Mokradło, bagno, zastoisko wodne - sprawdź ukryte wady działki

Mokradła w Polsce stanowią 14,2% powierzchni kraju, co stanowi około 4,4 mln ha*. Tereny podmokłe uważane są za jedne z najcenniejszych przyrodniczo obszarów na świecie. Obszary bagienne pochłaniają dwutlenek węgla, ograniczają skalę powodzi, łagodzą skutki suszy oraz chronią sąsiednie miejscowości przed zalewaniem. Mimo dużych korzyści wynikających z występowania terenów podmokłych, lepiej jest unikać tych miejsc podczas wyboru działki idealnej pod budowę domu. Mokradło, bagno, zastoisko wodne są wadą działki budowlanej. Wstępowanie tych form utrudnia lub wręcz uniemożliwia wszelkie inwestycje.

Czy można zatem sprawdzić, czy dana nieruchomość znajduje się na terenie podmokłym? Jakie są sposoby na sprawdzenie działki w terenie i na mapach?

*źródło: System Informacji Przestrzennej o Mokradłach Polski

Czym jest mokradło, bagno, zastoisko wodne?

Mokradło, bagno, zastoisko, moczary, torfowisko, trzęsawisko, grzęzawisko… w literaturze występuje mnogość terminów związanych z tematem obszarów podmokłych. Niektóre z nich używane są błędnie używane zamiennie.

Przede wszystkim należałoby zaznaczyć, że nie istnieje coś takiego jak sformalizowany kodeks nazewnictwa dla terenów podmokłych. Powodem może być fakt, że definicje te pochodzą w wielu różnych dziedzin nauki (hydrologia, biologia, ekologia, rolnictwo itp.). Na potrzeby niniejszego artykułu zajmiemy się trzema terminami – mokradło, bagno, zastoisko wodne.

Co to jest mokradło?

Mokradło to określenie, które może być zamienne stosowane z terminem obszar wodno-błotny. Zgodnie z Konwencją Ramsarską* mokradła to:

tereny bagien, błot i torfowisk lub zbiorniki wodne zarówno naturalne jak i sztuczne, stałe i okresowe, o wodach stojących lub płynących, słodkich, słonawych lub słonych (łącznie z wodami morskimi, których głębokość podczas odpływu nie przekracza 6 m)

Czytając powyższą definicję można odnieść wrażenie, że mokradło to każdy grunt, który nasycony jest wodą. W pewnym sensie interpretacja ta jest słuszna, gdyż mokradło to ekosystem stanowiący formę przejściową między środowiskiem typowo lądowym, a wodnym. Oznacza to, że zarówno bagno, jak i torfowisko czy zastoisko wodne, mieści się w podanej definicji. Co tłumaczy, dlaczego pojęcia te są błędnie określane jako synonimy.

*Konwencja Ramsarska – konwencja o obszarach wodno-błotnych o znaczeniu międzynarodowym podpisana w Ramsarze 2 lutego 1971r., której celem jest ochrona i zrównoważone użytkowanie wszystkich mokradeł

Jak jest rola mokradeł?

• Obieg i magazynowanie wody. Dzięki zdolnościom do retencjonowania wody, mokradła zabezpieczają przed powodziami oraz suszami, co ma kluczowe znaczenie w czasach zbliżającej się katastrofy klimatycznej;
• Krążenie pierwiastków. Mokradła pełnią rolę w obiegu węgla i azotu przez co ekosystemy mokradłowe przyczyniają się do ograniczania efektu cieplarnianego;
• Oczyszczanie wód. Mokradło pełni rolę naturalnego filtra, który trwale zatrzymuje i wyłącza z obiegu nadmierne ilości zanieczyszczeń;
• Ochrona bioróżnorodności. Mokradła stanowią naturalne ekosystemy i ostoje dla gatunków roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem.

Co to jest bagno?

Bagno to ekosystem, w którym procesy bagienne występują regularnie i na większości obszaru. Procesy bagienne to termin używany na określenie gromadzenia się szczątków organicznych w warunkach anaerobiozie (w środowisku pozbawionym tlenu), którego efektem jest powstawanie torfu.

Obszar bagienny porośnięty jest roślinnością przystosowaną do bardzo specyficznych warunków środowiskowych tj. bardzo dużej wilgotności 80-90%. Bagno może tworzyć się w wyniku płytkiego zalegania wód powierzchniowych, gdy odpływ jest utrudniony przez ukształtowanie terenu.

Co to jest zastoisko wodne?

Zastoisko wodne to nagromadzenie się wody na powierzchni ziemi na skutek deszczu nawalnego. Zastoisko powoduje wygnicie korzeni i zahamowanie wzrostu i rozwoju roślin. Nasiąknięta gleba to ogromny problem dla operatora maszyn rolniczych i budowlanych, który wykonuje prace gruntowe.

Problem zastoiska wodnego jest wiązany z pojęciem obszaru bezodpływowego. Temat ten został już szczegółowo poruszony we wpisie: Obszar bezodpływowy na działce – sprawdź, czy po opadach działka zostanie zalana.

Mokradło, bagno, zastoisko wodne – uciążliwości związane z ich występowaniem na działce

Jak już wspomniano we wstępie samo występowanie terenów podmokłych w kraju jest bardzo pożądane i niesie ze sobą same pozytywne skutki. Inaczej sytuacja wygląda, jeśli okazuje się, że działka, na której chciałbyś wybudować dom znajduje się na terenie zagrożonym stagnacją wody (mokradło, bagno, zastoisko wodne).

Jeśli dopiero zastanawiasz się nad kupnem nieruchomości, warto wcześniej szczegółowo ją zdiagnozować pod kątem potencjalnych uciążliwości i wad. Pamiętaj, że cena nie zawsze idzie w parze z jakością, dlatego nie ryzykuj i podejmij świadomą decyzję.

Zastanówmy się, czy budowa domu na terenie podmokłym w ogóle ma sens?

Wzniesienie budynku na terenie podmokłym oczywiście jest możliwe. Ba, można pokusić się o śmiałą tezę, że budowa domu jest możliwa niemal w każdym terenie. W tym przypadku pytanie powinno być sformułowane nieco inaczej – czy taka budowa się opłaca. Fundamenty posadowione na terenie podmokłym powinny być bardzo dobrze zabezpieczone przed wilgocią, a technika budowy powinna być dostosowana do zastanych warunków. Dodatkowym kosztem są dokładne badania geotechniczne gruntu oraz współpraca z doświadczoną firmą budowlaną. To wszystko i wiele innych elementów, o których nie wspomniano może generować spore koszty.

Kwestia opłacalności inwestycji jest sporna. Wszystko sprowadza się do tego, czy inwestor może pozwolić sobie na takie wydatki. Według autora artykułu, lepszym rozwiązaniem jest zainwestowanie w działkę o mniej skomplikowanym terenie, niż pchać się w budowę która może okazać się studnią bez dna. Jeśli już kupiłeś działkę na terenie podmokłym, skorzystaj z pomocy specjalisty projektanta oraz geotechnika.

Chcesz wiedzieć więcej, zajrzyj do serii artykułów poświęconych tej tematyce:

Jak obniżyć poziom wód gruntowych na działce? 

Wysoki poziom wód gruntowych, a budowa domu

Kto wydaje pozwolenie na podniesienie terenu działki – poznaj przepisy

Prace ziemne na działce przed budową

Powódź błyskawiczna – kiedy powstaje, jakie obszary zagrożone są zalewaniem

Jak sprawdzić czy działka znajduje się na terenie podmokłym?

Jeśli chcesz wiedzieć, czy w Twoja działka jest zagrożona stagnacją wody, warto podjąć kilka czynności, zanim zdecydujesz się na jej kupno.

Po pierwsze wizyta w terenie

Zanim zdecydujesz się na zakup działki, zobacz ją w terenie. Być może nieuczciwy sprzedający celowo nie poinformuje Cię, że działka ma istotne wady. Na co zwrócić uwagę?

• Zwróć uwagę na roślinność, która porasta działkę. Pamiętaj, że jeśli Twoja nieruchomość porośnięta jest trawą, czy trzciną, to znak, że teren może być podmokły. Zwróć również uwagę na drzewa. Wierzby i olchy lubią mokre tereny, a sosny – suche.
• Zwróć uwagę na pobliskie zabudowania. Jeśli budynki są wysoko posadowione, a budynki nie są podpiwniczone, może to być znak, że nieruchomość znajduje się na podmokłym terenie.
• Sprawdź stan ogrodzeń, i murów okolicznych budynków. Jeśli teren jest podmokły, na ścianach budynków, murkach oporowych, czy ogrodzeniach, będą widoczne zawilgocenia i pęknięcia.
• Zwróć uwagę na ukształtowanie terenu. Działki na skarpach i w dolinach stanowią dodatkową uciążliwość.
• Rozważ wybudowanie studni na działce. Dzięki temu, będziesz mógł łatwo sprawdzić, jak głęboko znajduje się lustro wody.

Pamiętaj! Jeśli oględziny działki przypadają na okres suszy, teren podmokły może być niewidoczny!

Po drugie sprawdź działkę w Raporcie o Terenie

Od niedawna w Raportach o Terenie możesz sprawdzić informację o obszarach zagrożonych stagnacją wody. Dzięki tej sekcji dowiesz się, czy na działce znajdują się obszary, dla których istnieje wysokie prawdopodobieństwo stałego lub okresowego zalegania wody ze względu na ukształtowanie terenu.

Ponadto otrzymasz informację w formie tabelarycznej z zestawieniem powierzchni terenu zagrożonego, udziałem w powierzchni ogólnej oraz ostatnią aktualizacją danych, dzięki czemu masz pewność, że Twoja dobrze zdiagnozujesz swoją działkę.

Od teraz mokradło, bagno, zastoisko wodne nie będą Ci straszne.

Dostaniesz informację zanim jeszcze zobaczysz działkę.