Poprawa ustawy o domach do 70 m2 możliwa dzięki wytycznym?

Prawo budowlane zabrania starostom wnoszenia sprzeciwu od zgłoszenia dotyczącego budowy domów do 70 m2 nawet jeżeli jest ono obarczone dużymi błędami. GINB wydał wytyczne, które pozwalają w takim przypadku urzędnikom na samodzielną zmianę tryb postępowania – z uproszczonego zgłoszenia na „zwykłe”. Ale te wytyczne to jedynie zalecenia. Czy poprawa ustawy o domach do 70 m2 jest możliwa w tym zakresie.

Od 3 stycznia 2022 r. prawo budowlane dopuszcza budowę małych domów na uproszczonych zasadach.
Wytyczne zobowiązują starostwa do oceny, czy zgłaszany budynek jest wolnostojący, maksymalnie dwukondygnacyjny, a jego powierzchnia zabudowy nie przekracza 70 m2. W praktyce jednak rzadko można to ocenić bez dodatkowych wyjaśnień od inwestora. Takich wyjaśnień organ nie może żądać, bo zabraniają tego nowe przepisy prawa budowlanego.
Organy administracji architektoniczno-budowlanej mogą samodzielnie zmieniać tryb postępowania – z uproszczonego zgłoszenia na „zwykłe” – jeśli uznają, że przedłożone dokumenty są wadliwe.

Poprawa ustawy o domach do 70 m2

GINB rozesłał wytyczne do starostw oraz nadzoru budowlanego dotyczące procedury zgłoszenia domów jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 70 m2. Przez co starostwa znalazły się między młotem a kowadłem. Wytyczne zobowiązują je do oceny, czy zgłaszany budynek jest wolnostojący, maksymalnie dwukondygnacyjny, a jego powierzchnia zabudowy nie przekracza 70 m2. W praktyce jednak rzadko można to ocenić bez dodatkowych wyjaśnień od inwestora. Niestety takich wyjaśnień organ nie może żądać, bo zabraniają tego nowe przepisy prawa budowlanego. Prawnicy nie mają wątpliwości, że jest to kolejna próba naprawiania "prawem powielaczowym" Polskiego Ładu. Domy do 70 m2 są bowiem jednym z głównych jego punktów. Czy nieudolna poprawa ustawy o domach do 70 m2 dzięki nowym wytycznym ma sens?

Przeczytaj także:

Dom do 70 m2 bez formalności. Wyjaśnienie najczęstszych wątpliwości

Uproszczone zasady budowy domów - poprawa ustawy o domach do 70 m2

Od 3 stycznia 2022 r. prawo budowlane dopuszcza budowę małych domów na uproszczonych zasadach. Chodzi o domy wolnostojące, do 70 m2, posiadające nie więcej niż dwie kondygnacyjne, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których został zaprojektowany. Co najważniejsze, budowa musi być prowadzona w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora, co powinien potwierdzić w oświadczeniu.

Starosta nie ma prawa sprawdzić zgodności projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego z:

ustaleniami mpzp i innymi aktami prawa miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu,
wymaganiami ochrony środowiska, w szczególności określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach,
ustaleniami uchwały o ustaleniu lokalizacji inwestycji mieszkaniowej,
zgodności projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi,
kompletności projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego,
posiadania przez projektanta i projektanta sprawdzającego odpowiednich uprawnień budowlanych oraz aktualności zaświadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 7.

Przeczytaj także:

Budowa domu do 70m2 bez pozwolenia – jak zrealizować inwestycję?

Organy administracji architektoniczno-budowlanej nie mogą sami zmienić trybu postępowania

Starosta nie może ani wnieść sprzeciwu, ani wydać zaświadczenia o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu. Ponadto nie może również nałożyć obowiązku uzupełnienia, w określonym terminie, brakujących dokumentów oraz nałożyć obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę obiektu.

Przeczytaj także:

Jak ruszyć z budową domu do 70 m2 bez pozwolenia. Jakie dokumenty należy złożyć i gdzie?

Starosta po otrzymaniu zgłoszenia ostemplowuje dołączony do niego projekt zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego.

dr Martyna Sługocka, prawnik w kancelarii GWW

W wytycznych dla organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego wskazano, że organy administracji architektoniczno-budowlanej mogą samodzielnie zmieniać tryb postępowania – z uproszczonego zgłoszenia na „zwykłe” – jeśli uznają, że przedłożone dokumenty są wadliwe. Takie wytyczne nie mają jednak podstawy w przepisach prawa budowlanego oraz zupełnie pomijają jedną z podstawowych zasad postępowania, czyli związanie organu wnioskiem inwestora. Wynika z niej, że jeśli organ uzna, że złożony wniosek nie pozwala na kwalifikację do żądanego trybu, to powinien wezwać wnioskodawcę do jego uzupełnienia, a nie samodzielnie zmieniać sposób procedowania.

Jej zdaniem działanie zgodnie z wytycznymi stanowić będzie znaczne utrudnienie dla inwestora, który po wniesieniu zgłoszenia z art. 29 ust. 1 pkt 1a przystąpi do budowy domu, a po kilku tygodniach otrzyma od organu informację, że przedłożone przez niego dokumenty zostały zakwalifikowane jako „zwykłe” zgłoszenie i to niekompletne. Dla inwestora może to nawet oznaczać popełnienie samowoli budowlanej.

Wytyczne niepotrzebnie mieszają w głowach

Zdaniem prawników, każde działanie organu administracji publicznej musi znaleźć poparcie w przepisach prawa, a wytyczne to tylko kolejna ich niewiążąca interpretacja. Nic więcej. Urzędnicy są więc w potrzasku. Ale nie tylko oni, inwestorzy również.

Martyna Sługocka

Wytyczne nakazują ocenę czy zgłaszany budynek jest wolnostojący, maksymalnie dwukondygnacyjny a jego powierzchnia zabudowy nie przekracza 70 mkw. W praktyce jednak rzadko można to ocenić bez dodatkowych wyjaśnień od inwestora, a takich wyjaśnień organ nie może żądać.

Podobnego zdania jest Bogdan Dąbrowski, radca prawny w Urzędzie Miasta w Poznaniu.

Bogdan Dąbrowski, radca prawny w Urzędzie Miasta w Poznaniu

GUNB nie może w wytycznych zobowiązywać starostw do czegoś, czego nie ma w prawie budowlanym, co najwyżej może zalecić jako dobrą praktykę. Urzędnik nawet jeżeli zobaczy błąd albo braki we wniosku zgłoszenia budowy oraz w dokumentach, nie ma obowiązku informować o tym inwestora. Ten ostatni może mieć więc mylne przekonanie, że wszystko jest w porządku i może bez przeszkód budować, a to nieprawda. I istnieje duże niebezpieczeństwo, że zaangażuje pieniądze i czas, a wybuduje dom, który będzie inwestycją obarczoną wadami. Przepisy w żaden sposób nie ograniczają ryzyka z tym związanego.

Ale kontrola nadzoru w tym wypadku raczej inwestorowi nie grozi. Powiatowy nadzór budowlany ma olbrzymie problemy finansowe i braki kadrowe. W związku z tym, jeżeli nadzór skontroluje to może to być odległe bardzo w czasie.

Inwestor ponosi odpowiedzialność za zgodność z prawem budowy

W opinii Jacka Kosińskiego, adwokata i partnera w Kancelarii Prawnej Jacek Kosiński Adwokaci i Radcowie Prawni, w wypadku zgłoszenia budowy domu 70 m2 organ administracji architektoniczno-budowlanej nie może wnieść sprzeciwu. Inwestor ponosi odpowiedzialność za zgodność z prawem budowy.

Jacek Kosiński, adwokat i partner w Kancelarii Prawnej Jacek Kosiński Adwokaci i Radcowie Prawni

Organ administracji zawsze może dokonać sprawdzenia dokumentacji. W szczególności zgodnie ze słusznym orzecznictwem sądów administracyjnych intencja inwestora i rzeczywista treść wniosku winna być określona przez organ na podstawie całości wniosku a nie np. nazwy pisma. Jeżeli wniosek będzie literalnie dotyczył zgłoszenia budowy domu 70 m2, jednak z załączonych dokumentów będzie wynikać, że faktycznie dotyczy on większego obiektu, to organ powinien to wyjaśnić.

Jak tłumaczy Jacek Kosiński, jeżeli inwestor potwierdzi intencję budowy obiektu większego niż 70 m2, to organ powinien rozpoznać sprawę z pominięciem przepisów dotyczących budynków 70 m2. Co więcej, nadzór budowlany może kontrolować każdą budowę. Jeżeli w trakcie kontroli okaże się, że wznoszony obiekty nie podpada pod kategorię 70 m2, to niewątpliwie nadzór może i powinien podjąć stosowne kroki prawne.

Jacek Kosiński

Jest to logiczne. Ułatwienia dla budowy domów 70 m2 odnoszą się tylko takiej budowy. Jeżeli budowa dotyczy takiego obiekty to organ nie może na etapie zgłoszenia kwestionować ewentualnych błędów dokumentacji. Natomiast jeżeli organ dojdzie do wniosku, że w rzeczywistości zgłoszony obiekt nie jest obiektem 70 m2 (pomimo takiego oznaczenia zamierzenia budowlanego przez inwestora) to organ nie może dalej procedować w trybie dotyczącym takich obiektów.

Według Martyny Sługockiej warto zmienić przepisy i umożliwić urzędnikom wzywanie inwestora do uzupełnienia braków zgłoszenia z art. 29 ust. 1 pkt 1a Prawa budowlanego.

Źródło: Prawo.pl

Poprawa ustawy o domach do 70 m2 możliwa dzięki wytycznym?