Ogrzewanie pompą ciepła - nowy trend czy szansa na mniejsze opłaty?

Sprzedaż pomp ciepła bije w Polsce rekordy, a wysokie ceny innych węgla i gazu tylko zachęcają do zakupu alternatywnego źródła ogrzewania w domach. Niestety wyższe taryfy za prąd oznaczają również wzrost opłat za ogrzewanie pompą ciepła. W ostatecznym rozrachunku liczą się jednak nie tylko taryfy.

Kryzys energetyczny mocno namieszał na polskim rynku ogrzewania. Jeszcze niedawno właściciele kotłów na węgiel – zarówno nowoczesnych, z certyfikatem ekoprojektu, jak i kopciuchów – byli przekonani, że to najtańsze źródło ogrzewania. Sezon zimowy 2022/2023 jednak wiele zmieni. Pompy ciepła biją rekordy popularności. Powodem są niskie koszty ogrzewania i są bezproblemowe w obsłudze, bez konieczności „polowania” na tani opał.

Ogrzewanie pompą ciepła coraz popularniejsze w Polsce

Kotły na paliwa stałe, czyli na węgiel, pellet, drewno - są w co drugim polskim domu. Tylko kilka procent budynków ma obecnie pompy ciepła – tak wynika z danych Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB). Oznacza to również, że możliwości zastępowania przestarzałych kotłów pompami ciepła są w Polsce ogromna. Do tego jednak potrzebna jest odpowiednia wiedza, aby potem nie płacić zbyt wysokich rachunków.

Pewne jest, że udział pomp ciepła w sprzedaży urządzeń grzewczych bardzo szybko rośnie i będzie rósł. Na ten fakt wpływa m.in. konieczność zastępowania kopciuchów ekologicznym ogrzewaniem, ale też kryzys energetyczny i niepewność związana z cenami i dostępnością węgla i gazu. W tym roku sprzedaż pomp ciepła prawdopodobnie podwoi się do 180 tys. sztuk, z czego 160 tys. to pompy powietrze-woda.

Jednocześnie SPIUG zauważa, że zapytań jest znacznie więcej. Jednak część klientów odwleka inwestycje ze względu na niepewność, co do cen energii. Nie tylko ceny energii mają znaczenie przy wyborze ogrzewania, liczy się odpowiednia oferta, wykwalifikowani instalatorzy i dostępność samych urządzeń.

Ogrzewanie pompą ciepła - Standard domu ma duże znaczenie

Według najnowszego zestawienia Porozumienia na rzecz Efektywności Energetycznej (POBE), pompa ciepła zapewnia najniższe rachunki za ogrzewanie domu jednorodzinnego. Duże znaczenia ma tu między innymi zastosowana taryfa za prąd, standard energetyczny domu i sam system ogrzewania pomieszczeń, np. ogrzewanie podłogowe i pompa ciepła dobrze ze sobą współpracują na niskich temperaturach. Roczny koszt ogrzewania powietrzną pompą ciepła domu o powierzchni 150 mkw i ogrzewaniu podłogowym wynosi ok. 1,8 tys. zł, gdy dom jest wbudowany w standardzie EU 40 (40 kWh/m2 x rok) i właściciel korzysta teraz z taryfy nocnej i weekendowej (G12w).

Oczywiście im gorszy standard – tym więcej energii pochłonie dom, jak również wyższe rachunki płaci za ogrzewanie właściciel, niezależenie od tego, jakie źródło ciepła wybierze. W starych budynkach zaleca się więc termomodernizację i modernizację starych instalacji grzewczych przy wymianie ogrzewania. Przy standardzie WT 2008 (120 kWh/ m2 x rok) i grzejnikach koszt ogrzewania domu o powierzchni 150 mkw powietrzną pompą ciepła wynosi już ok. 4,8 tys. zł. Przy złej izolacji właściciel zapłaci roczny rachunek rzędu 6,5 tys. zł, czyli około pięć razy wyższy niż w domu pasywnym.

Bieżące rachunki za energię elektryczną są niższe w przypadku inwestycji w pompę gruntową i przy posiadaniu własnej instalacji PV. W tych przypadkach właściciel musi podnieść oczywiście większe początkowe nakłady kapitałowe.

Rachunek wzrośnie wraz z taryfą

Każda kWh pobrana z sieci dostarcza, dzięki wykorzystaniu ciepła otoczenia, 3-4 kWh energii. POBE w wyliczeniach zakłada, że ogrzewanie pompą ciepła będzie dostosowane do taryfy G12w. Natomiast wybierając całodobowa taryfę G11 trzeba przygotować się na rachunki wyższe o około jedną czwartą. Warto przypomnieć, że do końca roku obowiązuje tarcza antyinflacyjna, czyli niższy VAT na prąd (5 % zamiast 23 %).

Czy właściciele pomp ciepła powinni obawiać się wyższych rachunków za ogrzewanie wraz ze wzrostem cen taryf? Na pewno prąd zdrożeje i skończy się niższy podatek VAT, jednak być może nie dotknie to Polaków tak bardzo już w przyszłym roku. Ze względu na przypadające wybory parlamentarne i samorządowe, część ekonomistów już spodziewa się, że rząd będzie chciał przedłużyć niższy VAT i dopłaty do nośników energii.

Zimy są coraz cieplejsze

Pompy ciepła dobrze sprawdzają się w polskim klimacie. Jednak przy naprawdę srogich zimach ich użytkownicy muszą mieć świadomość, że zapłacą większe rachunki. Przy temperaturach mocno poniżej zera załącza się źródło szczytowe – najczęściej grzałka. Część producentów i importerów sprzedaje urządzenia od razu z zasobnikami, instalacją i grzałką, za co klient płaci 30-50 tys. zł. Część jednak sprzedaje same pompy ciepła, a rozwiązania instalacyjne są po stronie klienta.

Nie zawsze źródłem szczytowym musi być grzałka, choć to najlepsze i najpopularniejsze rozwiązanie.

Bez przesady z ogrzewaniem

Jak podkreśla Zdzisław Kulpan, prezes firmy Heiztechnik, w przypadku pomp ciepła bardzo ważne jest odpowiednie dobranie mocy. Przy zbyt dużej mocy w stosunku do zapotrzebowania domu na ciepło urządzenie nie będzie efektywnie pracowało.

Zimy są też w Polsce coraz łagodniejsze, co także należy brać pod uwagę przy inwestycjach.

Jednocześnie następuje postęp technologiczny i producenci nowoczesnych pomp ciepła starają się, by wraz z ze spadkiem temperatury powietrza na zewnątrz nie malała moc grzewcza pompy ciepła, a udział pracy grzałki elektrycznej był możliwie minimalny.

Skąd wziąć pieniądze na pompę ciepła?

Inwestując w pompę ciepła można liczyć na wysokie dotacje, choć nie wszyscy je dostaną. W programie Czyste Powietrze, wspierającym wymianę kopciuchów, dofinansowanie pokrywa od 30 % kosztów (do 9 tys. zł) do maksymalnie nawet 90 % (nawet 40,5 tys. zł w przypadku gruntowej pompy ciepła). Z tych dotacji nie skorzystają jednak osoby o rocznym dochodzie powyżej 100 tys. zł. Konieczna jest też wymiana kopciucha czyli pieca na paliwo stałe, więc osoby wymieniające np. kocioł gazowy tego dofinansowania nie dostaną. Natomiast nadal wszyscy właściciele domów jednorodzinnych mogą odliczać koszty instalacji pompy ciepła od dochodu w ramach ulgi termomodernizacyjnej.

W tym roku ruszył też finansowany z Funduszu Modernizacyjnego program Moje Ciepło skierowany do właścicieli nowo wybudowanych domów jednorodzinnych o podwyższonym standardzie energetycznym. Do połowy sierpnia spłynęło 4,6 tys. wniosków, z czego trzy czwarte dotyczyło powietrznych pomp ciepła, na które można otrzymać maksymalnie 7 tys. zł (21 tys. na pompy gruntowe). W tym roku granicznym standardem jest roczne zapotrzebowanie budynku na nieodnawialną energię pierwotną (EP) na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania, ciepłej wody użytkowej na poziomie maksymalnie 63 kWh/(m2 × rok), w kolejnych latach będzie to już 55 kWh/(m2xrok). Budżet programu wynosi 600 mln zł, co powinno wystarczyć jeszcze na cztery lata.

Źródło: Wysokie Napięcie