Jak sprawdzić klasę gruntu na działce?

Podział gleb na klasy bonitacyjne odgrywa istotną rolę w ocenie wartości działki oraz jej potencjału inwestycyjnego. W Polsce, klasy gleby określa się na podstawie bonitacyjnej klasy gruntów ornych, co pozwala na dokładne sprawdzenie klasy gruntu pod względem jego przydatności rolniczej. W artykule omówimy, jak sprawdzić klasę gruntu online, a także jakie kroki należy podjąć, aby uzyskać zgodę na odrolnienie działki. Dla inwestorów planujących budowę, szczególnie ważne będą informacje zawarte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, które mogą określać przeznaczenie danej działki, nawet jeśli obecnie figuruje jako działka rolna.

Dowiesz się również, jakie informacje możesz znaleźć w Geoportalu OnGeo.pl.

Gleba jest nierozerwalnie związana z roślinnością stanowiąc dla nich surowiec, gdzie przymocowane są korzenie, ale także dostarcza roślinom składniki mineralne i wodę. Wysokość oraz jakość plonów zależy od właściwości biologicznych, fizycznych, chemicznych, jak i fizykochemicznych. Dlatego zarówno jakość jak i ilość gleb decyduje o wysokości produkcji roślinnej i zwierzęcej. Z tego powodu tak ważne jest poznawanie właściwości gleb oraz zrozumienie procesów, które w nich zachodzą, jak również pozyskiwanie i przetwarzanie informacji o glebie w celu zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich czy produkcji rolnej. Ocenę rolniczej przydatności możemy określić biorąc pod uwagę klasę gruntu na działce oraz kompleksy przydatności gleb.

Klasyfikacja gleb w Polsce

Klasyfikacja gleb w Polsce jest systemem bonitacyjnym, który ocenia przydatność rolniczą gruntów. Gleby dzielone są na klasy na podstawie ich właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych. Klasyfikacja ta obejmuje zarówno grunty orne, jak i użytki zielone. Oto główne klasy gruntów w Polsce:

Klasy gruntów ornych:

1. Klasa I (gleby najlepsze) – gleby zasobne w składniki odżywcze, o bardzo dobrych właściwościach fizycznych i chemicznych, dające wysokie plony. Występują głównie na równinach.
2. Klasa II (gleby bardzo dobre) – gleby o nieco gorszych warunkach niż klasa I, ale wciąż bardzo urodzajne. Mają dobrą strukturę i zawartość składników odżywczych.
3. Klasa IIIa (gleby dobre) – gleby średnio zasobne, o mniejszej retencji wody, ale wciąż dające stabilne plony.
4. Klasa IIIb (gleby średnio dobre) – gleby o gorszych warunkach fizycznych i wodnych w porównaniu do klasy IIIa, bardziej podatne na erozję i zmienność wód gruntowych.
5. Klasa IVa (gleby średniej jakości, lepsze) – gleby o przeciętnej jakości, często na terenach o skomplikowanej rzeźbie terenu, mniej urodzajne, podatne na erozję.
6. Klasa IVb (gleby średniej jakości, gorsze) – gleby o podobnych cechach do klasy IVa, ale bardziej wadliwe, z trudnościami w uprawie.
7. Klasa V (gleby słabe) – gleby ubogie w substancje odżywcze, często kamieniste lub piaszczyste, z ograniczoną przydatnością rolniczą.
8. Klasa VI (gleby najsłabsze) – gleby bardzo wadliwe, trudne do uprawy, niskiej jakości, występujące na terenach suchych, kamienistych lub podmokłych.
9. Klasa VIz (gleby pod zalesienie) – gleby bardzo słabe, nadające się głównie do zalesienia, nieprzydatne do upraw rolniczych.

Klasy użytków zielonych:

1. Klasa I – użytki zielone najwyższej jakości, dające wysokie plony, dobrze nawodnione.
2. Klasa II – użytki o nieco gorszych warunkach, ale wciąż dobrej jakości, przydatne do pastwisk i łąk.
3. Klasa III – średniej jakości użytki zielone, mogące wymagać dodatkowej pielęgnacji.
4. Klasa IV – gleby o ograniczonej przydatności dla użytków zielonych, często podmokłe lub o nieuregulowanych stosunkach wodnych.
5. Klasa V – użytki zielone o bardzo słabej jakości, mało urodzajne, podatne na zniszczenie.
6. Klasa VI – użytki zielone praktycznie bezużyteczne rolniczo, mogące być poddane zalesieniu.

Klasyfikacja gleb ma istotne znaczenie dla rolnictwa, ponieważ wpływa na sposób ich użytkowania i możliwe plony, a także na ewentualne odrolnienie działki. Przypisanie odpowiedniej klasy glebie jest kluczowe w przypadku planowania inwestycji budowlanych i rolniczych.

Jak sprawdzić klasę gruntu na działce

Informacje o klasach gruntów na działkach możemy sprawdzić w wypisie i wyrysie z ewidencji gruntów i budynków (wypis z rejestru gruntów). Dokument uzyskamy w starostwie powiatowym lub urzędzie miasta właściwym dla położenia działki.

Za uzyskanie wypisu i wyrysu z rejestru gruntów pobierane są opłaty. Wyrys z mapy ewidencyjnej w wersji elektronicznej wynosi 105 zł.

Sprawdź działkę i klasę gruntu w Geoportalu OnGeo.pl

W Ongeo.pl możesz pobrać bardzo dużo informacji w zaledwie kilka minut dzięki Raportom o terenie, w tym informacje o klasie gruntu. Pobierz przykładowy Raport o terenie, który wygenerujesz w niemalże 5 minut i sprawdź jakie informacje możesz uzyskać dzięki Raporcie.

A tam znajdują się dane m.in. jak:

• granice, numer działki, wymiary, powierzchnia,
• klasa gruntu,
• miejscowe plany zagospodarowania,
• dostęp działki do przyłączy, 
• analiza spadków terenu,
• tereny zagrożone powodzią,
• strefy zagrożone osuwiskami i osiadaniem terenu,
• analiza pokrycia terenu,
• najnowsze wydane pozwolenia na budowę w okolicy,
• i wiele innych informacji DOWIEDZ SIĘ, JAKICH

Poniżej filmik, prezentujący Raporty o terenie w OnGeo.pl

Kryteria stosowane przy bonitacyjnej klasy gruntów ornych:

• położenie, budowa profilu,
• barwa, struktura, skład granulometryczny,
• przepuszczalność i stosunki wodne,
• odczyn oraz zawartość CaCO3,
• poziom wody gruntowej i zasięg podsiąku kapilarnego,
• zdolność retencyjna,
• wpływ klimatu na jakość środowiska glebowego,
• warunki uprawy i stałość plonów.

Kryteria oceny bonitacyjnej klasy gruntów pod użytkami zielonymi:

• budowa profilu glebowego,
• skład gatunkowy roślin,
• zadarnienie,
• wysokość plonów,
• ukształtowanie powierzchni,
• kamienistość terenu,
• zadrzewienie.

Klasy gruntów ornych (informacje szczegółowe):

Klasa I gleby orne najlepsze – gleby zasobne w składniki pokarmowe, występują na równinach i łagodnych pochyłach.
Klasa II gleby orne bardzo dobre – właściwości podobne do klasy I, o gorszych warunkach terenowych i właściwościach fizycznych.
Klasa III a gleby orne dobre – gorsze właściwości fizyczne i chemiczne od gleb kl. I i II, poziom wód gruntowych o dużych wahaniach, zależnie od opadów atmosferycznych.
Klasa III b gleby orne średnio dobre – gleby o nieco gorszych właściwościach fizycznych i chemicznych od gleb kl. III a, o gorszych warunkach fizjograficznych.
Klasa IV a gleby orne lepsze, średniej jakości – zwykle o gorszych warunkach fizjograficznych, podatne na erozje wodne, dające niskie plony.
Klasa IV b gleby orne gorsze, średniej jakości – podobne właściwości do gleb kl. IV a, lecz bardziej wadliwe, bez uregulowanych stosunków wodno-powietrznych.
Klasa V gleby orne słabe – ubogie w substancje organiczne, mało urodzajne, gleby kamieniste lub piaszczyste o niskim poziomie próchnicy.
Klasa VI gleby orne najsłabsze – gleby mocno wadliwe, zbyt suche, luźne, płytkie, silnie kamieniste, trudne i zawodne w uprawie.
Klasa VI Rz gleby pod zalesienia – bardzo ubogie, mocno suche i nienadające się do uprawy rolniczej gleby, możliwe tylko pod zalesienie.
 

Rys. Klasyfikacja gruntów ornych w Polsce

Klasy gruntów pod trwałymi użytkami zielonymi:

Użytki zielone są to łąki i pastwiska użytkowane przez minimum 6 lat oraz nie wchodzą w normalne zmianowanie polowe, jednak mogą być od czasu do czasu przeorywane, ale uprawa płużna nie może być prowadzona dłużej niż ok 2-3 lat, lecz obsiewa się je mieszankami traw. Spośród trwałych użytków zielonych zalicza się 6 klas bonitacyjnych, które uwzględniają głównie skład botaniczny oraz średni plon siana.

Klasyfikacja gruntów pod użytkami zielonymi w Polsce

Potencjał produkcyjny gleb

Do klas bonitacyjnych I, II, IIIa i IIIb należą głównie: czarnoziemy wytworzone z lessów, czarne ziemie zmeliorowane wytworzone z utworów pyłowych, glin lekkich i średnich, gleby brunatne i gleby płowe wytworzone z lessów, utworów pyłowych, glin lekkich i średnich oraz niektóre kredowe rędziny czarnoziemne i mady próchniczne. Są to gleby najbardziej produktywne, a z wszystkich roślin, uprawianych w Polsce, uzyskuje się na nich najwyższe plony. Ponadto są to gleby charakteryzujące się dużą retencją wodną oraz dużą odpornością na degradację chemiczną.
W Polsce gleby o wysokiej produktywności objęte są ochroną, m.in. przed przeznaczeniem ich na cele nierolnicze i przed degradacją. Powinno się prowadzić racjonalne gospodarowanie zasobami glebowymi w ramach zrównoważonego rozwoju, uwzględniającego cele społeczne, ekonomiczne i ekologiczne. Zrównoważony rozwój, zwłaszcza obszarów wiejskich, jest niemożliwy bez dogłębnego poznania właściwości gleb i ich geograficznego rozmieszczenia. Jakość polskich gleb należy do najniższych w Europie.

Podstawy organizacyjno-prawne gleboznawczej klasyfikacji gruntów ornych

Klasyfikacja gruntów w Polsce jest wykonywana na podstawie ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne i przepisów wykonawczych do tej ustawy. Do 28.11.2012 roku klasyfikacji dokonywało się zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 czerwca 1956 r., wydanych na podstawie dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków. W dniu 29.11.2012 r. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 września 2012 r. w sprawie gleboznawczej klasyfikacji gruntów (Dz.U. z 2012 r. poz. 1246).
Badania terenowe gleboznawczej klasyfikacji gruntów prowadzą klasyfikatorzy gruntów upoważnieni przez właściwego Starostę.
Projekt ustaleń gleboznawczej klasyfikacji gruntów zatwierdzany jest decyzją administracyjną, wydawaną przez starostów. Ostateczna decyzja ustalająca klasę gruntu, ujawniana jest w prowadzonej ewidencji gruntów i budynków. Ewidencja ta, stanowi podstawę wymiaru podatków i świadczeń.

Zakup nieruchomości, działki

O tym, czy grunt określony w ewidencji gruntów jako użytek rolny wymaga wyłączenia z produkcji rolnej, decyduje jego klasa bonitacyjna. Jeśli jest słabej jakości, formalne wyłączenie nie jest konieczne. Może to dotyczyć użytków rolnych klas IVa, IVb, V , VI wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego. Gdy gleba jest dobrej jakości, tzn. klasy I, II, III, IIIa, IIIb oraz użytki rolne klas IV, IVa, IVb, V i VI, wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego, należy ubiegać się o zezwolenie na wyłączenie z produkcji rolnej. Są sytuacje, gdy zgoda jest potrzebna przy gruntach klas IV, IVa i IVb pochodzenia mineralnego.
Klasa gleboznawcza gruntu ma znaczenie nie tylko ewidencyjne, ale również dla oszacowania wartości gruntów ornych i ich przydatności do upraw rolnych. Od wysokości klasy uzależniony jest m.in. podatrk rolny. W następstwie klęsk żywiołowych i innych czynników okazuje się, że gleba wykazuje cechy innej klasy bonitacyjnej.

Znajomość klasy gleby oraz możliwość sprawdzenia klasy gruntu online to kluczowe elementy przy podejmowaniu decyzji o zakupie lub inwestycji na danym terenie. Narzędzia takie jak Geoportal OnGeo.pl umożliwiają szybką i wygodną weryfikację, czy dana działka może być przeznaczona pod budowę, a także jakie warunki muszą być spełnione w przypadku odrolnienia działki rolnej. Warto pamiętać, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego może znacząco wpłynąć na możliwość inwestycji, a odpowiednia klasa bonitacyjna gruntu,  gleby orne gorsze, może wymagać dodatkowych procedur w procesie odrolnienia.