Ostatni rok na plany ogólne. Sprawdzamy, ile gmin opublikowało POG i które regiony zaspały

Zegar tyka! Na 365 dni przed ostatecznym terminem uchwalenia planów ogólnych, zaledwie 5% gmin w Polsce opublikowało ich projekty. Dowiedz się, ile gmin opublikowało POG w Twoim województwie i przekonaj się, kto jest liderem, a kto musi pilnie nadrabiać zaległości.

Ile gmin opublikowało POG? Ostatni dzwonek dla samorządów

Został już tylko rok na wdrożenie kluczowej reformy planistycznej w Polsce. Do 30 czerwca 2026 roku każda gmina musi uchwalić plan ogólny, który zastąpi dotychczasowe studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Dokument ten stanie się fundamentem dla przyszłych inwestycji i rozwoju lokalnego. Niestety, odpowiedź na pytanie “Ile gmin opublikowało POG?", jest daleka od optymistycznej. 

Monitoring ujawnia skalę opóźnień w publikacji POG

Dane zebrane w ramach monitoringu planów ogólnych prowadzonych przez geoportal Na Mapie są alarmujące:

• 2007 gmin (80,96%) zgłosiło rozpoczęcie prac i posiada identyfikator, ale jeszcze nie opublikowało projektu POG.
• 122 gminy (4,92%) opublikowały projekty planów ogólnych – są na zaawansowanym etapie prac.
• 350 gmin (14,12%) nie zgłosiło jeszcze informacji do ewidencji GUGiK – brak identyfikatora.
• 0 gmin uchwaliło plan ogólny.

Szczegółowa analiza postępu prac nad planami ogólnymi w Polsce wykonana przez ekspertów portalu Na Mapie

Dzięki wprowadzonemu narzędziu Monitoringu Planów ogólnych (dostępnemu na Geoportalu Na Mapie), prezentujemy Państwu szczegółową analizę postępu prac nad uchwaleniem planów ogólnych w Polsce w podziale na województwa (stan na dzień 30.06.2025 r.)

źródło: Geoportal Krajowy Na Mapie - narzędzie Monitoring Planów Ogólnych

Jak pokazują statystyki, wiele gmin pozostaje w tyle – mimo że czas nieubłaganie ucieka. Zastanawiając się, od kiedy plan ogólny gminy stał się tak pilnym tematem, warto przypomnieć, że pierwotnie termin realizacji był jeszcze krótszy. Na szczęście Sejm przedłużył gminom czas na uchwalenie planów ogólnych do 30 czerwca 2026 roku. 

Ile gmin opublikowało POG w poszczególnych województwach?

TOP 5 województw z największą liczbą projektów POG (stan na dzień 30.06.2025 r):

• śląskie - 22
• mazowieckie - 18
• wielkopolskie -14
• pomorskie - 11
• dolnośląskie - 7

Gdzie sytuacja jest najgorsza?

• małopolskie - 4
• świętokrzyskie - 4
• łódzkie - 4
• kujawsko-pomorskie - 3
• lubuskie - 3
• zachodniopomorskie - 3

Te dane dobrze korespondują z liczbą gmin i potencjałem administracyjnym w tych regionach. Widać więc, że odpowiedź na pytanie ile gmin opublikowało POG wypada bardzo różnie w zależności od regionu.

Regiony z największym opóźnieniem

Niepokojący jest również odsetek gmin, które nie zgłosiły jeszcze uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu ogólnego:

• małopolskie 30,05%
• łódzkie 21,47%
• dolnośląskie 20,12%

Liczba gmin w województwie, a tempo publikacji projektów – czy istnieje zależność?

Przeanalizowano korelację między liczbą gmin w województwie, a liczbą opublikowanych projektów planu ogólnego. Wynik: r = 0,56 – umiarkowana korelacja. 

🧠 Co to oznacza?

• Sam rozmiar województwa (liczba gmin) ma pewne znaczenie, ale nie decyduje o postępie prac.
• Przykład pozytywny: śląskie i mazowieckie mają wiele gmin i dużo projektów – zgodnie z korelacją.
• Przykład negatywny: małopolskie ma dużo gmin, a bardzo mało projektów – odstaje od tej reguły.
• pomorskie czy opolskie wypadają relatywnie dobrze mimo mniejszej liczby gmin – tu liczy się raczej sprawność administracji i determinacja lokalnych władz.

⚠️ Brak identyfikatora – czy to oznaka braku działań?

Teoretycznie tak. Główny Urząd Geodezji i Kartografii (GUGiK) udostępnia stronę internetową, do sprawdzania dostępności zbiorów danych prowadzonych przez gminy. Pod tym adresem możemy odnaleźć listę gmin, które przystąpiły do sporządzania planów ogólnych. Jednakże dane te mogą nie odzwierciedlać pełnego obrazu sytuacji. Lista zawiera wyłącznie gminy, którym nadano identyfikator zbioru danych przestrzennych dla POG.

W których województwach najwięcej gmin przystąpiło do prac, a w których najmniej?

Pod względem liczby zgłoszonych zbiorów (posiadania idyntyfikatora POG), w odniesieniu do liczby gmin w danym województwie, największym udziałem wyróżniają się województwa: podkarpackie (94,38%), kujawsko-pomorskie (92,36%), podlaskie (87,39%). Natomiast najmniej zaawansowane są województwa: śląskie (67,66%), małopolskie (67,76%), dolnośląskie (75,74%). 

Z kolei śląskie również jest województwem sprzeczności, ponieważ ma najmniejszy odsetek gmin które przystąpiły do uchwalenia POG, a jednocześnie najwięcej opublikowanch projektów. Jest to całkowite odwrócenie podkarpackiego. 

Małopolskie szczególnie zaskakuje: to województwo o dużej liczbie gmin (aż 55 bez identyfikatora GUGiK) i jedynie 4 opublikowanych projektach planów ogólnych. Oznacza to najgorszy wynik w kraju pod względem formalnego rozpoczęcia prac oraz drugi najgorszy wynik w liczbie opublikowanych projektów – gorzej wypada jedynie województwo kujawsko-pomorskie.

✅ Gdzie widać największe zaangażowanie?

• śląskie
• mazowieckie
• pomorskie

Województwa te pokazują, że możliwe jest aktywne przygotowywanie planów na czas – szczególnie wyróżnia się Śląsk, gdzie co piąta gmina mająca identyfikator, opublikowała już projekt, oraz centrum Polski (mazowieckie i wielkopolskie), które również mają silną dynamikę. 

Za mało urbanistów, za dużo chaosu – dlaczego gminy nie wyrabiają się z planami?

Jedną z przyczyn opóźnień jest niedobór urbanistów, co potwierdza wypowiedź wicewójta Gminy Dobrzyń Wielki, Piotra Jelonka.

Jak podkreślają samorządowcy, "poprzedni system planowania prowadził do chaosu przestrzennego, a obecne regulacje pogłębiają ten chaos". W wielu województwach gminy zmagają się z masowym składaniem wniosków o wydanie decyzji o warunkach zabudowy - w niektórych gminach liczba tych wniosków wzrosła trzykrotnie w ostatnim roku.

Co się stanie, jeśli gmina nie uchwali POG do 30 czerwca 2026?

Nieuchwalenie planu ogólnego gminy w wyznaczonym terminie będzie miało daleko idące konsekwencje zarówno dla mieszkańców, jak i inwestorów. Przede wszystkim, gminy stracą możliwość wydawania decyzji o warunkach zabudowy, co w praktyce oznacza wstrzymanie nowych inwestycji budowlanych. Ponadto, niemożliwe będzie uchwalanie nowych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Czy decyzje o warunkach zabudowy będą nadal możliwe?

Po 30 czerwca 2026 roku decyzje o warunkach zabudowy będą mogły być wydawane wyłącznie w gminach, które uchwaliły plan ogólny. Jednakże, nawet w tych gminach, WZ będą wydawane tylko dla nieruchomości położonych na obszarze uzupełnienia zabudowy.

Co istotne, decyzja o warunkach zabudowy będzie musiała być zgodna z profilem funkcjonalnym strefy planistycznej wyznaczonym w planie ogólnym. Jest to zasadnicza zmiana w porównaniu do obecnych przepisów, gdzie decyzje WZ nie muszą być zgodne ze studium uwarunkowań.

Dla inwestorów oznacza to konieczność sprawdzenia, na jakim etapie w danej gminie są prace nad sporządzeniem planu ogólnego. W przeciwnym razie, po 30 czerwca 2026 roku, mogą napotkać na nieprzewidziane przeszkody w realizacji swoich projektów.

Ostatni rok na wdrożenie planów ogólnych - czy gminy zdążą?

Podsumowując przedstawione dane, mamy zaledwie rok na finalizację procesu uchwalania planów ogólnych gmin. Termin 30 czerwca 2026 roku zbliża się nieubłaganie, a statystyki pozostają alarmujące. Żadna z 2479 gmin w Polsce nie uchwaliła jeszcze ostatecznie planu ogólnego. 

Główne problemy zgłaszane przez samorządy to niedobór wykwalifikowanych urbanistów, trudności z wyznaczaniem stref planistycznych oraz obszarów uzupełnienia zabudowy, a także ograniczenia finansowe. Koszt przygotowania planu ogólnego (100-300 tysięcy złotych) stanowi istotne obciążenie dla budżetów mniejszych gmin.

Z uwagi na powyższe, pozostałe 365 dni to ostatni dzwonek dla samorządów. Gminy, które jeszcze nie rozpoczęły prac nad POG, powinny niezwłocznie podjąć działania. Natomiast te, które są w trakcie procedury, muszą zintensyfikować wysiłki, aby dotrzymać terminu. W przeciwnym razie konsekwencje odczują nie tylko lokalne władze, ale przede wszystkim mieszkańcy i inwestorzy, których plany rozwojowe mogą zostać zablokowane na lata.