uzgodnień, tylko opinie

Samorządowcy apelują o uproszczenie procedur opiniowania projektów planów ogólnych. Obecnie wymóg uzgodnień z wieloma podmiotami blokuje prace, zwłaszcza gdy warunki są wzajemnie wykluczające się.

Rozwiązaniem ma być ograniczenie do występowania o opinie przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, przy zachowaniu uzgodnień dla planów miejscowych. "To przyspieszy proces i pozwoli gminom dotrzymać terminu 30 czerwca 2026 r." – wyjaśnia UMP.

Zmiany w Zintegrowanym Planie Inwestycyjnym (ZPI)

Apel obejmuje też dostosowanie przepisów dotyczących ZPI do realnych potrzeb gmin. Propozycje to m.in.:

Rozszerzenie definicji inwestycji uzupełniającej na inne zadania własne gminy, niekoniecznie bezpośrednio obsługujące inwestycję główną.
Rezygnacja z obowiązku objęcia ZPI obszaru inwestycji uzupełniającej, jeśli realizacja jest możliwa na podstawie istniejącego mpzp.
Możliwość stosowania ZPI tylko do wybranych parametrów, gdy dla obszaru obowiązuje mpzp.

Te zmiany mają zapewnić elastyczność i uniknąć niepotrzebnego dostosowywania planów do przestarzałych dokumentów.

Apel UMP: Czas na działanie rządu

Unia Metropolii Polskich podkreśla, że bez pilnych zmian w ustawie o planowaniu przestrzennym Polska straci na tempie rozwoju. "Gminy potrzebują narzędzi, które wspierają, a nie blokują inwestycje" – podsumowują eksperci. Resorty finansów i rozwoju mają teraz szansę na reakcję, zanim problemy dotkną kolejnych samorządów.