Projekt nowelizacji ustawy odległościowej. Przełom w sektorze energetyki wiatrowej?

Projekt nowelizacji ustawy odległościowej zakłada zrównoważony rozwój lokalny zapewniający bezpieczeństwo energetyczne, rozwój przedsiębiorczości oraz budownictwa mieszkalnego i technologii odnawialnych źródeł energii. Zmiany mają pozytywnie wpłynąć na obniżenie kosztów energii. Czy tak będzie w istocie?

Projekt nowelizacji ustawy odległościowej

Wiceminister Artur Soboń, pełnomocnik Prezesa RM ds. rozwoju lokalnego wspomina o rozpoczęciu procesu legislacyjnego ustawy odległościowej. Zmiany w regulacji prawnej dotyczą rozbudowy sektora energetyki ze źródeł odnawialnych – energii wiatrowej.

Rozpoczynamy w tej chwili proces legislacyjny, o którym będę stronę samorządową informował na bieżąco. Projekt nowelizacji ustawy odległościowej będzie przedmiotem prac Stałego Komitetu, Rady Ministrów, trafi do Pani Marszałek i wówczas skierowany zostanie pod obrady Parlamentu.

Lądowa energetyka wiatrowa jest obecnie najtańszym źródłem energii w Polsce. Jej rozwój jest więc doskonałym rozwiązaniem problemu rosnących cen energii dla obywateli i gospodarki. Szacuje się, że każdy dodatkowy gigawat energii wiatrowej obniża hurtowe ceny energii o 21 zł za megawatogodzinę.

-podkreślał Soboń

Stawiamy na rozwój energetyki wiatrowej

Przemysł, dla zachowania konkurencyjności musi redukować swój ślad węglowy. Dlatego właśnie rozwój OZE, a szczególnie energetyki wiatrowej, która odpowiada za większość produkcji zielonej energii – jest tak istotny. Obecnie moc elektrowni wiatrowych w Polsce przekroczyła 7GW.

Rozwój energetyki wiatrowej oznacza wzrost liczby miejsc pracy, które w 2040 r. wynieść mogą nawet ponad 40 tys. Stymuluje on również polską gospodarkę. Już obecnie udział polskich przedsiębiorców w inwestycjach wiatrowych wynosi blisko 40%, a w przypadku podjęcia odpowiednich działań, może się on znacznie zwiększyć. Inwestycje wiatrowe prowadzą do znacznie większych przychodów dla gmin z tytułu podatku od nieruchomości, które mogą wynieść nawet ponad 1,2 mld zł.

Zaproponowany projekt nowelizacji ustawy odległościowej niesie więc bardzo wiele powiązanych ze sobą korzyści, zarówno jeżeli chodzi o niższe ceny energii dla obywateli przedsiębiorców, większe dochody dla samorządów, ale również rozwój polskiego przemysłu i przedsiębiorczości. Rozwiązania przyczynią się także do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju.

- dodał Artur Soboń.

Polski Ład, a elektrownie wiatrowe

Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego (KWRiST) na posiedzeniu pozytywnie zaopiniowała projekt nowelizacji ustawy odległościowej. Wcześniej pozytywną opinię zarekomendował Zespół ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz Środowiska KWRiST.

Proponowane zmiany w tzw. ustawie odległościowej powstały w odpowiedzi na oczekiwania samorządów, społeczności lokalnych i organizacji wspierających rozwój OZE.

Nowelizacja niesie wymierne korzyści dla obywateli, samorządu terytorialnego, jak również przedsiębiorczości i przemysłu. Wspierać będzie budownictwo mieszkaniowe i rozwój odnawialnych źródeł energii, a tym samym przyczyni się do podniesienia bezpieczeństwa energetycznego. Zakłada się, że rozwój energetyki wiatrakowej będzie miał pozytywny wkład na zapewnienie miejsc pracy i rozwój lokalnej gospodarki. Zmiany mają obniżyć ceny energii dla przemysłu.

Projekt Nowego Ładu stawia ambitne cele przed polską energetyką wiatrową. Rozwój tego źródła energii wiąże się z nowymi miejscami pracy, tak w procesie jej budowy, utrzymania,  jak i u dostawców komponentów. Już teraz wkład krajowych przedsiębiorstw w budowę lądowych farm wiatrowych sięga 40% a przewiduje się, że przekroczy  55% w 2030r. Nasz system elektroenergetyczny potrzebuje nowych mocy wytwórczych – energetyka wiatrowa może w dużej części odpowiedzieć na te wyzwania. Decyzja o budowie farmy wiatrowej musi zapadać w szerokim porozumieniu z mieszkańcami. To, oraz udostępnienie terenów obecnie zablokowanych dla rozwoju mieszkalnictwa, jest celem projektu ustawy – podkreślał Soboń.

Jakie korzyści niesie projekt nowelizacji ustawy odległościowej?

Dzięki zmianom powstaną nowe elektrownie wiatrowe, które przyczynią się do rozwoju energetyki wiatrowej, obniżenia emisji dwutlenku węgla i do przeciwdziałania zmianom klimatu.

Nowe elektrownie wiatrowe wpłyną na obniżenie cen hurtowych energii elektrycznej. Lądowa energetyka wiatrowa już teraz jest, dzięki znacznej poprawie efektywności wykorzystania mocy turbiny, najtańszą technologią wytwarzania energii w Polsce, nie tylko w porównaniu do innych odnawialnych źródeł energii (OZE), ale także do źródeł konwencjonalnych. Potwierdzają to wyniki deklarowanych i kontraktowanych cen energii z aukcji OZE w 2018 r. oraz w 2019 r. w porównaniu do cen energii na giełdzie.

Niższe koszty energii dzięki OZE

Średnia cena ważona energii z lądowych elektrowni wiatrowych z tych aukcji to 204,43 zł za megawatogodzinę. Tymczasem, przykładowo, cena energii na Towarowej Giełdzie Energii w sierpniu 2020 r. wyniosła 233,95 zł za megawatogodzinę.

Biorąc pod uwagę możliwość wykorzystywania w kolejnych aukcjach technologii nowszej generacji oraz terenów o najlepszej wietrzności można oczekiwać jeszcze większego obniżania cen aukcyjnych na energię z wiatru. Wydaje się zasadne, biorąc pod uwagę uwarunkowania krajowego rynku energetycznego oraz rosnącego zapotrzebowania na tanią energie elektryczną, aby umożliwić wykorzystanie znacznego potencjału lądowej energetyki wiatrowej, który mógłby być istotnym elementem hamującym wzrosty hurtowej ceny energii w przyszłości.

Z kolei, w zależności od zainstalowanej łącznej mocy nowych elektrowni wiatrowych (warianty od 6 do 12,5 gigawatów nowych mocy wytwórczych) oraz potencjalnych, nieprzewidzianych wahań cen energii, Instytut Energetyki Odnawialnej szacuje, że po 2030 r., tj. po okresie potencjalnych realizacji nakładów inwestycyjnych na nowe instalacje energetyki wiatrowej na lądzie, oszczędności mogą wynieść od 5 do 30 zł za megawatogodzinę. Wszystko to przyczynić się powinno do obniżenia kosztów energii dla gospodarstw domowych i polskiej gospodarki, utrzymując jej konkurencyjność.

Nowe miejsca pracy

Ustawa przyczyni się do pobudzenia gospodarki na poziomie lokalnym i krajowym. Inwestycje będą wymagać dostaw surowców, np. stali, cementu, betonu, a także usług logistyki, transportu, usług budowlanych, montażowych. Na etapie eksploatacji niezbędne będą usługi serwisu. Nowe inwestycje wpłyną także na wzrost liczby nowych miejsc pracy. Stan zatrudnienia w sektorze związanym z budową i eksploatacją elektrowni wiatrowych, wg danych zgromadzonych i udostępnionych przez Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej, wynosił w 2019 r. – ok. 7 tys. etatów bezpośrednio w sektorze, a w 2020 r. – ok 8-10 tys. etatów bezpośrednio w sektorze (13-17 tys. wszystkich etatów łącznie z sektorami powiązanymi).

Prognozy zawarte w raporcie WISE Europa pokazują, że dodatkowe inwestycje dla branży, zakładając uruchomienie do 2040 r. elektrowni wiatrowych na lądzie o mocy ok. 24 GW - wraz z upływem czasu będą skokowo generowały coraz więcej miejsc pracy w sektorze budowy i eksploatacji elektrowni wiatrowych. W ww. scenariuszu każde dodatkowe 10 megawatów wiatru na lądzie w Polsce wygeneruje 61 bezpośrednich miejsc pracy (173 ogółem) na etapie przygotowania i budowy oraz 2 bezpośrednie miejsca pracy (6 ogółem) na etapie eksploatacji.

Wyżej wymieniony scenariusz rozwojowy zaproponowany przez WISE Europa zakłada, że do 2040 r.  jego realizacja spowoduje  wzrost liczby miejsc pracy dochodząc do rocznego poziomu zatrudnienia w całym łańcuchu dostaw i prac związanych z budową i utrzymaniem elektrowni wiatrowych w 2040 r. na poziomie 42 tys. nowych miejsc pracy, z których 31 tys. stanowi zatrudnienie pośrednie, a 11 tys. – bezpośrednie.

Rozwój przedsiębiorczości

Rozwój inwestycji w energetykę wiatrową na lądzie doprowadzi do powstania impulsu dla rozwoju na poziomie krajowym i regionalnym dostawców i poddostawców usług i komponentów (tzw. local content) w cyklu życia instalacji – zarówno na etapie realizacji inwestycji jak i jej eksploatacji. Obecnie wskaźnik udziału krajowego potencjału przedsiębiorców dla projektów dotyczący elektrowni wiatrowych przekracza 38%, a w razie stworzenia sprzyjających warunków dla rozwoju branży w Polsce może sięgnąć nawet 55%.

Poprawa sytuacji mieszkaniowej w strefie wyłączonej wokół turbin wiatrowych

Projekt nowelizacji ustawy odległościowej to również odblokowanie budownictwa mieszkalnego w sąsiedztwie elektrowni. Dodatkowo, podczas 10-letniej eksploatacji wybudowanych 6 GW nowych mocy, gminy, gdzie zlokalizowane będą farmy wiatrowe z samego tytułu podatku od nieruchomości mogą uzyskać łącznie nawet 825 milionów zł, natomiast w scenariuszu rozwojowym kwota ta może osiągnąć 1,2 miliarda zł.

Podstawowa zasada lokowania nowej elektrowni wiatrowej

Projekt nowelizacji ustawy odległościowej przewiduje zmniejszenie rygorów reguły określającej odległość minimalną elektrowni wiatrowej od zabudowań mieszkalnych i form ochrony przyrody. Ustawa z  20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych wprowadziła tzw. zasadę 10H, tj. regułę, według której lądowe elektrownie wiatrowe mogą być lokowane od zabudowań mieszkalnych w odległości co najmniej dziesięciokrotności wysokości elektrowni. W rezultacie budowa nowych elektrowni została bardzo utrudniona. Jednocześnie utrudniono budowę domów mieszkalnych w odległości poniżej 10H, co w praktyce znacznie spowolniło rozwój budownictwa mieszkalnego w sąsiedztwie istniejących elektrowni.

W projekcie ustawy utrzymana jest podstawowa zasada lokowania nowej elektrowni wiatrowej wyłącznie na podstawie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP). Zachowano również ogólną regułę 10H, ale w szczególnych przypadkach to gminy będą decydować o wyznaczaniu lokalizacji elektrowni wiatrowych w ramach lokalnej procedury planistycznej.

Projekt nowelizacji ustawy odległościowej zakłada, że ostateczna lokalizacja elektrowni wiatrowej, w tym dopuszczalna odległość od zabudowań mieszkalnych, będzie weryfikowana i określana w ramach procedury wydawania przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla danej inwestycji na podstawie szczegółowego raportu oddziaływania na środowisko.

W projekcie ustawy została wskazana minimalna odległość, którą trzeba będzie uwzględniać w MPZP, decyzjach środowiskowych oraz pozwoleniach na budowę – za taką, na podstawie opracowań naukowych zakresów oddziaływań elektrowni wiatrowych, uznaje się odległość co najmniej 500 m.

Lokowanie budynków mieszkalnych w sąsiedztwie działających elektrowni wiatrowych

Ważną zmianą jest możliwość lokowania budynków mieszkalnych w otoczeniu funkcjonujących już elektrowni wiatrowych przy uwzględnieniu wspomnianej planowanej minimalnej odległości 500 m lub większej wynikającej z przyjętych stref ochronnych w MPZP lub  z decyzji środowiskowej. Do resortu wpływały opinie, w których wskazywano, że zasada 10H znacznie ograniczyła możliwość rozwoju zabudowy mieszkalnej właścicieli działek budowlanych położonych na terenach w obrębie odległości 10H wokół istniejącej elektrowni wiatrowej. Nowe rozwiązania mają stworzyć dogodne warunki do rozwoju budownictwa mieszkalnego.

Transparentność procesu lokalizacji elektrowni wiatrowych

Projektowane zmiany mają przyczynić się do większej transparentności procesu lokalizacji elektrowni wiatrowych. Projekt nowelizacji ustawy odległościowej zakłada dodatkowe obowiązki samorządu i inwestora w procesie konsultacji inwestycji z mieszkańcami terenów sąsiadujących z inwestycją. Przewiduje się zorganizowanie dwóch bezpośrednich i dwóch zdalnych spotkań konsultacyjnych, na których obecność przedstawicieli najważniejszych interesariuszy będzie obowiązkowa. Ponadto, o planowanej inwestycji poinformowani zostaną także mieszkańcy gmin pobliskich. Będą oni mogli wziąć udział w konsultacjach Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP). Obowiązkowe będzie także wystąpienie o opinię do władz pobliskich gmin.

Większe bezpieczeństwo

Ważną zmianą jest wprowadzenie dodatkowych obowiązków w celu zapewnienia bezpieczeństwa eksploatacji kluczowych elementów elektrowni wiatrowych. Obowiązki te będą mogły realizować tylko certyfikowane wyspecjalizowane techniczne firmy serwisowe, których kompetencje będą weryfikowane przez Urząd Dozoru Technicznego. Co więcej, Urząd Regulacji Energetyki będzie weryfikować, czy eksploatujący elektrownię wiatrową korzysta z usług certyfikowanego serwisu.

Źródło: Ministerstwo Rozwoju i Technologii 

Poznaj strefy wyłączone wokół turbin wiatrowych w Raporcie o terenie

Mapa stref wyłączonych wokół turbin wiatrowych stanowi część sekcji poświęconej ograniczeniom formalnoprawnym działki.  Jeśli chcesz dowiedzieć się, czy Twoja działka znajduje się w strefie wyłączonej wokół turbin wiatrowych pobierz Raport o Terenie i zdiagnozuj działkę sam!

Poniżej prezentujemy fragmenty Raportu o Terenie dotyczące stref wyłączonych wokół turbin wiatrowych.