Rozgraniczenie nieruchomości - procedura ustalenia granic działki

Procedura ustalenia granic działki, znana jako rozgraniczenie nieruchomości, jest kluczowym elementem prawa geodezyjnego i kartograficznego, mającym na celu rozwiązanie sporów dotyczących linii granicznych między sąsiadującymi nieruchomościami. W przypadkach, gdy występuje konflikt co do ostatniego stanu spokojnego posiadania, niezbędne jest podjęcie odpowiednich działań w trybie postępowania nieprocesowego. W takich sytuacjach, ustalenie przebiegu granicy opiera się na podstawie zgodnego oświadczenia stron oraz zebranych dowodów, co umożliwia dokładne wyznaczenie punktów znakami granicznymi. Kluczowym krokiem w tym procesie jest sporządzenie odpowiednich dokumentów oraz przeprowadzenie czynności ustalenia granic, które pozwalają na stabilizację punktów granicznych w terenie.

Granica działki między sąsiadami może być sporna, a brak konkretnego wyznaczenia granic może wywoływać konflikt. Procedura ustalenia przebiegu granic między dwoma nieruchomościami nazywana jest rozgraniczeniem nieruchomości. Do zadań związanych z rozgraniczeniem zaliczamy określenie położenia punktów granicznych, ich stabilizację w terenie oraz wniesienie na mapę.

Kiedy przeprowadza się rozgraniczenie działki?

Rozgraniczenie nieruchomości przeprowadza się, kiedy między właścicielami sąsiednich nieruchomości powstał spór, co do prawidłowego przebiegu granic. Rozgraniczenie nieruchomości można przeprowadzić również, gdy nie zostały wyznaczone granice dla nowopowstałej nieruchomości.

Warto podkreślić, że rozgraniczenia nieruchomości nie przeprowadza się, gdy granica nieruchomości jest ustalona na postawie dokumentacji geodezyjnej, lecz nie jest wykazana w terenie. W przypadku, gdy istnieją materiały, dzięki którym granicę nieruchomości można łatwo odtworzyć, przeprowadza się tzw. wznowienie znaków granicznych. Rozgraniczenie działki dotyczy wyłącznie nieruchomości gruntowych.

Rozgraniczenia nieruchomości procedura – dwie ścieżki postępowania

Rozgraniczenie nieruchomości może odbywać się dwoma ścieżkami:

• z urzędu;
• na wniosek strony.

Zdecydowanie większość rozgraniczeń przeprowadza się na wniosek strony (właściciela lub właścicieli nieruchomości). W obu przypadkach niezbędny jest geodeta, który poprowadzi proces rozgraniczenia nieruchomości.

Rozgraniczenie nieruchomości w urzędu

W przypadku rozgraniczenia nieruchomości z urzędu również mamy dwie możliwości prowadzenia postępowania. Jedną z opcji jest proces rozgraniczenia na wniosek wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w czasie prowadzenia czynności scaleniowych gruntów. Drugą opcją jest potrzeba prowadzenia postępowania o rozgraniczenie nieruchomości, gdy nikt nie złożył o nią wniosku, ale uzasadniają ją potrzeby gospodarki narodowej lub interes społeczny.

Rozgraniczenie nieruchomości na wniosek strony

Jak wspomniano, większość postępowań rozgraniczeniowych jest kierowana potrzebą rozwiązania sporu między sąsiadami. Aby ustalić przebieg granicy nieruchomości należy złożyć wniosek do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o wszczęcie postępowania o rozgraniczenie nieruchomości.

Do wniosku o rozgraniczenie nieruchomości należy dodać:

• dokument stwierdzający tytuł prawny do nieruchomości;
• wypisy z rejestru ewidencji gruntów dla nieruchomości objętych wnioskiem o rozgraniczenie;
• wydruk z księgi wieczystej;
• kopię mapy ewidencyjnej ze wskazaniem spornej granicy.

Należy pamiętać, że dokumenty te nie są obowiązkowe, ale załączenie ich zdecydowanie ułatwi i jednocześnie przyspieszy prace organu. Wzór wniosku o rozgraniczenie można znaleźć na stronach internetowych urzędów gmin. Po złożeniu wniosku otrzymasz zawiadomienie o wszczęciu postępowania rozgraniczeniowego, a po okresie wyznaczonym w zawiadomieniu do wypowiedzenia się, co do zasadności złożonego wniosku o rozgraniczenie, organ wyda postanowienie o wszczęciu postępowania w sprawie rozgraniczenia nieruchomości.

Rozgraniczenia nieruchomości dokonuje geodeta, który posiada uprawnienia w zakresie rozgraniczenia i podziału nieruchomości oraz sporządzania dokumentacji do celów prawnych.

Ustalenie przebiegu granic

Czynności wykonywane przez geodetę podczas wykonywania prac związanych z rozgraniczeniem nieruchomości określa Rozporządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w sprawie rozgraniczania nieruchomości z dnia 14 kwietnia 1999r. (Dz.U. nr 45, poz.453). Czynnościami tymi są:

1. zgłoszenie pracy geodezyjnej w ośrodku dokumentacji;
2. przeprowadzenie analizy informacji zawartych w dokumentach uzyskanych z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, znajdujących się w księgach wieczystych oraz w dokumentacji uzyskanej od strony postępowania;
3. sporządzenie, w razie potrzeby, szkicu zawierającego informacje o przebiegu granic uzyskanego w wyniku wcześniej wykonywanych pomiarów;
4. określenie terminu rozpoczęcia czynności ustalenia przebiegu granic;
5. doręczenie stronom wezwania do stawienia się na gruncie.

Jeżeli przebieg granicy został podczas spotkania na gruncie i żadna ze stron postępowania nie wniósł protestu geodeta:

• wskazuje stronom przebieg granicy;
• stabilizuje punkty graniczne;
• sporządza protokół graniczny;
• wykonuje pomiar granicy, a także trwałych elementów znajdujących się na gruncie, mających znaczenie przy określaniu granicy.

Jeśli jednak ustalenie granic nie jest możliwe na granicy na postawie zebranych dokumentów, geodeta zbiera oświadczenia stron. Jeśli oświadczenia są jednomyślne i zgodne, wykonuje czynności tak jak przy ustaleniu przebiegu granic na podstawie badania dokumentacji prawnej.

A jeśli sąsiad nadal upiera się, co do przebiegu granicy na jego korzyść?

W razie sporu sąsiadów, co do przebiegu granic nieruchomości, geodeta sugeruje zawarcie ugody przestawiając dokumentację prawną odnośnie przebiegu granicy. Jeśli sugestia w tym przypadku nie znajduje zastosowania, o ostatecznym rozstrzygnięciu sporu może zadecydować sąd. W przypadku zgody właścicieli nieruchomości na zawarcie ugody, geodeta sporządza ją na piśmie, oddzielnie dla każdej linii granicznej. Akt ugody powinien zawierać:

1. dane osobowe geodety oraz jego numer uprawnień zawodowych;
2. dane dokumentu – data, numer o wszczęciu postępowania o rozgraniczenie nieruchomości;
3. oznaczenie ewidencyjne i oznaczenie księgi wieczystej nieruchomości będącej przedmiotem czynności o rozgraniczenie;
4. dane osób będących stroną w postępowaniu o rozgraniczenie;
5. szkic graniczny;
6. informację o odczytaniu stronom dokumentu przed podpisaniem;
7. szczegółowy opis nieruchomości względem, której toczy się postępowanie o rozgraniczenie nieruchomości;
8. informację geodety o ustępstwach stron;
9. szczegółowy opis granicy nieruchomości uwzględniający ustępstwa stron oraz podpisy stron zawierających ugodę;
10. pouczenie przez geodetę stron zawierających ugodę o tym, że akt ugody posiada moc ugody sądowej.

Stabilizacja punktów granicznych

Po ustaleniu granic nieruchomości, geodeta w obecności stron postępowania dokonuje stabilizacji punktów granicznych. Stabilizacja punktów granicznych polega na wkopaniu znaków widocznych – naziemnych i podziemnych. Punkty graniczne zwane potocznie granicznikami, zbudowane z granitu lub betonu posiadają określone wymiary i kształt oraz charakterystyczny krzyż.

Na koniec – decyzja o rozgraniczeniu nieruchomości

Ostatnim etapem postępowania rozgraniczeniowego jest wydanie decyzji organu właściwego o rozgraniczeniu nieruchomości w przypadku ustalenia granic na postawie zebranych dowodów lub zgodnego poświadczenia stron lub umorzenia postępowania rozgraniczeniowego w przypadku zawarcia ugody. Przed wydaniem decyzji, przedstawiciel organu właściwego ocenia prawidłowość czynności wykonanych przez geodetę oraz sprawdza zgodność dokumentacji z obowiązującymi przepisami.

Co zawiera protokół graniczny rozgraniczenia działki?

Protokół graniczny zawiera:

• imię i nazwisko geodety przeprowadzającego prace rozgraniczenia działki;
• dokument o wszczęciu postępowania oznaczony numerem i datą, wydany przez organ właściwy w sprawie przeprowadzenia rozgraniczenia nieruchomości (wójt, burmistrz, prezydent miasta);
• oznaczenie nieruchomości poprzez podanie adresów administracyjnych nieruchomości, tj. województwo, powiat, gmina, obręb ewidencyjny, numer ewidencyjny nieruchomości – działki, numer księgi wieczystej lub w przypadku jej braku numer zbioru dokumentów;
• imiona i nazwiska stron biorących udział w postępowaniu o rozgraniczenie działki oraz upoważnienia osób będących przedstawicielami właścicieli nieruchomości;
• ocenę dokumentów będących podstawą do ustalenia przebiegu granicy;
• oświadczenia stron biorących udział w czynnościach o rozgraniczenie;
• wyniki wywiadu przeprowadzonego przez geodetę;
• szkic graniczny wykonany przez geodetę;
• opis przebiegu granicy sporządzony przez geodetę;
• szczegółowy opis utrwalenia punktów granicznych;
• informację o pouczeniu stron przez geodetę o możliwości przekazania sprawy sądowi;
• informację o odczytaniu protokołu granicznego stronom postępowania przed podpisaniem;
• datę sporządzenia protokołu oraz podpisy stron biorących udział w postępowaniu o rozgraniczenie działki.

Poznaj Raporty o działce OnGeo.pl

Wygeneruj Raport o terenie OnGeo.pl, znajdź działkę, wybierz interesujące Cię informacje:

• Granice działek, współrzędne punktów granicznych, długości granic działki
• Miejscowy plan zagospodarowania
• Przyłącza mediów do działki
• Obszary Natura 2000
• Wydane pozwolenia na budowę
• Tereny zalewowe
• Spadki terenu, obliczenia mas ziemi
• Linie energetyczne
• Zanieczyszczenie powietrza
• I wiele innych…

Raport o terenie to przejrzysty dokument w formacie PDF, zawiera ponad 50 stron informacji o dowolnie wybranej działce w Polsce. Wygenerujesz go samodzielnie OnLine w zaledwie 5 minut. 

Zobacz: Przykładowy Raport dla działki OnGeo.pl