Projekt ustawy o parkach narodowych ma zachęcać samorządy do tworzenia obszarów chronionych

Projektując utworzenie parku narodowego, minister będzie musiał opracować program działań na rzecz rozwoju jednostek samorządu terytorialnego, na których obszarze planuje zmiany i wskazać źródła finansowania tych działań. Tak przewiduje projekt ustawy o parkach narodowych. Nie wiadomo, czy to zadziała, bo gminom ze względów podatkowych lepiej opłaca się mieć obszary niechronione.

Parki narodowe w Polsce

W Polsce są 23 parki narodowe, a ostatni - Park Narodowy „Ujście Warty” powstał w 2001 roku. Ostatnie rozszerzenie granic parku narodowego miało miejsce w 2017 r. – kiedy Poleski Park Narodowy powiększył się o ponad 100 ha. Z raportu Polityki Insight wynika, że główną przeszkodą w tworzeniu nowych parków narodowych są obowiązujące przepisy ustawy o ochronie przyrody. Przepisy te uzależniają tworzenie parków od decyzji samorządów. Jednocześnie nie dają samorządom żądnego wsparcia rozwojowego związanego z ograniczeniami inwestycyjnymi poprzez występowanie parków. Nie dają również realnego wpływu na funkcjonowanie projektowanych parków narodowych.

Dziś to w parki gminy a nie narodowe, choć są takie z nazwy. To od weta gminy zależy, czy park powstanie i czy rozszerzy swój obszar. Głównym hamulcem w tworzeniu parków narodowych jest administracja Lasów Państwowych. To one mają wpływ na decyzje rad gmin, powiatów i województw. 
Mówi Radosław Ślusarczyk ze Stowarzyszenia Pracownia na rzecz Wszystkich Istot

Polecamy wpis: Czy można wybudować dom w otulinie parku narodowego?

Projekt ustawy o parkach narodowych. Razem z parkiem gminy dostaną wparcie

W nowym projekcie ustawy autorstwa MKiŚ określenie lub zmiana granic parku narodowego nadal będzie się odbywała w drodze rozporządzenia. Tak jak obecnie ma następować po uzgodnieniu przez właściwe miejscowo organy uchwałodawcze jednostek samorządu terytorialnego, na których obszarze działania planuje się powyższe zmiany. W terminie 30 dni od dnia przedłożenia tych zmian. Brak stanowiska organu w tym terminie oznaczać ma uzgodnienie.

Nowością jest to, że organ opracowujący projekt w sprawie parku narodowego, w przypadku jego tworzenia, będzie zobowiązany do opracowania programu rozwoju regionu. Będzie musiał również wskazać źródła finansowania określonych działań zawartych w programie. Program będzie opracowywany także w procedurze konsultacji społecznych, a ponadto będzie podlegał opiniowaniu przez jednostki samorządu terytorialnego.

Jak uzasadnia resort klimatu, nowy proces określania granic PN pozwoli na zwiększenie partycypacji społecznej. Jednocześnie pozwoli na budowanie społecznego poparcia dla idei parków narodowych. Resort nie ukrywa, że zależy mu na powstaniu nowych parków narodowych i powiększaniu już istniejących, jak też ich usprawnieniu.

Zdaniem Radosława Ślusarczyka podstawowym mankamentem zaproponowanych rozwiązań jest brak zapewnienia stałego, odpowiedniego dochodu gmin z tytułu utworzenia lub powiększenia parku narodowego.

Gminom istnienie obszaru chronionego nie opłaca się choćby ze względów podatkowych, bo o wiele większy podatek dostają z obszarów niechronionych. Od lat postulujemy zwiększenia wartości podatku od obszarów chronionych z 0.5 do 1,5 %.
Wskazuje Radosław Ślusarczyk

Gmina będzie mogła przekazać dotacje na rzecz parku

Projekt ustawy o parkach narodowych uwzględnia wypracowane dotychczas środki współpracy z samorządem terytorialnym, w zakresie zachowania zgodności między dokumentami zarządczymi opracowywanymi dla parków narodowych i dokumentów planistycznych samorządu terytorialnego. Chodzi tu w szczególności o zachowanie procedury uzgodnień:

• studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin,
• miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
• planów zagospodarowania przestrzennego województw,
• planów zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej w części dotyczącej parku narodowego i jego otuliny.

Uzgodnieniom z dyrektorem parku narodowego będą także podlegały plany urządzenia lasu i uproszczone plany urządzenia lasu, w części dotyczącej parku narodowego lub jego otuliny. Projekt dopuszcza też możliwość tworzenia w otulinie strefy ochronnej zwierząt łownych na podstawie rozporządzenia ministra właściwego do spraw środowiska.

W projekcie zawarto także przepisy, które wprost dadzą podstawę gminom na przekazywanie parkom narodowym dotacji na konkretnie wskazane cele. Cele te będą związane z ochroną różnorodności biologicznej oraz ochroną zabytków. 

Polecamy wpis: Budowa domu w parku narodowym lub rezerwacie przyrody

Nie będzie osobnej procedury dla organizacji ekologicznych

W porównaniu z obowiązującymi przepisami zrezygnowano z odrębnej procedury zasięgania opinii zainteresowanych organizacji ekologicznych. Jak uzasadniają autorzy projektu, nie będzie to miało jednak negatywnego wpływu zarówno na procedurę określania lub zmian granic parków narodowych, jak i uprawnienia organizacji społecznych (ekologicznych). Resort dowodzi, że organizacje ekologiczne mogą obecnie wyrazić opinię w przedmiocie określenia lub zmiany granicy parku narodowego. Opinia nie jest jednak wiążąca dla organu wydającego rozporządzenie, tym samym nie ma powodu, by wydanie opinii odbywało się w odrębnym trybie od stosowanego w Polsce rządowego procesu legislacyjnego. Ministerstwo wskazuje, że organizacje ekologiczne, podobnie jak wszyscy inni zainteresowani projektem rozporządzenia, mogą wyrazić swoją opinię w trakcie konsultacji publicznych.  

Odrębny, 30-dniowy termin opiniowania przez organizacje ekologiczne ustanowiony w przepisach ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody powoduje niepotrzebne wydłużanie procesu legislacyjnego. Proponowana zmiana przyspieszy procedurę stanowienia rozporządzenia, bez zmiany uprawnień podmiotów zainteresowanych pracami nad projektem.
Wskazuje ministerstwo

Projekt przewiduje, że większość zapisów nowej ustawy wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.

Sprawdź czy Twoja działka znajduje się na obszarze objętym formą ochrony przyrody

Dzięki sekcji Formy ochrony przyrody w Raporcie o Terenie OnGeo.pl z łatwością sprawdzisz jakie obszary ochronne występują w granicach Twojej działki oraz w jej bliskim sąsiedztwie.

Informacja ta może być przydatna podczas diagnozowania działki pod katem inwestycyjnym. Nieruchomość w granicach której znajduje się jakaś forma ochrony przyrody może posiadać ograniczenia formalno-prawne, które w najgorszym przypadku uniemożliwią realizację jakichkolwiek prac budowlanych.

Wygeneruj Raport o Terenie i zdiagnozuj działkę samodzielnie bez wychodzenia z domu!

Poniżej przedstawiamy fragment Raportu dla form ochrony przyrody.

Źródło: Prawo.pl