Sejm ułatwia gminom inwestycje publiczne - Nowelizacja ustawy o planowaniu przestrzennym

Sejm przyjął nowelizację ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Dzięki niej gminy będą mogły łatwiej wydawać decyzje o lokalizacji inwestycji publicznych - takich jak szkoły, drogi czy obiekty infrastrukturalne - nawet wtedy, gdy studium uwarunkowań straci już moc. Zmiany mają uchronić samorządy przed decyzyjnym paraliżem. Za ustawą zagłosowało aż 403 posłów, ośmiu było przeciw, a siedmiu wstrzymało się od głosu. Teraz projekt trafi do Senatu.

Sejm przyjął nowelizację ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która ułatwia gminom wydawanie decyzji o lokalizacji inwestycji publicznych, nawet po utracie mocy studium uwarunkowań.
Nowelizacja wprowadza wyjątek umożliwiający realizację inwestycji publicznych - takich jak szkoły, drogi czy obiekty ochrony zdrowia - przed uchwaleniem planu ogólnego.
Zmiany mają zapobiec paraliżowi decyzyjnemu w samorządach i przyspieszyć rozwój lokalny.
Po wejściu ustawy w życie gminy będą mogły sprawniej wydawać decyzje o warunkach zabudowy, przy zachowaniu spójności planowania przestrzennego, także w przypadkach terenów obejmujących więcej niż jedną gminę.
Ustawa jest częścią szerszego pakietu deregulacyjnego i stanowi odpowiedź na wyzwania samorządów wynikające z reformy planowania przestrzennego z 2023 r.

Kluczowe zmiany w noweli ustawy o planowaniu przestrzennym

Nowelizacja jest częścią rządowego pakietu deregulacyjnego i ma na celu wsparcie gmin, w których uchwalenie planów ogólnych może się opóźnić. Zgodnie z reformą systemu planowania przestrzennego z 2023 r., studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego stracą moc po 30 czerwca 2026 r. Po tej dacie, bez planu ogólnego, gminy nie mogłyby wydawać decyzji lokalizacyjnych dla inwestycji celu publicznego.

Uchwalona ustawa wprowadza wyjątek - umożliwia wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego po utracie mocy studium, ale przed wejściem w życie planu ogólnego. To kluczowe rozwiązanie dla realizacji projektów publicznych, takich jak:

budowa szkół i placówek edukacyjnych,
rozwój infrastruktury drogowej i komunalnej,
inwestycje w ochronę zdrowia i środowisko.

Dzięki temu samorządy unikną blokady w planowaniu niezbędnych przedsięwzięć, co mogłoby zahamować rozwój lokalny.

Szerszy kontekst reformy

Warto przypomnieć, że od 24 września 2023 r. obowiązuje nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 r. Wprowadziła ona obowiązek przygotowania przez gminy nowych, cyfrowych planów ogólnych - dokumentów obejmujących cały obszar gminy, które mają zastąpić stare studia uwarunkowań. Plany te są aktem prawa miejscowego i muszą zostać uchwalone do 30 czerwca 2026 r.

Bez nich nie będzie można uchwalać miejscowych planów, ani wydawać decyzji o warunkach zabudowy czy lokalizacji inwestycji publicznych. Najnowsza nowelizacja trochę łagodzi te przepisy, zwłaszcza w kontekście inwestycji celu publicznego.

Monitoring Planów ogólnych w Geoportalu Na Mapie

Na stronie Geoportal Na Mapie prezentujemy darmową funkcjonalność - narzędzie Plan ogólny gminy (POG). Dzięki niemu każdy może w prosty sposób sprawdzić stan przygotowania i uchwalenia planów ogólnych w gminach. Narzędzie pozwala nie tylko monitorować status poszczególnych planów, ale też wizualizować je na interaktywnej mapie, co ułatwia orientację w przestrzennym zagospodarowaniu kraju i wspiera transparentność procesów planistycznych.

Monitoring realizacji POG: Plan Ogólny Gminy w Geoportalu Na Mapie

Zasady dotyczące decyzji o warunkach zabudowy

Nowela precyzuje zasady wydawania decyzji o warunkach zabudowy po 1 lipca 2026 r.:

Decyzja będzie możliwa tylko jeśli w danej gminie wszedł w życie plan ogólny.
W przypadku, gdy wniosek dotyczy terenu położonego w więcej niż jednej gminie, plany ogólne muszą być uchwalone we wszystkich z nich.

Te regulacje mają zapewnić spójność i cyfrową transformację planowania przestrzennego, jednocześnie minimalizując ryzyka opóźnień.

Przeczytaj także:

Rewolucyjne zmiany w przepisach budowlanych od 2026 roku

Co dalej?

Po przegłosowaniu w Sejmie ustawa trafia teraz do Senatu. Jeśli senatorowie nie wprowadzą poprawek, kolejnym krokiem będzie podpis prezydenta. Eksperci od planowania przestrzennego podkreślają, że zmiany odpowiadają na realne problemy samorządów, które wciąż zmagają się z wdrażaniem reformy z 2023 r.

Cała deregulacja może sprawić, że kluczowe inwestycje publiczne - od szkół po infrastrukturę komunalną - będą realizowane szybciej, co przełoży się na rozwój gospodarczy i społeczny w gminach. Warto śledzić dalsze losy ustawy, bo kolejne decyzje zapadną już wkrótce.