Utylizacja paneli fotowoltaicznych. Jak, gdzie i ile to kosztuje?

Fotowoltaika jest niezwykle popularną nowinką technologiczną, która wręcz zrewolucjonizowała rynek energetyczny na świecie. Ponadto jej pozytywny wpływ na środowisko w dobie zmian klimatycznych ma duże znaczenie dla społeczeństwa. I rzeczywiście – produkcja zielonej energii, z wykorzystaniem odnawialnego źródła, to działanie korzystne dla natury. Jednak sceptycy poddają w wątpliwość ekologiczność samych modułów PV i pytają, jak będzie wyglądać utylizacja paneli fotowoltaicznych. Czy ona również nie zagraża środowisku? Kto poniesie koszt takiej usługi? Przecież panele PV mają ograniczony czas użytkowania. 

Utylizacja paneli fotowoltaicznych. Czy to faktycznie problem?

Kluczowym komponentem każdego systemu fotowoltaicznego są oczywiście panele słoneczne. To one trafiają na Twój dach lub na specjalną konstrukcję na gruncie i odpowiadają za produkcję energii elektrycznej. Od ich wydajności zależy to, ile prądu możesz dostarczyć urządzeniom i systemom funkcjonującym w domu, firmie czy gospodarstwie rolnym.

Polecamy wpis: Czym jest wydajność paneli fotowoltaicznych?

Trzeba jednak pamiętać, że panele słoneczne to elementy z „terminem przydatności”. Jest on coraz dłuższy – dziś szacuje się, że moduły fotowoltaiczne wysokiej jakości mogą pracować zachowując ok. 90 % sprawności przez nawet 25-30 lat. To zatem bardzo długi okres, przez który nie musisz się martwić, co zrobisz, kiedy przestaną działać zgodnie z oczekiwaniami.

Jednak mimo wszystko utylizacja paneli fotowoltaicznych jest bardzo ważna – w końcu prędzej czy później pojawi się konieczność pozbycia się ich. Z uwagi na to, że te produkty są zbudowane z wielu elementów, które powstały z różnorodnych materiałów, od krzemu, aż po metale i tworzywa sztuczne, są uznawane za tzw. elektrośmieci. Ich utylizacja może być wyzwaniem. Pojawia się więc bardzo zasadne pytanie: gdzie i jak są składowane oraz recyklingowane?

Jak wygląda utylizacja paneli fotowoltaicznych w praktyce?

Z paneli w pierwszej fazie jest zdejmowana rama, a następnie usuwane są kable, skrzynka przyłączeniowa oraz inne elementy, które można łatwo oddzielić od całości.

Następnie panele są poddawane cięciu i zgniataniu, a poszczególne komponenty – przesyłane do odpowiednich sekcji, odpowiadających za recykling konkretnych materiałów.

• Szklane oraz aluminiowe elementy paneli są najłatwiejsze do zrecyklingowania – można uzyskać ich odzysk na poziomie ok. 90% lub wyższym, a sam proces przetopienia jest prosty i bardzo standardowy.
• Same wafle krzemowe można w większości wykorzystać ponownie. Te, których stan techniczny jest dość dobry, są po prostu wytrawiane przy użyciu odpowiedniego kwasu, a następnie ponownie wzbogacane – tak, by odzyskały pierwotne właściwości. Te uszkodzone mogą zostać po raz kolejny przetopione i wykorzystane w nowych modułach PV.
• Pozostałe komponenty są poddawane utylizacji w wysokiej temperaturze, dochodzącej do 500°C, do pozwala na ich pełną neutralizację.

Jak zatem widać, nie ma ryzyka, że elektroodpady powstałe po użytkowaniu fotowoltaiki „zaleją” świat i będą negatywnie wpływały na otoczenie.

Kto odpowiada za utylizację paneli – producent czy właściciel?

Z uwagi na swój charakter, panele słoneczne nie mogą zostać potraktowane jak zwykłe odpady i po prostu „wyrzucone na śmietnik”. Wynika to choćby z ich rozmiarów, ponieważ są to odpady dużych gabarytów, ale także różnorodności tworzyw, z których są wykonane. Dlatego zgodnie z przepisami prawa podlegają selektywnej zbiórce i muszą zostać przekazane do wyspecjalizowanego zakładu, który zajmie się ich recyklingiem.

Na ten moment nie istnieją bardzo precyzyjne regulacje prawne, które przenosiłyby odpowiedzialność na którąkolwiek ze stron. Istnieje co prawda rekomendacja UE, która sugeruje, że utylizacja powinna być po stronie producenta.

Niektórzy wytwórcy paneli PV dają gwarancję ich odbioru i utylizacji, gdy wyroby się zużyją. Jednak trzeba mieć świadomość, że tak czy inaczej koszt tych działań ostatecznie spada na właściciela instalacji – czy to w momencie zakupu paneli, czy to przy oddawaniu ich do zakładu recyklingowego.

Dobra wiadomość jest taka, że ta opłata jest relatywnie niewysoka.

Polecamy wpis: Jak ustawić panele fotowoltaiczne, żeby działały wydajniej?

Czy w Polsce jest możliwość utylizacji modułów słonecznych?

W odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku również w Polsce funkcjonują już zakłady recyklingowe, które oferują utylizację paneli fotowoltaicznych. Takich firm nie jest obecnie wiele, jednak trzeba pamiętać o tym, że boom na fotowoltaikę w naszym kraju rozpoczął się kilka lat temu.

Dlatego większość instalacji nadal działa z pełną wydajnością i nie ma zbyt dużego zainteresowania tą usługą. Jednak już teraz bez problemu można to zrobić w punktach usytuowanych w Polsce. Jeden z nich znajduje się np. w Toruniu.

Zobacz gdzie powstały nowe farmy fotowoltaiczne -> Farmy fotowoltaiczne w Polsce, mapa instalacji PV

Ile kosztuje utylizacja paneli fotowoltaicznych?

Koszt utylizacji paneli fotowoltaicznych jest uzależniony – jak w przypadku innych elektroodpadów – od masy oddawanych elementów. Stawka jest naliczana za każdy kilogram. A ile dokładnie wynosi?

Średnie ceny utylizacji paneli słonecznych oscylują w granicach 1,5 zł/kg w przypadku dowiezienia paneli do punktu zbiórki przez klienta. Możliwa jest również opcja odebrania tych odpadów bezpośrednio z posesji. Wówczas do kosztu utylizacji należy doliczyć najczęściej opłatę za dojazd. Typowa stawka to 2,5 zł/km.

A jak te koszty utylizacji przekładają się na praktykę? Orientacyjnie, przy instalacji:

• 4 kW można się spodziewać wydatku na poziomie ok. 300-400 zł netto,
• 7 kW – ok. 500-600 zł netto,
• 10 kW – ok. 800-850 zł netto.

Stawki są szacunkowe, ponieważ wiele zależy od tego, jakie panele zostały wykorzystane i ile trzeba ich było zastosować. Przykładowo, panele monokrystaliczne produkują więcej prądu niż polikrystaliczne o takiej samej powierzchni. Dlatego instalacja 10 kW z pierwszego typu komponentów będzie ważyła mniej, a co za tym idzie – jej utylizacja będzie tańsza.

Jakie dokumenty są potrzebne przy utylizacji paneli PV?

Firma, która podejmuje się recyklingu paneli fotowoltaicznych, powinna obowiązkowo wydać zaświadczenie potwierdzające realizację takiej usługi. Poświadczenie musi zawierać informację o tym, jak została przeprowadzona utylizacja. Podział odpadów musi zostać przedstawiony zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.

W przypadku, gdy panele do recyklingu oddaje firma, np. ich producent, konieczny jest też stosowny wpis do BDO, czyli bazy danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami. Jeśli moduły przekazuje do utylizacji osoba fizyczna, nie ma potrzeby dokonywania takiego wpisu.

Źródło: Brewa