Dostałeś spadek po dziadkach? O tych termiach lepiej nie zapominaj!

Otrzymałeś spadek po dziadkach? Niezależnie od tego czy nabyłeś spadek w drodze ustawy, czy w drodze testamentu spadkobierca dziedziczący po dziadkach jest zwolniony od zapłaty podatku. Musisz jednak konieczne pamiętać o formalnościach i trzymać się terminów. 

Spadek po dziadkach, a podatek od spadku

Jeśli dostałeś spadek po dziadkach, zastanawiasz się pewnie, czy musisz opłacić podatek. O ile kwestia zwolnienia z jego zapłaty w przypadku rodziców jest dość oczywista, to spadek po babci czy dziadku budzi pewne wątpliwości. Szczególnym przypadkiem jest, jeśli dziadek przekazał swój majątek lub jego część na podstawie testamentu z pominięciem pierwszej linii dziedziczenia, czyli twoich rodziców i rodzeństwo rodziców. Wątpliwości są jednak niepotrzebne.

Niezależnie od tego czy nabyłeś spadek w drodze ustawy, czy w drodze testamentu, spadkobierca dziedziczący po dziadkach jest zwolniony od zapłaty podatku. Zgodnie z przepisami jest on zaliczany do pierwszej grupy podatkowej, obok:

• małżonka (obecnego, nie byłego),
• małżonka w separacji,
• zstępnego (np. syn, córka, wnuki, prawnuki),
• wstępnego (np. matka, ojciec, dziadkowie),
• rodzeństwa,
• pasierba, pasierbicy,
• ojczyma, macochy,
• teściów,
• zięcia, synowej.

Grupa ta, co do zasady jest zwolniona z podatku do kwoty 9 637 zł. Jednak w przypadku nabycia spadku, osoby z tej grupy, są całkowicie zwolnione z zapłaty podatku. Jest to niezależne od  wartości spadku.

Spadek po babci. Warunki formalne i terminy

Abyś urząd mógł zwolnić cię od podatku, musisz spełnić pewne warunki formalne. Chodzi o fakt zgłoszenia dziedziczenia w urzędzie skarbowym. Zgłoszenia należy dokonać w terminie 6 miesięcy od nabycia spadku. Momentem nabycia spadku jest wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia.

Niedopilnowanie tego obowiązku niesie za sobą poważne konsekwencje. Rodzi obowiązek zapłaty podatku, a co więcej, kwota ta powiększona zostaje o odsetki za zwłokę.

Warto zaznaczyć, że nie można liczyć na uniknięcie płacenia podatku. Urząd skarbowy i tak dowie się o fakcie nabycia spadku. Zarówno sąd, jak i notariusz mają obowiązek wysłać odpisy urzędowi skarbowemu.

Ile wynosi podatek, jeśli nie zgłosisz spadku na czas?

Jeśli nie zgłosisz spadku w terminie, obowiązuje skala podatkowa w zależności od grupy podatkowej:

• Grupa I: np. rodzeństwo, zięć, synowa – od 3% do 7% wartości spadku.
• Grupa II: dalsza rodzina, np. wujostwo, kuzyni – od 7% do 12%.
• Grupa III: osoby niespokrewnione – od 12% do 20%.

Jak zgłosić spadek?

1. Udać się do notariusza lub sądu w celu przeprowadzenia sprawy spadkowej.
2. Złożyć w urzędzie skarbowym formularz SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy.
3. Jeśli minęło 6 miesięcy – urząd naliczy podatek według skali.

Co jeśli w spadku są nieruchomości?

Jeśli odziedziczysz dom, mieszkanie czy działkę, procedura wygląda tak samo. Warto sprawdzić, czy nieruchomość nie ma obciążeń (np. długów), zanim przyjmiesz spadek.

Podsumowując: jeśli zgłosisz spadek na czas, nie zapłacisz podatku. Jeśli przegapisz termin, fiskus naliczy opłatę według stawek.

Spadek po dziadkach co jeszcze warto wiedzieć

​Dziedziczenie po dziadkach może przebiegać na podstawie testamentu lub zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego. W przypadku braku testamentu, prawo określa kolejność spadkobierców oraz zasady podziału majątku.​

Dziedziczenie ustawowe

Zgodnie z polskim prawem, w pierwszej kolejności spadek po dziadkach przypada ich dzieciom (czyli rodzicom wnuków) oraz małżonkowi zmarłego. Dziedziczą oni w równych częściach, jednak część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta spadku. Jeśli jedno z dzieci dziadków zmarło przed nimi, jego udział przechodzi na jego potomstwo, czyli wnuki zmarłego. Oznacza to, że wnuki dziedziczą w miejsce swojego zmarłego rodzica. ​

Dziedziczenie testamentowe

Dziadkowie mogą sporządzić testament, w którym wskażą, kto ma odziedziczyć ich majątek. Mogą w nim uwzględnić wnuki, nawet jeśli ich dzieci (rodzice wnuków) żyją. W takim przypadku dziedziczenie odbywa się zgodnie z wolą spadkodawcy wyrażoną w testamencie. 

Procedura stwierdzenia nabycia spadku:

Aby formalnie potwierdzić nabycie spadku, konieczne jest przeprowadzenie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. W tym celu należy złożyć wniosek do sądu rejonowego właściwego dla ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego. We wniosku należy podać informacje o zmarłym, spadkobiercach oraz ewentualnym testamencie. Sąd na podstawie przedstawionych dowodów stwierdza, kto jest spadkobiercą i w jakiej części dziedziczy. 

Odrzucenie spadku

Jeśli spadek jest obciążony długami, spadkobierca może go odrzucić, składając stosowne oświadczenie przed sądem lub notariuszem w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tytule swojego powołania. W przypadku odrzucenia spadku przez rodzica, udział spadkowy przechodzi na jego dzieci, czyli wnuki zmarłego. 

Zrozumienie zasad dziedziczenia po dziadkach jest kluczowe dla świadomego zarządzania majątkiem rodzinnym i uniknięcia potencjalnych problemów prawnych.

Spadek po dziadkach, a podatek od spadku - podsumowanie

Otrzymanie spadku po dziadkach to nie tylko kwestia emocjonalna, ale także prawna i podatkowa. Ważne jest, aby spadkobiercy byli świadomi przysługujących im ulg podatkowych oraz obowiązków formalnych, których niedopełnienie może skutkować niechcianymi konsekwencjami.​

Pamiętaj, że mimo przysługujących ulg podatkowych, kluczowe jest terminowe dopełnienie wszystkich formalności związanych z nabyciem spadku. Świadomość obowiązujących terminów i procedur pozwoli uniknąć niepotrzebnych komplikacji i zapewni pełne wykorzystanie przysługujących praw.