Jak zostać rolnikiem aby kupić ziemię?

Jeśli planujesz zakup ziemi rolnej powyżej 1 ha, według prawa musisz wykazać kwalifikacje i doświadczenie w zawodzie rolnika. Niestety, aby zostać rolnikiem, musisz uzyskać wykształcenie w kierunku rolnictwa, a takimi są również pszczelarz lub ogrodnik, oraz zamieszkiwać w gminie, w której znajduje się gospodarstwo aż 5 lat. Dowiedz się zatem jak zostać rolnikiem, aby legalnie kupić ziemię. 

Kim jest rolnik?

Status rolnika określa przede wszystkim ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. 2003 Nr 64 poz. 592). Według niej za rolnika indywidualnego uważa się:

Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z ustawą rolnik nie może powierzyć gospodarstwa rolnego innej, obcej osobie i przykładowo wyjechać z gospodarstwa do innego kraju, ponieważ nie spełniłby wymogu osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz pięcioletniego okresu zamieszkania w gminie na terenie której znajduje się gospodarstwo.

W świetle powyższych przepisów rolnik to osoba zajmująca się prowadzeniem gospodarstwa rolnego, w którym uprawia rośliny, hoduje zwierzęta lub prowadzi działalność związaną z produkcją rolną. Jego praca obejmuje m.in. dbanie o uprawy, zarządzanie zwierzętami hodowlanymi, a także gospodarowanie zasobami naturalnymi, takimi jak gleba czy woda. Rolnik często łączy wiedzę z zakresu agronomii, weterynarii, ekonomii i technologii, aby efektywnie zarządzać swoim gospodarstwem i dostarczać żywność na rynek. Jego praca ma kluczowe znaczenie dla zaopatrzenia społeczeństwa w podstawowe produkty spożywcze.

Kwalifikacje do zawodu rolnika

Aby zostać rolnikiem, nie musisz mieć ukończonej szkoły rolniczej. Wystarczy, że spełnisz wymagania przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Ponadto musisz wykazać formalnie, że odbyłeś praktykę w tym zawodzie i zdobyłeś doświadczenie w pracach w gospodarstwie rolnym.

Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 2 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, aby wykazać, że posiadasz kwalifikacje rolnicze, musisz w pierwszej kolejności uzyskać:

• wykształcenie rolnicze zasadnicze zawodowe, zasadnicze branżowe, średnie, średnie branżowe lub wyższe, lub
• tytuł kwalifikacyjny lub tytuł zawodowy, lub tytuł zawodowy mistrza w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności rolniczej i posiada co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie, lub
• wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i posiada co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie albo wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i ukończone studia podyplomowe w zakresie związanym z rolnictwem, albo wykształcenie średnie lub średnie branżowe inne niż rolnicze i posiada co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie, lub
• wykształcenie podstawowe, gimnazjalne, zasadnicze zawodowe lub zasadnicze branżowe inne niż rolnicze i posiada co najmniej 5-letni staż pracy w rolnictwie.

Uznaje się więc, że aby potwierdzić kwalifikacje do prowadzenia gospodarstwa rolnego, liczy się nie tylko wykształcenie, ale również i doświadczenie w tym zawodzie.

Wykaz kierunków studiów, zawodów oraz tytułów kwalifikacyjnych, których ukończenie lub posiadanie uznaje się za posiadanie kwalifikacji rolniczych, określony został w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 17 stycznia 2012 r. w sprawie kwalifikacji rolniczych posiadanych przez osoby wykonujące działalność rolniczą (Dz. U.  z 2012 r., poz. 109). Rozporządzenie to określa:

1. Kierunki studiów wyższych, których ukończenie uznaje się za posiadanie wykształcenia wyższego rolniczego;
2. Zawody, których posiadanie uznaje się za wykształcenie średnie rolnicze, średnie branżowe rolnicze, zasadnicze zawodowe rolnicze lub zasadnicze branżowe rolnicze;
3. Zagadnienia objęte zakresem studiów podyplomowych, ze względu na które uznaje się te studia za studia podyplomowe, których zakres jest związany z rolnictwem;
4. Tytuły kwalifikacyjne, tytuły zawodowe oraz tytuły zawodowe mistrza w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności rolniczej;
5. Rodzaje dowodów potwierdzających posiadanie kwalifikacji rolniczych, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.

Jak zostać rolnikiem? Poznaj zawody rolnicze

Wydawać by się mogło, że aby być rolnikiem, należy przede wszystkim skończyć szkołę zasadniczą, średnią lub wyższą na kierunku rolnictwo lub ewentualnie hodowla zwierząt i roślin. Nic bardziej mylnego! Za osobę wykonującą zawód związany z działalnością rolniczą uznaje się również m. in.: pszczelarza, weterynarza, architekta krajobrazu oraz rybaka śródlądowego (jeśli w gospodarstwie prowadzi chów i hodowlę ryb).

Studia wyższe na kierunkach związanych z działalnością rolniczą:

Kierunkami studiów pierwszego i drugiego stopnia oraz jednolitych studiów magisterskich, których ukończenie
uznaje się za posiadanie wykształcenia wyższego rolniczego, są:

• rolnictwo,
• ogrodnictwo,
• weterynaria,
• technika rolnicza i leśna,
• zootechnika,
• architektura krajobrazu,
• rybactwo.

W przypadku ukończenia studiów na kierunku innym niż wymienione, za posiadanie wykształcenia wyższego rolniczego uznaje się ukończenie kierunku studiów, dla którego program kształcenia lub zakres kształcenia obejmują
treści związane z działalnością wytwórczą w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej, w wymiarze łącznym co najmniej 120 godzin.

Zawody uważane za rolnicze uzyskane po zakończeniu szkoły średniej:

Zawody, których posiadanie uznaje się za wykształcenie średnie rolnicze to technik:

• rolnik,
• ogrodnik,
• architektury krajobrazu,
• hodowca o specjalności:
  • hodowla drobiu,
  • hodowla zwierząt,
• hodowca koni,
• pszczelarz,
• rybactwa śródlądowego – w przypadku gdy w gospodarstwie jest prowadzony chów lub hodowla ryb,
• weterynarii – w przypadku gdy w gospodarstwie jest prowadzony chów lub hodowla zwierząt,
• ekonomista o specjalności:
  • ekonomika i rachunkowość przedsiębiorstw rolnych,
  • rachunkowość i rynek rolny,
• towaroznawca o specjalności surowce rolne,
• agrobiznesu,
• mechanizacji rolnictwa,
• melioracji wodnych,
• inżynierii środowiska i melioracji,
• turystyki wiejskiej,
• mechanik o specjalności maszyny i urządzenia rolnicze.

Zawody uważane za rolnicze uzyskane po zakończeniu szkoły zawodowej:

Tytułami kwalifikacyjnymi, tytułami zawodowymi oraz tytułami zawodowymi mistrza w zawodach przydatnych
do prowadzenia działalności rolniczej są:

• rolnik:
  • upraw polowych;,
  • łąkarz,
  • chmielarz,
• rolnik hodowca
  • bydła,
  • trzody chlewnej,
  • owiec,
  • koni,
  • drobiu,
  • zwierząt futerkowych:
• pszczelarz;
• ogrodnik:
  • sadownik,
  • szkółkarz,
  • warzywnik,
  • upraw kwiaciarskich,
  • pieczarkarz:
• traktorzysta,
• traktorzysta kombajnista,
• rolnik obsługi maszyn rolniczych,
• mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych,
• rybak:
  • stawowy – w przypadku gdy w gospodarstwie jest prowadzony chów lub hodowla ryb,
  • jeziorowy – w przypadku gdy w gospodarstwie jest prowadzony chów lub hodowla ryb,
  • rzeczny – w przypadku gdy w gospodarstwie jest prowadzony chów lub hodowla ryb,
  • śródlądowy – w przypadku gdy w gospodarstwie jest prowadzony chów lub hodowla ryb,
• absolwent zespołu przysposobienia rolniczego,
• absolwent szkoły przysposobienia rolniczego.

Jak zostać rolnikiem? Staż pracy nierzadko liczy się bardziej niż szkoła

Nie musisz ukończyć szkoły rolniczej aby zostać rolnikiem. Jeśli chcesz być uznanym za rolnika indywidualnego wystarczy odbyć staż pracy lub praktykę w tym zawodzie. 

Na wniosek zainteresowanej osoby właściwy urząd gminy jest obowiązany stwierdzić okresy kiedy była wykonywana praca w indywidualnym gospodarstwie rolnym. Staż pracy można udowodnić powołując się na okres gdy osoba fizyczna (wystarczy przedłożyć jeden dokument):

• podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników (KRUS),
• prowadziła działalność rolniczą w gospodarstwie rolnym o obszarze nie mniejszym niż 1 ha stanowiącym jej własność, przedmiot użytkowania wieczystego, przedmiot samoistnego posiadania lub dzierżawy,
• była zatrudniona w gospodarstwie rolnym na podstawie umowy o pracę albo spółdzielczej umowy o pracę, wykonując pracę związaną z prowadzeniem działalności rolniczej,
• wykonywała pracę związaną z prowadzeniem działalności rolniczej w charakterze członka spółdzielni produkcji rolnej,
• odbyła staż obejmujący wykonywanie czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej,
• pracowała w indywidualnym gospodarstwie rolnym (okres pracy potwierdzony zaświadczeniem wydanym na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy).

Jeśli już masz zaświadczenie o odbytym stażu w rolnictwie musisz uzyskać status rolnika

Oprócz powyższego zaświadczenia o odbyciu staży pracy w działalności rolnej, aby uzyskać status rolnika musisz jeszcze:

• posiadać lub dzierżawić grunty rolne o powierzchni nie przekraczającej 300 ha;
• lub gdy osoba nie posiada gruntów rolnych, a chce je kupić - powyżej 1 ha - wtedy wymagana jest decyzja dyrektora generalnego KOWR wydawana w drodze admiracyjnej, w której trzeba udowodnić, że ma się odpowiednie formalne kwalifikacje rolnicze i wyrazić chęć na utworzenie gospodarstwa rodzinnego;
• zobowiązać się też do samodzielnego prowadzenia działalności rolniczej przez okres co najmniej 5 lat na zakupionych gruntach rolnych.

Podsumujmy! Jak zostać rolnikiem aby kupić ziemię rolną?

Jeśli masz już status rolnika indywidualnego, zdobyty dzięki posiadanym kwalifikacjom czy dzięki zaświadczeniu o odbytym stażu pracy, nie musisz się spodziewać większych ograniczeń przy nabywaniu ziemi rolnej. Limitem jest jedynie 300 ha posiadanej ziemi. 

Jednak jeśli rolnikiem jeszcze nie jesteś, wiele zależy od tego, od kogo chcesz kupić działkę i jaka jest jej powierzchnia. A zatem:

• Jeśli powierzchnia ziemi rolnej nie przekracza 1 ha, to w teorii możesz ją kupić. Trzeba jednak pamiętać, że prawo pierwokupu tej ziemi ma Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.
• Jeśli sprzedający jest Twoim bliskim krewnym, wówczas nie musisz obawiać zainteresowania ze strony KOWR. Maksymalna powierzchnia nabywanej nieruchomości wynosi aż 300 ha!
• Gdy zaś działka jest większa niż 1 ha, ale sprzedający nie jest z Tobą spokrewniony transakcja wymaga zgody Dyrektora KOWR, która jest udzielana w drodze decyzji administracyjnej.

Aby zostać rolnikiem, kluczowe jest posiadanie ziemi rolnej, którą można uprawiać lub wykorzystać do hodowli zwierząt. Osoba, która chce prowadzić gospodarstwo rolne, musi spełniać określone warunki prawne, takie jak posiadanie odpowiedniego wykształcenia rolniczego lub udokumentowanej praktyki w tej dziedzinie. W Polsce konieczne może być ukończenie szkoły rolniczej lub kursów zawodowych, aby zdobyć niezbędne kwalifikacje. Istotnym elementem jest także dostęp do środków finansowych na zakup maszyn, nasion, nawozów i innego wyposażenia potrzebnego do prowadzenia gospodarstwa. Warto również zaznajomić się z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń, dotacji i programów wsparcia dla rolników, które mogą pomóc w prowadzeniu działalności rolniczej.

Obejrzyj odcinek naszego podcastu “Wspólna przestrzeń”, w którym to poruszamy problematykę inwestycji w ziemię rolną