Nowelizacja ustawy odległościowej przyjęta: Liberalizacja zasad budowy wiatraków w Polsce

Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt liberalizujący zasady budowy elektrowni wiatrowych na lądzie. Zniesienie zasady 10H, minimalna odległość 500m od zabudowań i nowe regulacje dla biometanu – poznaj szczegóły zmian w ustawie odległościowej!

Nowelizacja ustawy odległościowej: Wiatraki bliżej ludzi i nowe możliwości dla OZE

W czwartek, 6 marca 2025 roku, Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt nowelizacji ustawy odległościowej, co stanowi ważny krok w liberalizacji zasad budowy elektrowni wiatrowych na lądzie. Jak poinformowała ministra klimatu Paulina Hennig-Kloska, projekt trafił teraz do komisji prawniczej, a następnie zostanie rozpatrzony przez cały rząd. Co zmienia się w przepisach i jak wpłynie to na rozwój odnawialnych źródeł energii w Polsce? Przyjrzyjmy się szczegółom.

Zniesienie zasady 10H – przełom w budowie wiatraków

Jedną z kluczowych zmian w projekcie jest zniesienie zasady 10H, wprowadzonej w 2016 roku. Zasada ta zakazywała lokalizacji elektrowni wiatrowych w odległości mniejszej niż 10-krotność ich wysokości (wraz z wirnikiem) od zabudowań mieszkalnych. Nowe przepisy ustalają minimalną odległość na poziomie 500 metrów, co znacznie ułatwia inwestycje w energię wiatrową. Obecne regulacje dopuszczały zmniejszenie tej odległości do 700 m pod pewnymi warunkami – teraz próg zostaje obniżony, co może przyspieszyć rozwój sektora OZE.

Mapę zasięgów 500 metrów wiatraków od domów znajdziesz w Geoportalu Krajowym 

Dzięki mapie dostępnej w Geoportalu Krajowym Na Mapie,  sprawdzisz miejsca, gdzie mogą powstać elektrownie wiatrowe. 

Zasięg 500 metrów od domów oznaczyliśmy kolorem pomarańczowym. Jeśli działka podświetli się na kolor pomarańczowy, to oznacza, że w tym miejscu nie można już postawić wiatraka.  

Nowe odległości od parków narodowych i obszarów Natura 2000

Projekt wprowadza także precyzyjne regulacje dotyczące lokalizacji wiatraków w sąsiedztwie chronionych terenów. Minimalna odległość od:

• granic parków narodowych wyniesie 1500 m, natomiast od 
• obszarów Natura 2000 – 500 m. 

Te ostatnie restrykcje dotyczą szczególnie stref chroniących siedliska nietoperzy i ptaków, co ma na celu pogodzenie rozwoju energetyki wiatrowej z ochroną przyrody.

Elastyczność w sąsiedztwie linii przesyłowych i dróg krajowych

Zmiany obejmują również przepisy dotyczące odległości wiatraków od infrastruktury. Dotychczasowa minimalna odległość od linii przesyłowych najwyższych napięć wynosiła 3H (trzykrotność wysokości turbiny). Teraz inwestorzy będą mogli uzgodnić z operatorem przesyłowym mniejszą odległość na etapie tworzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP).
Z kolei w przypadku dróg krajowych wprowadzono minimalną odległość 1H (równą wysokości łopaty wirnika nad powierzchnią). Wojewoda, wydając zgodę na realizację inwestycji drogowej (ZRID), będzie mógł nakazać rozbiórkę wiatraków znajdujących się bliżej niż 1H, oferując odszkodowanie inwestorowi.

Repowering – modernizacja istniejących turbin

W projekcie znalazły się także regulacje dotyczące repoweringu, czyli modernizacji istniejących elektrowni wiatrowych. Jeśli modernizacja zwiększy rozmiary turbiny w stosunku do pierwotnego MPZP lub decyzji o warunkach zabudowy (WZ), konieczne będzie przyjęcie nowego planu miejscowego. W przypadku gdy MPZP przewiduje możliwość modernizacji, inwestor uniknie dodatkowych formalności – wystarczy decyzja środowiskowa i pozwolenie na budowę, o ile spełnione są warunki odległościowe (500 m od zabudowań, 1H od dróg).

Wiatraki a wojsko – nowe ograniczenia

Projekt zakłada, że elektrowni wiatrowych nie będzie można budować na obszarach o znaczeniu dla wojska, takich jak strefy kontrolowane lotnisk wojskowych (MCTR) czy trasy lotnictwa wojskowego (MRT). To odpowiedź na potrzebę zachowania bezpieczeństwa militarnego przy jednoczesnym rozwoju energetyki odnawialnej.

Wsparcie dla biometanu i zmiany w ustawie o OZE

Nowelizacja nie dotyczy tylko wiatraków – wprowadza także zmiany w ustawie o odnawialnych źródłach energii. Wytwórcy OZE będą mogli zaliczać energię sprzedaną po cenach ujemnych do rozliczenia obowiązku sprzedaży w systemie aukcyjnym.
Pojawią się także nowe regulacje dla biometanu. Projekt zakłada aukcyjny system wsparcia dla instalacji biometanowych o mocy powyżej 1 MW – osobne aukcje dla instalacji poniżej 2 MW i równych lub większych 2 MW. Dodatkowo uproszczono zasady budowy gazociągów bezpośrednich biogazu – zamiast zgody Prezesa URE wystarczy zawiadomienie regulatora w ciągu 30 dni od rozpoczęcia przesyłu.

Podsumowanie – krok w stronę zielonej energii

Przyjęcie projektu nowelizacji ustawy odległościowej to ważny sygnał dla sektora OZE w Polsce. Liberalizacja zasad budowy wiatraków, wsparcie dla biometanu i elastyczność w planowaniu inwestycji mogą przyspieszyć transformację energetyczną kraju. Jednocześnie nowe regulacje uwzględniają kwestie ekologiczne, społeczne i militarne, co pozwala zachować balans między rozwojem a ochroną interesów mieszkańców i przyrody.