PAN: Polska bez kierunków zagospodarowania przestrzennego

Zdaniem komitetu Polskiej Akademii Nauk (PAN), Polska pozostała bez faktycznego wyznaczenia kierunków zagospodarowania przestrzennego na kolejne dekady. To bardzo niekorzystny stan, który może doprowadzić do stosowania krótkookresowych, przyczynkowych działań, wyznaczanych przez interesy doraźne i partyjne - twierdzą eksperci. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN przygotował gruntową analizę tego problemu.

Polska bez kierunków zagospodarowania przestrzennego. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN bije na alarm

Polska posiada długą tradycję planowania wielkoprzestrzennego. Od blisko 70 lat swój udział w jej kształtowaniu ma Polska Akademia Nauk, m.in. poprzez działania Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. "Dlatego obecnie, widząc poważne zagrożenia także w sferze instytucjonalnej, czujemy się w obowiązku zabrać głos w tej sprawie" - napisali eksperci.

Dodano, że obecny stan prawny zagospodarowania przestrzennego jest bardzo niekorzystny, ponieważ może doprowadzić do stosowania krótkookresowych, przyczynkowych działań, wyznaczanych przez interesy doraźne i partyjne. Bez dokumentu krajowego polska przestrzeń nie jest chroniona przed - nie zawsze merytorycznie dopracowanymi - projektami inwestycyjnymi- podkreślono.

Zwrócono uwagę, że analogiczne dokumenty posiada większość krajów Unii Europejskiej. W tym także inne państwa z Europy Środkowo-Wschodniej.

Konieczny plan do 2050 r.

W ocenie ekspertów, gospodarowanie przestrzenią w perspektywie 2050 r. musi sprostać wielu wyzwaniom. Autorzy dokumentu wskazują na szereg wyzwań:

• globalne, czyli związane z geopolityką, integracją europejską, procesami zachodzącymi w Europie Wschodniej;
• klimatyczne, czyli w tym związane z gospodarką o obiegu zamkniętym i gospodarką wodną;
• demograficzne, czyli związane z liczbą i miejscem zamieszkania Polaków;
• osadnicze, czyli prognozujące sposób rozmieszczenia ludzi w miastach i wsiach na terenie kraju;
• rewolucji cyfrowej i digitalizacji;
• polaryzacji przestrzennej, czyli związane z istnieniem różnic w przestrzeni;
• ekonomiczne, czyli kryzysy oraz prawne.

Eksperci nakreślili też wizję Polski w przyszłości, w której - zagospodarowanie przestrzenne kraju sprzyja gospodarowaniu w sposób zrównoważony z wymogami środowiska przyrodniczego i łagodzi ekstremalne skutki zmian klimatycznych.

Długofalowe cele

Do celów formalnych należy:

1. Przywrócenie roli planowania przestrzennego na poziomie krajowym,
2. Zapewnienie wysokiej sprawności służb planowania publicznego,
3. Rozwój, a także integrowanie badań akademickich,
4. Rozwój monitoringu przestrzennego, jak również ewaluacja działań wdrożeniowych;
5. Wzmocnienie instytucji społecznych dla poprawy kultury przestrzeni i poszanowania wartości użytkowania przestrzeni.

Z kolei cele realne, czyli takie które bezpośrednio kształtują organizację przestrzenną kraju, mają za zadanie - jak podano - zapewnić warunki do życia oraz budować odporność na zagrożenia, stanowić podstawę dla rozwoju kraju w oparciu o różne typy obszarów funkcjonalnych oraz przeciwdziałać marginalizacji, a także gwarantować sprawną współpracę z otoczeniem zewnętrznym, w tym i współpracę transgraniczną.

Źródło: biznes.interia.pl, PAN