Koszty gospodarowania odpadami komunalnymi. Dlaczego cena za śmieci stale rośnie?

Koszty gospodarowania odpadami komunalnymi w ostatnich 2-3 latach znacząco wzrosły. Fakt ten spowodowany jest to wzrostem kosztów odbierania i transportu odpadów oraz wzrostem kosztów zarządzania systemem. Instytut Ochrony Środowiska (IOŚ ) – Państwowy Instytut Badawczy, 19 listopada br. opublikował raport Gospodarka odpadami komunalnymi w Polsce. Analiza kosztów gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce. Celem opracowania jest zebranie danych dotyczących kosztów gospodarki odpadami komunalnymi i przeprowadzenie analizy trendów wraz ze wskazaniem głównych przyczyn wzrostu opłat co gospodarowanie tymi odpadami.

Koszty gospodarowania odpadami komunalnymi. Raport IOŚ

Duży wzrost kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi wynika ze wzrostu kosztów odbierania i transportu odpadów i rosnących kosztów zarządzania systemem.

Na wyższe koszty odbioru wpływ miało:

• zwiększenie liczby frakcji do zbierania przez właścicieli nieruchomości;
• rosnące ceny paliw;
• rosnące ceny wynagrodzeń.

Wzrost wynagrodzeń miał także wpływ na rosnące koszty zarządzania systemem gospodarowania odpadami komunalnymi. Ponadto duże znaczenie miało również zwiększenie obowiązków i zadań gmin oraz wyższe koszty związane z obsługą punktów selektywnej zbiórki odpadami komunalnymi tzw. PSZOK-ów.

Badania przedstawione w raporcie wskazują, że problem wzrostu opłat za śmieci ma charakter systemowy. Kluczowym elementem są koszty zagospodarowania odpadów (cena przyjęcia do instalacji) oraz zwiększenie ilości odpadów komunalnych.

Autorzy badania zwrócili uwagę na brak gwarancji strumienia odpadów i brak stałych stawek zbytu na pozyskany surowiec, przy czasochłonnych i kapitałochłonnych inwestycjach.

Zwrócono uwagę na brak gwarancji strumienia odpadów i brak stałych stawek zbytu na pozyskany surowiec, przy czasochłonnych i kapitałochłonnych inwestycjach. Należy zwrócić uwagę na: problemy z egzekucją opłaty (w tym koszty jej pobierania, ustalania), brak adekwatnej do potrzeb opłaty ze strony producentów oraz fakt, że legalna działalność podmiotów branży odpadowej staje się momentami nieopłacalna, z uwagi na m.in. ryzyko inwestycyjne – czytamy w raporcie

Eksperci twierdzą, że wzrost kosztów przetwarzania odpadów wynikał głównie z ograniczeń deponowania odpadów komunalnych, tzw. frakcji kalorycznej. Miało to miejsce przy jednoczesnym braku wystarczających mocy przerobowych instalacji termicznych i recyklingowych i znaczącym wzroście opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku i kosztami dostosowania instalacji do nowych przepisów unijnych i krajowych.

Polecamy wpis: Rząd zamierza przyjąć projekt ustawy o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych

Czy eksperci rekomendują rozwiązanie dla systemu odpadowego?

Obecnie procedowane są zmiany urealniające koszty odbierania odpadów z nieruchomości niezamieszkałych oraz możliwości włączenia do systemu. Samorządy proponują zastosowanie możliwości różnicowania stawek w tzw. systemie przedziałowym. Drugim rozwiązaniem jest stosowanie większej dowolności w zakresie ulg dla mieszkańców. Z podstawowych rekomendacji wyróżnia się:

• Konieczność wprowadzenia nowego modelu finansowania branży odpadowej. Model byłby oparty na rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Wpłynie to na zwiększenie efektywności systemów selektywnego zbierania odpadów, instalacji i rozwój rynku recyklingu;
• Aby obniżyć koszty gospodarowania odpadami komunalnymi przez mieszkańców należałoby czasowo złagodzić ograniczenia w deponowaniu odpadów kalorycznych i wydłużyć możliwość magazynowania wybranych rodzajów odpadów. Z uwagi na stosunkowo niewielkie wolne pojemności składowisk rekomenduje się wprowadzenie czasowej zmiany granicznej wartości opałowej z 6 MJ na 10-11 MJ/kg s.m. Zmiana ta może stymulować modernizacje instalacji (oraz nastąpi wzrost przychodów z tytułu „opłaty marszałkowskiej”). W przypadku całkowitego zawieszenia ograniczenia w deponowaniu, z uwagi na brakujące pojemności składowisk, nastąpi wzrost kosztów przyjęcia odpadów do składowania;
• Zauważalny wpływ na koszty gospodarowania odpadami komunalnymi nastąpi po uzyskaniu wymaganych mocy przerobowych instalacji. Należy przewidzieć możliwość finansowania kluczowych inwestycji ze źródeł pomocowych, w tym ze środków NFOŚiGW;
• Należy dookreślić system gospodarowania odpadami w Polsce oparty na efektywności ekonomicznej i środowiskowej. Następnie w miarę możliwości zachować stałość prawa;
• Należy udrożnić system wydawania decyzji sektorowych czy pozwoleń zintegrowanych.  Może to nastąpić przez wydanie interpretacji przepisów i wyjaśnień do organów niższego szczebla;
• Należy przeanalizować skutki planowanego wprowadzenia systemu kaucyjnego i depozytowego dla wybranych opakowań. Spowoduje on wzrost cen przetwarzania odpadów w instalacjach;
• Należy zaplanować program minimalizowania składowania odpadów na składowiskach (do 10% w 2035 r.). Plan miałby działać tak, aby g miny i instalacje mogły sukcesywnie realizować zmiany w systemie;
• Należy przeanalizować skutki znacznego podwyższenia stawki co nieselektywne zbieranie. Mogło by to spowodować zadeklarowanie selektywnego zbierania przez osoby, które nie prowadziły selektywnego zbierania. Procedura karania jest trudna i często nieefektywna, co w konsekwencji oznacza, że do gmin wpłynęła mniejsza opłata. Częściowo mogło to spowodować wzrost selektywnego zbierania. Proponuje się dokonanie analizy wprowadzonej zmiany prawnej po 2 latach funkcjonowania.

Raport dostępny → tutaj