Czym jest wywłaszczenie nieruchomości? Oto odpowiedź!

Czym jest wywłaszczenie nieruchomości i na czym polega? Czy zastanawiałeś/aś się kiedyś skąd biorą się grunty pod budowę dróg, szpitali, szkół i innych obiektów użyteczności publicznej? Skarb Państwa dysponuje co prawda własnym zasobem nieruchomości, ale bardzo często w przypadku realizacji inwestycji publicznych dochodzi do wywłaszczenia nieruchomości. W dzisiejszym artykule przybliżymy ten temat.

Kwestia wywłaszczenia nieruchomości uregulowana jest w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Zgodnie z art. 112 ust. 2 ustawy:

„Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.”

Wywłaszczenia dokonywane są w interesie publicznym, na rzecz realizacji celów publicznych.

Warunkiem jaki musi się spełnić, aby mogło dojść do wywłaszczenia nieruchomości jest to, że zaplanowane cele publiczne nie mogą zostać zrealizowane w inny sposób niż z użyciem tej nieruchomości.

Jakie inwestycje mogą wymagać wywłaszczenia?

Przykładem sytuacji, w której może dojść do wywłaszczenia może być konieczność budowy drogi, lotniska, linii kolejowej i brak możliwości jej realizacji w inny sposób niż przez pozbawienie lub ograniczenie praw do danej nieruchomości.

Jakie jeszcze inne inwestycje uprawniają do wywłaszczenia?

Są to między innymi budowa wszelkich budynków użyteczności publicznej takich jak urzędy, sądy, szkoły, szpitale, obiekty sportowe, miejsca pamięci narodowej i tym podobne.

Wywłaszczenie może dotyczyć całości nieruchomości lub jej części.

Na rzecz kogo dokonywane jest wywłaszczenie?

Beneficjentem wywłaszczenia może być Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego. Organem uprawnionym do wydania takiej decyzji jest starosta.

Poznaj OnGeo.pl: Zobacz jak wygląda przykładowy Raport o Terenie

W Raporcie o Terenie OnGeo.pl znajdziesz takiej informacje jak:

• Zanieczyszczenie powietrza pyłami PM 2,5 i PM 10
• Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego
• Tereny w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego
• Analiza spadków terenu
• Natężenie hałasu
• Zaludnienie w promieniu 5 km
• Osuwiska
• Zagrożenie powodzią
• Strefy oddziaływania lotniska
• Najnowsze pozwolenia na budowę w odległości 200 m
• Dostępność usług (POI)
• Dostęp do drogi

I wiele innych. Zobacz jak wygenerować Raport o Terenie OnGeo.

Wywłaszczenie nieruchomości – jak to się odbywa?

Zanim rozpocznie się procedura wywłaszczania, dana jednostka może nabyć nieruchomość, która jest niezbędna dla realizacji celu inwestycyjnego. Przeprowadza się to w formie rokowań. Rokowania prowadzone są pomiędzy starostą, a właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości. W trakcie prowadzenia rokowań może być zaoferowana nieruchomość zamienna. Dopiero, gdy w wyniku rokować nie dojdzie to porozumienia, wówczas wszczyna procedurę wywłaszczenia.

Jeżeli nieruchomość ma nieunormowany stan prawny, informacje o wywłaszczeniu podaje się do wiadomości publicznej. Po upływie 2 miesięcy od ogłoszenia, w przypadku niezgłoszenia się osób, którym przysługują prawa rzeczowe do nieruchomości, rozpoczyna się postępowanie wywłaszczeniowe.

Proces wywłaszczenia rozpoczyna się poprzez złożenie przez starostę do sądu wniosku o wpisanie do księgi wieczystej informacji  o wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego. Następnie dochodzi do rozprawy administracyjnej w rezultacie, której starosta wydaje decyzję o przejściu nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa lub samorządu. W przypadku nieruchomości bez unormowanego stanu prawnego, rozprawy nie przeprowadza się. Jeżeli nie zostały ujawnione osoby, które wykazują przysługujące im prawo rzeczowe do nieruchomości, starosta wydaje decyzję o nabyciu własności nieruchomości przez stronę wnioskującą.

Ważne! Nie może ulec cel, na który dana nieruchomość jest wywłaszczana. Jeżeli więc nieruchomość zostanie wywłaszczona na cel inny niż wskazany w decyzji o wywłaszczeniu, możesz dobiegać się jej zwrotu.

Jeżeli część nieruchomości która pozostaje po wywłaszczeniu pewnego zakresu nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania zgodnie z dotychczasowym celem, właściciel (lub użytkownik wieczysty) może żądać nabycia na rzecz Skarbu Państwa lub JST pozostałej części nieruchomości.

Prawo własności na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego przechodzi w dniu, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna.

Właściciel wywłaszczonej nieruchomości może zawnioskować o przyjęcie jej w dzierżawę, aż do czasu wykorzystania jej na zamierzony cel.