Sprawdź, jaka jest bezpieczna odległość od linii energetycznych

Wymagania odległościowe stosowane dla sieci elektroenergetycznych od obiektów budowlanych, w tym budynków określają Polskie Normy oraz przepisy techniczno- kwietnia budowlane. Zgodnie ze zmianą z 7 kwietnia 2009r. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U.2002 nr75 poz.690) budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi powinien być wznoszony poza zasięgiem zagrożeń i uciążliwości określonych w przepisach odrębnych. Jaka jest, więc bezpieczna odległość od linii energetycznych? Czym jest pas ochronny i strefa ochronna linii energetycznych? W jakiej odległości od linii wysokiego, średniego i niskiego napięcia możemy wybudować swój dom? W tym artykule postaramy się odpowiedzieć na te pytania.

Krótko i zwięźle, czym są linie napowietrzne niskiego, średniego, wysokiego i najwyższego napięcia

Elektroenergetyczne linie napowietrzne przesyłowe i rozdzielcze prądu przemiennego (wysokiego, średniego i niskiego napięcia) przeznaczone są do przesyłania energii elektrycznej.

Linie napowietrzne niskiego napięcia (poniżej 1kV) wykorzystywane są do dostarczenia energii elektrycznej do indywidualnych odbiorców. Ich zadaniem jest przesył i rozdział mocy do stacji transformatorowo-rozdzielczych do gospodarstw domowych lub małych zakładów przemysłowych o zapotrzebowaniu mocy do 70kV. Odległość między słupami standardowo wynosi 30 – 50m. Na słupach linii niskiego napięcia umieszczane są oprawy oświetlenia drogowego lub inne elementy infrastruktury obcej, np. przewody telefoniczne.

Linie napowietrzne średniego napięcia (1 – 60kV) stosowane są do przesyłu energii elektrycznej na średnie odległości i do rozdziału energii elektrycznej. Napięcie to służy również do bezpośredniego zasilania maszyn elektrycznych wysokiej mocy.

Linie wysokiego (60-400 kV) i najwyższego napięcia (> 400 kV) stosowane są przy przesyle energii elektrycznej na duże odległości. Zastosowanie wysokich i najwyższych napięć pozwala na zmniejszenie strat mocy i zwiększenie efektywność przesyłu energii. Zadaniem linii wysokiego napięcia jest przesył mocy od elektrowni, farm wiatrowych lub stacji transformatorowo-rozdzielczych najwyższych napięć do stacji transformatorowo-rozdzielczych lub bezpośrednio do dużych zakładów przemysłowych o zapotrzebowaniu mocy od około 5 MW do około 150 MW. Odległość pomiędzy słupami standardowo wynosi około 300 m w przypadku linii jednotorowej i około 250 m, jeżeli linia jest dwutorowa. Natomiast odległość między najbliższymi przewodami roboczymi wynosi minimum 3 m.

Pas zajętości linii, pas służebności, pas ochronny

Częstą praktyką nawet wśród osób zajmujących się zawodowo dystrybucją energii elektrycznej jest mylne określanie pojęć związanych z poszczególnymi pasami linii energetycznych. Z elektroenergetycznymi liniami napowietrznymi i kablowymi wiążą się pojęcia

• pasa zajętości,
• pasa służebności,
• pasa ochronnego.

Pas zajętości linii zwany również szerokością linii elektroenergetycznej napowietrznej lub kablowej, oznacza się, jako poziomą odległość rzutów pionowych skrajnych przewodów fazowych linii napowietrznych albo poziomą odległość rzutów pionowych skrajnych kabli ułożonych w ziemi.

Pas służebności zwany również pasem technologicznym, techniczny lub eksploatacyjnym, oznacza powierzchnię wzdłuż linii konieczną dla właściwego korzystania z urządzeń. Szerokość pasa służebności powinna być przyjęta w taki sposób, aby zapewnić możliwie prawidłowy i nieskrępowany dostęp dla wykonywania czynności eksploatacyjnych (oględzin, niezbędnych napraw, przeglądów i konserwacji, czy tez usuwania awarii).

Pas ochronny to pas o szerokości przekraczającej szerokość linii napowietrznej. Pas ochronny uwzględnia potrzebę zachowania bezpiecznych odstępów izolacyjnych będących pod napięciem przewodów fazowych linii od innych obiektów np. rurociągów, budynków, czy dróg. Pojęcie pasa ochronnego zapewnia też konieczność zapewnienia ograniczenia pola elektromagnetycznego do poziomu dopuszczalnego w przypadku wyższych napięć. Szerokość pasa ochronnego jest ustalana indywidualnie dla linii przy uwzględnieniu wymagań znajdujących się w Polskich Normach oraz danych konstrukcyjnych linii.

Strefa ochronna linii energetycznych

Strefa ochronna to obszar znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie linii energetycznej, to jest w bezpośrednim sąsiedztwie pasa ochronnego. Wyznaczenie strefy ochronnej w pasie ochronnym podyktowane jest koniecznością ochrony ludzi przed działaniem pola elektrycznego i elektromagnetycznego znajdującego się w bliskości przewodów i urządzeń elektroenergetycznych, ochroną ludzi i mienia przed skutkami awarii linii takich jak choćby jej zerwanie,  jak również niebezpieczeństwami związanymi z pracą innych urządzeń elektrycznych w tej strefie. Szerokość strefy ochronnej zależy przede wszystkim od przesyłanego linią elektroenergetyczną napięcia i kształtuje się od kilku metrów - dla linii niskich napięć - do kilkudziesięciu metrów dla linii wysokich napięć. Można dotrzeć pewną zależność - im wyższe napięcie tym większy obszar strefy ochronnej. Linie wyznaczające strefy ochronne zaznaczone są w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP).

Bezpieczna odległość od linii energetycznych

Bezpieczna odległość od linii energetycznych będzie warunkowała od wielu niezależnych czynników m.in. od rodzaju izolacji, obciążenia wiatrem, maksymalnej temperatury, konstrukcji budynku, obciążenia oblodzeniem, czy choćby warunków lokalnych. Bezpieczna odległość od linii energetycznych powinna być uwzględniona w projekcie przebiegu linii – w projekcie zagospodarowania placu budowy. Zasady przebiegu trasy linii energetycznych powinny być przestrzegane tak, aby podczas eksploatacji nie powodowały utrudnień w ruchu drogowym i pieszym oraz nie powodowały utrudnień związanych z utrzymaniem tych dróg. Oznacza to, że linie energetyczne powinny być usytuowane w odległości co najmniej 5 m od granicy pasa drogowego. Dodatkowo linie elektroenergetyczne nie powinny przechodzić nad stacjami paliw płynnych i gazowych, budowlami zawierającymi materiały niebezpieczne pożarowo i strefami zagrożonymi wybuchem.

Odległości linii energetycznych napowietrznych w przepisach

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 47, poz. 401)podczas wykonywania robót budowlanych nie jest dopuszczalne sytuowanie stanowisk pracy, składowisk wyrobów i materiałów lub maszyn i urządzeń budowlanych bezpośrednio pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi lub w odległości liczonej w poziomie od skrajnych przewodów, mniejszej niż:

• 3 m od linii o napięciu znamionowym nieprzekraczającym 1 kV,
• 5 m od linii o napięciu znamionowym powyżej 1 kV, lecz nieprzekraczającym 15 kV,
• 10 m od linii o napięciu znamionowym powyżej 15 kV, lecz nieprzekraczającym 30 kV,
• 15 m od linii o napięciu znamionowym powyżej 30 kV, lecz nieprzekraczającym 110 kV,
• 30 m od linii o napięciu znamionowym powyżej 110 kV.

Bezpieczna odległość od linii energetycznych dla budynków

Jak już wspomniano, bezpieczna odległość linii energetycznych określana jest na podstawie Polskich Norm. Norma PN–E–05100–1:1998 wprowadziła dla linii napowietrznej o napięciu znamionowym powyżej 1kV wymaga, aby:

Odległości pionowe przewodów linii elektroenergetycznej w przypadku skrzyżowania z budynkiem przy największym zwisie normalnym były nie mniejsze od:

• O = 5+U/150 [m] - od łatwo dostępnej i łatwo zapalnej części budynku
• O = 3,5 + U/150 [m] – od trudno dostępnej i trudno zapalnej części budynku

Poniższa tabela przestawia odległość dla poszczególnych linii energetycznych o napięciu 1-400 kV

tabela odległości od linii energetycznych napowietrznych.

2. Bezpieczna odległość pozioma przewodu nieuziemionego od budynku w przypadku zbliżenia powinna wynosić co najmniej:

przy bezwietrznej pogodzie:

• O = 1+ (b/2) + (U/150) [m] – od każdej trudno dostępnej części budynku oraz od krawędzi dachu
• O = 2+ (b/2) + (U/150) [m] – od każdej łatwo dostępnej części budynku oraz od krawędzi dachu

przy wietrze:

• O = 1+ U/150 [m]

tabela odległości od linii energetycznych napowietrznych.

Dodatkowo norma ta ustala odległości minimalne nieuziemionych linii o napięciu do 1kV przy największym zwisie, w określonych warunkach pogodowych:

• 1 m - od każdej dostępnej części budynku, konstrukcji lub krawędzi dachu,
• 0,75 m - od krawędzi dachu, jeżeli przewód jest izolowany,
• 0,2 m - od trudno dostępnej części budynku, jeżeli przewód jest zawieszony na wysięgnikach ściennych, a rozpiętość przęsła wynosi do 20 m,
• 2,5 m - w kierunku pionowym w górę,
• 1,5 m - w kierunku pionowym w dół i poziomym - od każdej łatwo dostępnej części budynku, np. parapetu okna, podłogi balkonu (nie dotyczy dachu, który nie służy za taras).

3. Odległość przewodu nieuziemionego linii napowietrznej od każdego punktu korony drzewa przy bezwietrznej pogodzie oraz zwisie normalnym powinna wynosić co najmniej:

• 2,5 +U/150+s [m]

W powyższych wzorach:

• O – bezpieczna odległość,
• b – oznacza odległość między przewodami linii w m,
• U – oznacza napięcie znamionowe linii w kV,
• s - wielkość przyrostu pięcioletniego, właściwego dla gatunku drzewa w m.

Druga norma PN–SEP–E–003 „Elektroenergetyczne linie napowietrzne” określa wymagania dotyczące projektowania i budowy linii napowietrznych z przewodami izolowanymi, a więc w przypadku skrzyżowania i zbliżenia linii z przewodami niepełnoizolowanymi z budynkami należy stosować postanowienia zawarte w PN–E–05100:1998. Dla linii z przewodami pełnoizolowanymi do 1kV najmniejsza dopuszczalna odległość powinna wynosić:

• 0.2 m od trudno dostępnej części budynku,
• 1 m - od balkonu, tarasu i otworu okiennego.

4. Odległość przewodów linii izolowanej od pni i konarów drzew powinna wynosić co najmniej:

• 0,5 m dla linii z przewodami pełnoizolowanymi,
• 1m dla linii z przewodami niepełnoizolowanymi.

Zgodnie z normami PN-75-E-05100-1: 1998, PN-EN-50341-1:2001 oraz PN-EN-50423-1:2007 przyjmuje się, że od linii napowietrznej o napięciu znamionowym:

• 1 kV - 45 kV powinna być zachowana odległość 3 m,
• przy napięciu 110 kV - 4,9 m (odległość zależy również od materiałów, z których został wybudowany dom).

Czy mieszkanie w pobliżu linii energetycznych może mieć negatywny wpływ na zdrowie?

Istnieje prawdopodobieństwo, że mieszkanie w bliskiej odległości od linii energetycznej może powodować uciążliwości w tym zwiększone ryzyko występowania niektórych dolegliwości czy chorób (bóle głowy, rozdrażnienie, bezsenność). Niestety na poparcie tej tezy nie ma dokładnych badań naukowych. Mimo to zaleca się, aby dla własnego zdrowia psychicznego, zachowywać możliwie jak największą odległość od linii energetycznych przy budowie domu. Warto również pamiętać, że budowa domu przy bliskim sąsiedztwie linii energetycznych może sprawić, że będziesz zobowiązany do udostępniania posesji pracownikom zakładu energetycznego w celu naprawy awarii.

Czy wiesz, że…

w Raporcie o Terenie OnGeo.pl znajdziesz informacje o przebiegu linii energetycznych? Mapa linii energetycznych w raporcie Ongeo obejmuje podstawowe statystki określające analizy słupów oraz linii energetycznych wysokiego, średniego i najwyższego napięcia dla danego terenu, w promieniu 200 m. Z mapy dowiesz się, czy w danym miejscu możesz postawić budynek, ze względu na ograniczenia wynikające z występowania stref energetycznych. Uzyskasz informacje o punktach w pobliżu wybranej działki, które mogą mieć negatywny wpływ na twoje zdrowie i środowisko.

Jeśli planujesz zakup działki, sprawdź, czy na tym terenie nie występują uciążliwości lub zagrożenia, których możesz uniknąć (zagrożenie powodzią, natężenie hałasu, osuwiska czy zanieczyszczenie powietrza). Wygenerowanie raportu zajmie Ci parę minut. Sprawdź sam.