Budowa domu w parku narodowym lub rezerwacie przyrody

Działka na terenie objętym ochroną przyrody może być problematyczna ze względu na ograniczenia formalnoprawne. Może okazać się, że wybudowanie domu na takim terenie może być trudne lub wręcz niemożliwe. Ograniczenia, o których mowa zależą od formy ochrony przyrody na jakiej położona jest działka. W dzisiejszym artykule podjęty zostanie temat, czy możliwa jest budowa domu w parku narodowym lub rezerwacie przyrody.

Czym jest park narodowy?

Zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnie 2004r. o ochronie przyrody, park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe.

Celem utworzenia parku narodowego jest zachowanie różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych. Chodzi o przywrócenie właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenie zniekształconych siedlisk roślin, zwierząt lub grzybów.

Pieczę nad parkiem sprawuje dyrektor parku narodowego, do którego obowiązków należy kierowanie realizacją planu ochrony parku.

Czym jest rezerwat przyrody?

Pojęcie rezerwatu przyrody, tak jak parku narodowego określa ustawa o ochronie przyrody. Zgodnie z nią, rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.

Uznanie za rezerwat przyrody następuje w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Zarządzenie to określa jego nazwę, położenie lub przebieg granicy i otulinę, (jeśli została wyznaczona) cele ochrony oraz rodzaj, typ i podtyp rezerwatu przyrody oraz sprawującego nadzór nad rezerwatem.

Cały rezerwat lub jego część może podlegać ochronie ścisłej, czynnej lub krajobrazowej.

Ograniczenia na terenie parku narodowego i rezerwatu przyrody

Poniższe ograniczenia w parku narodowym i rezerwacie przyrody dotyczą obiektów budowlanych. W parkach narodowych i rezerwatach przyrody zabrania się:

• budowy lub przebudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych, z wyjątkiem obiektów i urządzeń służących celom parku narodowego albo rezerwatu przyrody;
• użytkowania, niszczenia, umyślnego uszkadzania, zanieczyszczania i dokonywania zmian obiektów przyrodniczych, obszarów oraz zasobów, tworów i składników przyrody;
• zmiany stosunków wodnych, regulacji rzek i potoków, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody;
• prowadzenia działalności wytwórczej, handlowej i rolniczej, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony
• ruchu pojazdów poza drogami publicznymi oraz poza drogami położonymi na nieruchomościach stanowiących własność parków narodowych lub będących w użytkowaniu wieczystym parków narodowych, wskazanymi przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska
• wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu.

Czy możliwa jest budowa domu w parku narodowym lub rezerwacie przyrody?

Odpowiedź jest prosta, nie można. Park narodowy i rezerwat przyrody są objęte ochroną ścisłą, która ogranicza prawa właścicieli nieruchomości na tym terenie.

W przypadku, gdy właściciel posiada nieruchomość  w granicach parku narodowego, kolizja uprawnień  właścicielskich z wymienionymi zakazami jest jaskrawo widoczna. W parkach narodowych zabrania się nie tylko budowy lub przebudowy obiektów budowlanych, ale też umieszczania tablic, napisów i ogłoszeń  reklamowych. Właściciel nieruchomości położonej na terenie parku i rezerwatu może w swych prawach doznawać ograniczeń, dotyczących prowadzenia działalności wytwórczej, handlowej i rolniczej.

Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody, parkowi narodowemu przysługuje prawo pierwokupu nieruchomości położonej w granicach parku narodowego na rzecz Skarbu Państwa. Prawo pierwokupu wykonuje się po cenie ustalonej między stronami w umowie sprzedaży. Jeżeli cena sprzedawanej nieruchomości rażąco odbiega od jej wartości rynkowej, dyrektor parku może wystąpić do sądu o ustalenie ceny nieruchomości. Ma na to 14 dni od daty złożenia oświadczenia.

Kolejnym istotnym ograniczeniem jest pozbawienie właściciela nieruchomości położonej na terenie parków narodowych prawa do czynności zachowawczych w stosunku do nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym. Kupno nieruchomości znajdującej się na terenie parku jest niemal niemożliwe do zrealizowania. Jakakolwiek próba wybudowania domu na tym terenie jest z góry skazana na niepowodzenie.

Czy wiesz, że…

W geoportalu OnGeo.pl znajdziesz rejestr obszarów chronionych dla każdej gminy z osobna?

Możesz w szybki i prosty sposób sprawdzić informacje o powierzchniowych formach ochrony przyrody występujących w granicach wybranego terenu i jego najbliższym sąsiedztwie:

• parki narodowe i krajobrazowe
• obszary Natura 2000
• rezerwaty przyrody
• pomniki przyrody wpis

Miejąc na uwadze rzetelność naszych informacji, dodaliśmy nową opcje w Raporcie o terenie, dzięki której możesz zobaczyć dokument źródłowy dotyczący danej formy przyrody. Dzięki opcji zobacz więcej, zostaniesz bezpośrednio odesłany do strony internetowej zawierającej wszelkie potrzebne Ci informacje.

Dzięki raportom o Terenie OnGeo.pl możesz bez wychodzenia z domu wygenerować raport, który przedstawi w formie mapy oraz tabeli obowiązujące plany (wraz z linkiem do ustawy), zasięgi występowania form ochrony, pomników przyrody, a także wiele innych cech mogących mieć wpływ na wartość budowlaną naszej działki, a nawet na przyszłość naszego mienia. Z pomocą raportu o terenie dowiesz się również, czy obszar, na którym znajduje się Twoja działka, jest objęty MPZP.