Gminy nie mają obowiązku budowy urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych

Temat dostępu do wody i kanalizacji budzi wiele kontrowersji, szczególnie w kontekście odpowiedzialności gmin za budowę odpowiednich urządzeń. Wbrew powszechnemu przekonaniu, gminy nie mają bezwzględnego obowiązku budowy urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych. Choć zbiorowe zaopatrzenie w wodę oraz odprowadzanie ścieków są zadaniami własnymi gminy, ich realizacja zależy od wielu czynników, takich jak dostępność techniczna i finansowa. Przepisy prawa nie nakładają na samorządy konieczności tworzenia infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, co oznacza, że właściciele nieruchomości nie mogą domagać się od gminy budowy tych urządzeń na jej terenie. Warto więc przyjrzeć się bliżej obowiązującym regulacjom oraz ich konsekwencjom dla mieszkańców.

Gminy nie mają obowiązku budowy urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę oraz odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy, lecz jeśli nie ma warunków dla realizacji tego obowiązku, to gmina nie musi dostarczać jej w inny sposób.  Przepisy prawa nie wprowadzają obowiązku budowy urządzeń wodno-kanalizacyjnych oraz sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, a właścicielom nieruchomości nie przysługuje prawo do jakichkolwiek roszczeń z tego tytułu.

Czy gmina ma obowiązek podłączyć wodę

Obowiązek przyłączenia do sieci kanalizacyjnej jest uregulowany prawnie przez Ustawę z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U.1996 Nr 132 poz. 622). Ustawa mówi, że każdy właściciel nieruchomości ma obowiązek przyłączenia nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej, a jeśli na terenie, na którym położona jest nieruchomość, sieć kanalizacyjna nie jest wybudowana, należy wyposażyć działkę w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych lub w przydomową oczyszczalnie ścieków.

Jeśli Twój dom ma już oczyszczalnie ścieków, a sieć kanalizacyjna powstała w późniejszym terminie, nie masz obowiązku podłączenia do sieci kanalizacyjnej. Przydomowe oczyszczalnie ścieków muszą spełniać wymagania określone w przepisach. Szczelny zbiornik na nieczystości, tzw. szambo, nie zwalnia z obowiązku wykonania przyłącza kanalizacyjnego.

Jeśli chodzi o dostęp do sieci wodociągowej, to dostęp do wody to warunek konieczny zagospodarowania każdej nieruchomości. W polskim prawie nie istnieje jednak przepis, który ustanawiałby obowiązek podłączenia się do sieci wodociągowej. Obowiązek wynikający z ustawy (Dz.U.1996 Nr 132 poz. 622) dotyczy wyłącznie przyłącza do sieci kanalizacyjnej.

Polecamy wpisy:

Czy wymagane jest podłączenie do sieci kanalizacyjnej przy budowie domu?

Jak wypełnić wniosek o przyłącze wody?

Jak wypełnić wniosek o przyłącze kanalizacyjne?

Formalności związane z podłączeniem do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej są takie same i nie wymagają pozwolenia na budowę. Zgodnie z nowelizacją Ustawy z dnia 13 lutego 2020r. o zmianach w prawie budowalnym i niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020 poz. 471), przedsiębiorstwo wodociągowo kanalizacyjne nie może odmówić odbioru przyłącza zrealizowanego zgodnie z wydanymi warunkami przyłączenia do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej.

Polecamy wpis:

Czy wymagane jest podłączenie do sieci wodociągowej przy budowie domu?

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. Gminy nie mają obowiązku budowy urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych

Obowiązki o których mowa obejmują w szczególności sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych. Wskazuje na to art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym. Art. 3 ust. 1 Ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków przewiduje, że zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy.

Zobacz wpis: 4 mld dla samorządów na inwestycje wodno-kanalizacyjne

Brak terminów realizacji obowiązku budowy sieci wodociągowych i kanalizacyjnych

To gmina ustala kierunki rozwoju sieci wodno-kanalizacyjnych w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (suikzpg) oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (mpzp). Przepisy nie precyzują jednak, w jakim terminie jednostka samorządowa zobowiązana będzie do wybudowania sieci wodociągowej czy kanalizacyjnej. Kwestie te są przedmiotem planu rozwoju i modernizacji albo są realizowane w ramach oceny aktualności mpzp. Oznacza to, że jeśli nie ma warunków dla realizacji obowiązku zapewnienia dostaw wody, gmina nie musi jej dostarczać w inny sposób.

Jeśli gmina chciałaby dostarczać wodę tzw. "beczkowozami", to musiałaby zawrzeć stosowną umowę z przedsiębiorstwem wodno-kanalizacyjnym i zapłacić za tę usługę. Jeśli taka usługa dojdzie do skutku, należy określić sposób, w jaki gmina będzie rozliczać się z mieszkańcami. Zapewnienie w ten sposób stałych dostaw jest jednak mało prawdopodobne.

Gmina ma zadanie, ale mieszkaniec nie ma roszczenia

Budowa urządzeń wodno-kanalizacyjnych nie jest obowiązkiem o charakterze bezwzględnym, lecz ma charakter warunkowy. Do takiego wniosku doszedł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (link do postanowienia -> tutaj). W związku z tym nie można stwierdzać, że właścicielom nieruchomości przysługuje jakiekolwiek roszczenie, którego istotą jest prawo żądania wykonania czy też przejęcia sieci wodociągowej i kanalizacyjnej.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 maja 2020 r. wskazuje również, że nie można uznać, że zadania związane z budową sieci i urządzeń sieci muszą zostać zrealizowane. Stanowią one bowiem źródło kompetencji gminy, a nie jej obowiązków (link do wyroku -> tutaj).

Właściciele nieruchomości mogą korzystać z wody pochodzącej z własnej studni i ujęć wody, jeśli jakość wody zostanie zachowana.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 marca 2020 r. podkreślił, że nic nie stoi na przeszkodzie aby właściciele nieruchomości na terenie gminy nie mogli korzystać z własnych studni, czy też ujęć wody, nienależących formalnie do gminy, czy też przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych. To nie znaczy jednak, że jednostki samorządowe są zwolnione z ustawowego obowiązku zaopatrzenia swoich mieszkańców w wodę należytej jakości (link do wyroku -> tutaj).

Sprawdź, czy Twoja działka jest uzbrojona

W Raportach o Terenie OnGeo możesz z łatwością sprawdzić, czy Twoja działka jest uzbrojona. W zaledwie 5 minut, bez wychodzenia z domu możesz sprawdzić, czy posiadasz dostęp do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, elektroenergetycznej, telekomunikacyjnej itd.

Zobacz sam!

Usługa uzbrojenie terenu w media jest bezpłatna!

Uwaga! Mapa może nie zawierać danych o uzbrojeniu terenu w przypadku, gdy urząd powiatowy ich nie posiada lub wstrzymuje ich udostępnianie. 

Podsumowanie 

Podsumowując, choć gminy mają zadanie zapewnienia mieszkańcom dostępu do wody i odprowadzania ścieków, nie są zobowiązane do budowy sieci wodociągowych i kanalizacyjnych na każdym obszarze. Brak takich inwestycji nie daje właścicielom nieruchomości podstawy do roszczeń wobec gminy. Mieszkańcy muszą więc liczyć się z koniecznością alternatywnego rozwiązania tych kwestii, np. poprzez budowę studni lub przydomowej oczyszczalni ścieków. Warto więc zawczasu sprawdzić, jakie techniczne możliwości świadczenia usług wodno-kanalizacyjnych dostępne są w danym miejscu, korzystając z narzędzi takich jak Raport o Terenie OnGeo.pl, który szybko i dokładnie dostarcza informacje o uzbrojeniu terenu.