GDDKiA: Adaptacja dróg krajowych do zmian klimatu

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) chce przeciwdziałać negatywnym skutkom zmian klimatu na drogi. Jak zapowiada, adaptacja dróg krajowych do zmian klimatu jest zadaniem priorytetowym na najbliższe lata. Efekty ekstremalnych zjawisk pogodowych wiążą się ze wzrostem wydatków dla zarządców dróg związanych z usuwaniem ich skutków oraz podejmowaniem działań zabezpieczających infrastrukturę drogową.

Adaptacja dróg krajowych do zmian klimatu

Zmiany klimatu powodują realne zagrożenia dla funkcjonowania infrastruktury drogowej. W ciągu ostatnich 30 lat w Polsce zwiększyła się liczba dni z temperaturą powyżej 25°C, a jedocześnie mniej jest dni w roku z temperaturą poniżej 0°C. Wśród dostrzegalnych zmian jest też zwiększona liczba dni deszczowych podczas zimy, połączona z występującymi latem okresami suszy.

Jak czytamy w komunikacie GDDKiA:

GDDKiA realizując zadania inwestycyjne, podejmuje szereg działań związanych z ochroną środowiska, które m.in. mają na celu przeciwdziałanie zmianom klimatu. 19 stycznia br. podpisane zostało porozumienie między GDDKiA a Dyrekcją Generalną Lasów Państwowych. Jego głównym celem jest optymalizacja kosztów związanych z budową i utrzymaniem systemu odwodnienia drogi oraz możliwość korzystania z zasobów wód przez nadleśnictwa. Ścisła współpraca umożliwi racjonalne i bezpieczne dla środowiska wykorzystanie wód na terenach leśnych. 

Adaptacja dróg krajowych do zmian klimatu: Woda i wiatr

GDDKiA zgromadziła dane dotyczące zdarzeń pogodowych na sieci dróg krajowych od stycznia 2004 do kwietnia 2016 r. Dane wskazują, że spośród 3 300 zdarzeń wymagających pracy zespołów utrzymania dróg, 32,6 % było efektem porywistego wiatru. Gwałtowne opady deszczu odpowiadały za 22,3 %, natomiast intensywne opady śniegu - za 15,5 % zdarzeń.

Pozostałe czynniki zdarzeń drogowych to: powodzie (8,4 %), mróz i niskie temperatury (4,1 %), wyładowania atmosferyczne (3 %) i fale upałów (2,4 %).

Według informacji Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, od lat 90. XX w. roczna liczba występujących w Polsce tornad wzrosła aż czterokrotnie.

Polecamy wpis: Powódź błyskawiczna – kiedy powstaje, jakie obszary zagrożone są zalewaniem

Najgorzej jest w styczniu i lipcu

Do zdarzeń pogodowych najczęściej dochodziło w styczniu (w 17,9 % przypadków), lipcu (15,7 %) oraz w maju (11,9 %.). Najspokojniejszy pod tym względem był kwiecień (2,8 %) oraz wrzesień (3,4 %).

Jak wskazuje GDDKiA do zdarzeń wywołanych opadami deszczu dochodziło w całej Polsce, jednak najczęściej w południowej części kraju. Silny wiatr najmocniej dawał się we znaki w zachodniej i północnej Polsce, a opady śniegu w wojewódzkie podkarpackim, śląskim, kujawsko-pomorskim i pomorskim.

Efekty działania żywiołów tj. wody i wiatru, wiążą się ze wzrostem wydatków związanych z usuwaniem ich skutków oraz podejmowaniem działań zabezpieczających infrastrukturę drogową przez zarządców dróg.

Ile to kosztuje?

Oszacowane koszty poniesione przez Skarb Państwa przy okazji powodzi zostały oparte o powódź z 2010 r. Związane z nią ekstremalne zjawiska pogodowe doprowadziły do uszkodzeń skarp i osuwisk. Zniszczeniu uległy systemy odwadniające, nawierzchnie oraz chodniki. Przy okazji powodzi zniszczone zostały po części mosty i infrastruktura towarzysząca.

Całkowity koszt strat na sieci dróg krajowych, spowodowanych przez tę jedną z największych powodzi we współczesnej historii Polski, wyceniony został na 1,8 mld zł.

Adaptacja dróg krajowych do zmian klimatu i finansowanie

Kwestii adaptacji dróg krajowych do zmian klimatu poświęcony był projekt, realizowany przez GDDKiA wspólnie z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI). Wynikiem współpracy było spotkanie GDDKiA z przedstawicielami EBI, które odbyło się 23 listopada br. w Warszawie. Spotkanie zorganizowane zostało w ramach inicjatywy JASPERS, której celem jest wspieranie beneficjentów w przygotowaniu projektów ubiegających się o dofinansowanie z funduszy unijnych.

Na posiedzeniu poruszono kwestię działań, które wpływają na zmniejszenie ryzyka dla infrastruktury drogowej, spowodowanego zdarzeniami pogodowymi. Chodzi o szereg czynności technicznych i organizacyjnych m.in. o wykonanie odpowiednich zabezpieczeń i modyfikacji, w tym przebudów systemów odwodnienia. Przedstawiciele stron podjęli decyzję o określeniu minimalnego dystansu pomiędzy krawędzią drogi, a drzewami. W celu przeciwdziałania fali ciepła, konieczne jest dalsze monitorowanie stanu infrastruktury, pod kątem chociażby wykorzystywania wzmocnionych nawierzchni i wprowadzania ograniczeń dla ruchu pojazdów ciężkich.

W pierwszej kolejności podejmowane będą działania na odcinkach dróg, gdzie ryzyko wystąpienia negatywnych zdarzeń jest największe. Do tego celu niezbędne będzie dalsze pozyskiwanie informacji o wpływie ekstremalnych zjawisk pogodowych.

Ponadto podjęto się dyskusji na temat specjalnego finansowania prac adaptacyjnych. Wsparciem mogą tu być m.in. środki unijne, ponieważ jednym z priorytetów Unii Europejskiej jest bowiem przeciwdziałanie zmianom klimatu i ich skutkom.

Adaptacja dróg krajowych do zmian klimatu - Oświadczenie GDDKiA

W zakresie rozwiązań proekologicznych jesteśmy również otwarci na szerokie wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, które obecnie służą nam m.in. do zasilania stacji meteorologicznych czy oświetlenia znaków drogowych na przejściach dla pieszych. Pierwszy projekt z obszaru OZE zrealizowaliśmy już w 1999 roku. W niedalekiej przyszłości planujemy uruchomić projekty pilotażowe w zakresie szerszego wykorzystania odnawialnych źródeł energii w pasie drogowym. 

Udostępniamy też kierowcom nowe stacje ładowania samochodów elektrycznych, które zlokalizowane są na Miejscach Obsługi Podróżnych (MOP). Budowanie takich stacji na MOP-ach przyczynia się do rozwoju elektromobilności w naszym kraju, a tym samym zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych generowanych przez transport.

W 2019 roku, wspólnie z branżą budowlaną, podjęliśmy działania mające umożliwić pełne wykorzystanie destruktu asfaltowego przy budowie dróg. GDDKiA aktywnie uczestniczyła też w procesie legislacyjnym. W październiku br. Minister Klimatu i Środowiska podpisał rozporządzenie w sprawie określenia szczegółowych kryteriów stosowania warunków utraty statusu odpadów dla odpadów destruktu asfaltowego. Zmiana jest nie tylko uwzględnieniem zasad gospodarki o obiegu zamkniętym, ale przyniesie też, w kilkuletniej perspektywie, oszczędności rzędu ponad 400 mln zł. Szerzej kwestię ponownego wykorzystania destruktu asfaltowego opisaliśmy w komunikacie z października br.

Źródło: https://www.gov.pl