Spadek z długami - jak się zabezpieczyć, aby nie odziedziczyć zobowiązań

Spadek z długami podlega obowiązkowi spłaty. Istnieją jednak pewne kroki, które należy podjąć, aby zabezpieczyć się i ograniczyć ryzyko dziedziczenia zobowiązań. Sprawdź, jak się zabezpieczyć, aby nie odziedziczyć zobowiązań spadkodawcy.

Spadek z długami - co to znaczy

Spadek z długami oznacza sytuację, w której spadkobierca odziedzicza majątek po zmarłej osobie, który jest obciążony zobowiązaniami np. hipoteką lub długami. Przyjęcie takiego spadku oznacza, że osoba, która go dziedziczy musi przejąć odpowiedzialność za spłatę długów.

Kiedy spadkodawca umiera, jej majątek, ruchomości i nieruchomości, stają się częścią masy spadkowej. Jeśli spadek zawiera długi, osoba, która odziedzicza majątek, staje się odpowiedzialna za spłatę tych długów. Śmierć spadkodawcy nie oznacza anulowania zobowiązań. Długi są dziedziczone i wymagają uregulowania.

Spadkobiorca ma możliwość odrzucenia spadku w całości, co oznacza, że zrzeka się również obowiązku spłaty zobowiązania. Niestety oznacza to także, że nie odziedziczy żadnych aktywów.

Jak się zabezpieczyć, aby nie odziedziczyć zobowiązań?

Jeśli zmarły nie pozostawił testamentu, konieczne jest przeprowadzenie postępowania spadkowego*. W takiej sytuacji pierwszeństwo w dziedziczeniu mają najbliżsi członkowie rodziny - małżonek i dzieci. To oni są pierwszą grupą, która musi podjąć decyzję, co zrobić ze spadkiem, w którym mogą wystąpić długi.

Jeśli zmarły nie ujawnił wszystkich swoich zobowiązań przed śmiercią, rodzina może napotkać problemy, jeśli przyjmie spadek nieświadoma tych długów. Dlatego tak ważne jest, aby jak najszybciej zainteresować się tematem. Po śmierci bliskiej osoby, spadkobiercy mają pół roku na złożenie oświadczenia, które jest poświadczeniem woli spadkobiorców w sprawie przyjęcia lub odrzucenia spadku.

W sprawie spadku masz trzy wyjścia. Możesz:

• przyjąć spadek wprost, czyli z całością majątku i wszystkimi długami,
• przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza, czyli przyjąć spadek, ale z odpowiedzialnością spłaty tylko do wysokości rzeczywistej wartości spadku,
• odrzucić spadek, wtedy jesteśmy pomijani w dziedziczeniu, a spadek przechodzi dalej.

Ważne jest, że ten półroczny okres ochronny odgrywa istotną rolę. Wierzyciele zmarłego nie mają prawa żądać od nas żadnej spłaty w tym czasie. To okres, w którym możemy przemyśleć nasze dalsze kroki i decyzje dotyczące dziedziczenia.

*dotyczy sytuacji gdy w skład mapy spadkowej wchodzą nieruchomości, pieniądze na rachunkach bankowych lub np. pojazdy, których wyłącznym właścicielem był spadkodawca.

Dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza

18 października 2015 roku wraz z nowelizacją Kodeksu cywilnego zwiększono ochronę spadkobierców w zakresie dziedziczenia długów. Po zmianie spadkobiercy ustawowi z mocy ustawy i bez konieczności składania żadnego oświadczenia będą dziedziczyli spadek z tzw. dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że spadkobierca dziedziczy majątek po zmarłej osobie, ale jest odpowiedzialny za spłatę długów tylko do wysokości wartości odziedziczonego majątku.

Główne założenie dobrodziejstwa inwentarza polega na tym, że spadkobierca prowadzi inwentarz (spis) całego majątku zmarłego oraz długów, które spadkobierca zna lub powinien znać w chwili objęcia spadku. Spadkobierca ma obowiązek spłaty długów tylko z majątku zmarłego. Jeśli wartość majątku jest niewystarczająca do pokrycia wszystkich długów, spadkobierca nie ponosi odpowiedzialności za tę różnicę.

Odrzucenie spadku

Gdy wiemy, że zmarły miał znaczne zobowiązania, najlepszym wyjściem będzie odrzucenie spadku. To samo dotyczy sytuacji, gdy chcemy przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Zastanów się dobrze, czy warto angażować się w spłatę poważnych długów, szczególnie jeśli dotyczą nieruchomości.

Przyjęcie długów oznacza obowiązek zapłaty długów w całości. Konieczne jest spotkanie z każdym wierzycielem i sukcesywne zamykanie spraw, co wymaga czasu i energii.

Jeśli zdecydujemy się odrzucić spadek, przechodzi on na kolejne osoby na liście dziedziczenia ustawowego. Przykładowo, jeśli spadkodawca był Twoim rodzicem, a Ty odrzucisz spadek, to przejdzie on w linii proste na Twoje dzieci. W takim przypadku pamiętaj, że jeśli są one niepełnoletnie, musisz złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku również w ich imieniu. W przeciwnym razie to one odziedziczą długi. Jeżeli wszyscy spadkobiercy odrzucą spadek, przypada on do Skarbu Państwa.

Jak sprawdzić, co zawiera spadek?

Zanim podejmiesz decyzję, co zrobić ze spadkiem, sprawdź czy nie jest obarczony długami. Dowiesz się tego zwracając się do komornika, aby sporządził spis inwentarza. Spis odbywa się na zlecenie sądu. Jeśli spadek zawiera długi, to komornik definiuje, jaka jest maksymalna kwota długów, którą może odziedziczyć spadkobierca.

Wykaz inwentarza możesz również zrobić samodzielnie, a następnie złożyć u notariusza. Jednak proces ten jest zazwyczaj czasochłonny i wymaga dużej staranności. Jeśli podczas całego procesu okaże się, że coś celowo zatailiśmy, narażamy się na poważne konsekwencje. Karą będzie przykładowo obowiązek spłaty wszystkich długów zmarłego.

Zajrzyj do księgi wieczystej

Jeśli w skład spadku wchodzi nieruchomość, koniecznie sprawdź jej stan prawny w księdze wieczystej.

Każdy zainteresowany, który wykaże się interesem prawnym, może uzyskać odpis księgi w sądzie rejonowym (należy jedynie znać numer księgi wieczystej). Informacje te są również dostępne online za darmo na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości pod adresem: https://ekw.ms.gov.pl/eukw_ogol/menu.do. 

Na co należy zwrócić szczególną uwagę? Sprawdź czy:

• nieruchomość jest obłożona hipoteką;
• nieruchomość obciążona jest innymi roszczeniami;
• istnieje służebność drogowa, czyli sytuacja, gdy sąsiad nie ma bezpośredniego dostępu do drogi głównej i dostać się do niej może tylko przejeżdżając przez naszą posesję;
• sprzedający działkę ma do niej jedyne prawo, lecz nie jest wskazany jako jedyny właściciel;
• nie ma współwłaścicieli nieruchomości.

Jeśli nie znasz numeru księgi wieczystej, musisz udać się do Sądu Rejonowego właściwego dla miejsca, gdzie znajduje się nieruchomość. Obciążenia nieruchomości sprawdzisz w dziale IV księgi wieczystej.

Zdiagnozuj działkę z OnGeo.pl! Sprawdź MPZP, dane z rejestru gruntów i inne 

W OnGeo.pl zdiagnozujesz działkę jeszcze przed zakupem bez wychodzenia z domu. 

Raport o Terenie, to usługa dostępna dla każdego online, umożliwia wykonanie automatycznej diagnozy działki. Raport o Terenie to kompendium wiedzy o każdej działce w Polsce, przydatny jest w każdej sytuacji, kiedy chcemy zweryfikować jakie cechy kryje działka. Samo generowanie Raportu działki trwa zaledwie 5 minut i odbywa się w trybie on-line.

W Raporcie znajdziesz chociażby:

• dane z ewidencji gruntów i budynków,
• informacje o planach miejscowych na obszarze działki i w okolicy oraz przeznaczenie działki w mpzp,
• rejestr pozwoleń na budowę w okolicy,
• uzbrojenie terenu w media,
• miejsca, obiekty i urządzenia potencjalnie uciążliwe w sąsiedztwie,
• zagrożenia i uciążliwości, czyli tereny: zalewowe, zagrożone stagnacją wody, osuwiskowe,
• analiza nasłonecznienia w poszczególnych porach roku,
• powierzchniowe i punktowe formy ochrony przyrody występujące w promieniu 1 km od granic działki,
• analiza żyzności gleb,
• strefy ochronne, czyli wokół: turbin wiatrowych, cmentarzy, lotnisk, terenów zamkniętych,
• analiza zasięgu czasu dojazdu i dojścia,
• inne, sprawdź jakie na stronie.