Ekrany akustyczne - gdzie i kiedy są budowane?

Ekrany akustyczne lub ekrany dźwiękochłonne, to takie urządzenia budowlane, które oddzielają źródło hałasu od np. zabudowań lub lasów. W polskim krajobrazie ekrany te najczęściej ustawia się po zewnętrznych krawędziach dróg w terenie zabudowanym, w celu zmniejszenia natężenia hałasu i poprawy komfortu mieszkańców. Dowiedz się kiedy wymaga się budowy ekranów akustycznych i jakich formalności wymaga ich budowa. 

Hałas jest jedną z bardziej dokuczliwych uciążliwości w sąsiedztwie i nie ma znaczenia, czy mówimy o nadmiernym hałasie w miejscu zamieszkania, pracy, czy rekreacji. Stanowią go dźwięki o częstotliwości od 16 Hz do 16 000 Hz. Jest to każdy niepożądany lub szkodliwy dźwięk powodowany przez działalność człowieka, jak chociażby hałas emitowany przez: środki transportu, ruch: drogowy, kolejowy, samolotowy i pochodzący z działalności przemysłowej.

W Polsce dopuszczalne wartości hałasu występujące w otoczeniu osób określają m.in.: rozporządzenia Ministra Środowiska, Polskie Normy i inne akty prawne. Jednym ze sposobów walki z hałasem są ekrany akustyczne, ustawiane przy drogach szybkiego ruchu.

Czym są ekrany akustyczne?

Ekranami akustycznymi, dźwiękoszczelnymi nazywamy przeszkody (sztuczne lub naturalne), które ustawia się pomiędzy źródłami dźwięku, a miejscami szczególnie narażonymi na hałas, np. budynki mieszkalne, osiedla, obiekty użyteczności publicznej. Na obszarze za barierą dźwiękochłonną powstaje tzw. cień akustyczny, na którym poziom hałasu zostaje odpowiednio zredukowany.

Ekrany akustyczne zawdzięczają swoją użyteczność dwóm podstawowym parametrom:

• izolacyjność akustyczna, czyli ilość energii akustycznej, jaka przedostaje się przez sam ekran do strefy chronionej;
• współczynniki pochłaniania dźwięku, czyli ilość energii fali dźwiękowej jaka zostaje odbita ponownie w stronę źródła dźwięku.

Duże znaczenie mają również wysokość, długość, umiejscowienie względem źródła hałasu, a także materiały użyte do ich budowy.

Jakie obowiązują nowy hałasu?

Aktualnie w Polsce obowiązują następujące dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku:  

• 45 dB w nocy dla szpitali poza miastem i stref uzdrowiskowych „A”;
• 50 dB w dzień dla szpitali poza miastem i stref uzdrowiskowych „A”;
• 56 dB w nocy dla szkół, szpitali w miastach i domów opieki, zabudowy jednorodzinnej, mieszkaniowej wielorodzinnej, zagrodowej oraz terenów rekreacyjno-wypoczynkowych;
• 61 dB w dzień dla zabudowy jednorodzinnej, szkół, szpitali w miastach i domów opieki;
• 65 dB w dzień dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, zagrodowej oraz terenów rekreacyjno-wypoczynkowych.

Po co stawiamy ekrany akustyczne?

Ekrany dźwiękoszczelne stawia się w celu ochrony przed nadmiernym hałasem terenów faktycznie zagospodarowanych, przyległych np. do drogi. W przypadku dróg krajowych i autostrad oznacza to, że zarządca drogi zobowiązuje się do zapobiegania przekroczeniu normy hałasu już na granic pasa drogowego i działki podlegającej ochronie. Warunek musi być spełniony nawet gdy zabudowania mieszkalne znajdują się w znacznej odległości od pasa drogowego.

Kiedy stawiamy ekrany akustyczne?

Ekrany akustyczne powstają wyłącznie w celu ochrony terenów, które są zakwalifikowane w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub na podstawie klasyfikacji gminy jako tereny podlegające ochronie akustycznej. Oznacza to, że na przykład dla terenów usługowych ekranów się nie buduje.

Ekrany akustyczne stawia się wówczas gdy dochodzi do przekroczenia normy hałasu (56 dB w w nocy) na terenie podlegającym ochronie. Dlatego projektując takie urządzenia, bierze się pod uwagę spodziewany ruch na danym odcinku drogi w dłuższej perspektywie, nawet 10 i więcej lat.

W tym celu wykonuje się tzw. mapy hałasu, które przedstawiają informacje o poziomie hałasu w danym miejscu. Ma to istotne znaczenie przy planowaniu np. lokalizacji miejsca zamieszkania. 

Sprawdź tereny objęte hałasem w Geoportalu OnGeo.pl

Dzięki funkcjonalności serwisu OnGeo.pl w szybki sposób uzyskasz informacje o natężeniu hałasu dla dowolnego obszaru, działki lub adresu w Polsce. W kilku prostych krokach znajdziesz lokalizację, która cię interesuje, a następnie wskażesz obszar, dla którego zostanie wykonana analiza. 

Stosowną informację otrzymasz w postaci Raportu o Terenie, który zostanie wygenerowany do pliku w formacie *pdf. Poniżej prezentujemy mapę hałasu z Raportu o Terenie.

Kto decyduje o miejscu budowy ekranów akustycznych?

W przypadku dróg, które są na etapie projektowania lub w budowie, o postanowieniu ekranów dźwiękoszczelnych decyduje organ ochrony środowiska. Swoją wolę wydaje na podstawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach lub postanowieniu kończącym procedurę ponownej oceny oddziaływania na środowisko. Wymagania postanowienia znajdują swoje odzwierciedlenie w decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, czyli decyzji ZRID.

Jeśli decyzja o budowie ekranów ma dotyczyć drogi już istniejącej, o postawieniu ekranów akustycznych decyduje właściwy miejscowo marszałek województwa, starosta, prezydent miasta, burmistrz lub wójt. Osoba to dokonuje decyzji administracyjnej, obligującej Generalną Dyrekcje Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKIA) do przywrócenia zgodnego z normami klimatu akustycznego.

Na jakiej podstawie podejmuje się decyzję o budowie ekranów dźwiękoszczelnych?

Decyzja o budowie ekranów dźwiękoszczelnych podejmuje się w oparciu o wyniki analizy akustycznej. Taką analizę wykonuje się przy użyciu specjalistycznego sprzętu i oprogramowania.

Analiza uwzględnia takie parametry jak:

• natężenie ruchu (w przypadku dróg w budowie i projektowanych, prognozowane natężenie);
• kategorię pojazdów poruszających się po drogach,
• ukształtowanie terenu,
• rodzaj nawierzchni drogi.

Wysokość i długość ekranów akustycznych - od czego to zależy?

Niewątpliwie bezpośredni wpływ na parametry użytych ekranów mają:

• rodzaj zabudowy podlegającej ochronie przed hałasem;
• poziom przekroczonej normy hałasu;
• odległość od pasa drogi;
• topografia terenu dostępnego pod budowę ekranów;
• średnia prędkość poruszających się pojazdów, a także dopuszczalna prędkość samochodów;
• przebieg samej drogi;
• wizja architektoniczna projektanta.