News

Trzeba 60 lat, żeby oczyścić Polskę z azbestu

Monika Byś
2022-10-25
~3 min
Post zaktualizowany: 2023-10-09
Głosów: 21, średnia ocen: 5
oczyścić Polskę z azbestu

W obecnym tempie, aby definitywnie oczyścić Polskę z azbestu, potrzeba będzie prawie 60 lat. W województwie łódzkim może to zająć nawet 102 lata. Natomiast w gminie Frombork czas niezbędny do usunięcia azbestu oszacowano na 149 lat – wynika z raportu Najwyższej Izby Kontroli.

  • Zgodnie z jej zapisami od 28 marca 1999 r. w Polsce obowiązuje zakaz obrotu azbestem i wyrobami zawierającymi azbest.
  • Kontrola NIK: Po ponad 12 latach od uchwalenia Programu krajowego usunięto tylko niecałe 17 % z prawie 8,5 mln ton zinwentaryzowanych wyrobów azbestowych, a do unieszkodliwienia pozostało aż 7 mln ton.
  • Biorąc pod uwagę tak wolne tempo unieszkodliwiania azbestu Polska nie ma szans na dotrzymanie terminu oczyszczenia kraju z azbestu, wyznaczonego na koniec 2032 roku.
  • Zdaniem kontrolerów głównymi przyczynami powolnej realizacji programu usuwania azbestu są brak pieniędzy i nieskuteczne prawo.

Azbest powoduje raka, pylicę azbestową, a także choroby opłucnej. W XX wieku był używany do produkcji dachów, a także rur czy elementów elewacji. Jego produkcji zakazano w Polsce ustawą o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. Zgodnie z jej zapisami od 28 marca 1999 r. obowiązuje zakaz obrotu azbestem i wyrobami zawierającymi azbest.

Sprawdź czy w pobliżu twojej działki znajdują się wyroby azbestowe

Generując Raport o Terenie OnGeo.pl sprawdzisz, czy działka znajduje się w bliskiej odległości od wyrobiska zawierającego azbest. Zadbaj o swoje zdrowie i sprawdź, czy sąsiad usunął niebezpieczny azbest ze swojej posesji.

Pobierz przykładowy Raport o Terenie
Pobierz przykładowy Raport o Terenie

Poza samą informacją o położeniu wyrobisk z azbestem sprawdzisz również stopień pilności unieszkodliwienia wyrobiska w trójstopniowej skali:

  • I stopień - wymagane pilne usunięcie lub zabezpieczenie,
  • II stopień - wymagana ponowna ocena w terminie do 1 roku,
  • III stopień - wymagana ponowna ocena w terminie do 5 lat, 
    - oraz sprawdzisz, gdzie usunięto już azbest.

Ponadto zyskasz informacje o odległości wyrobiska od granic twojej działki w linii prostej oraz dowiesz się kto odpowiedzialny jest za usunięcie azbestu z działki (zgodnie z grupą rejestrową z EGIB, np. osoba fizyczna).

Zobacz jak wygląda fragment Raportu o działce z tematem "Lokalizacje wyrobisk zawierających azbest".

Fragment Raportu o Terenie z tematem Lokalizacje wyrobów zawierających azbest, OnGeo.pl
Fragment Raportu o Terenie z tematem Lokalizacje wyrobów zawierających azbest, OnGeo.pl

Program oczyścić Polskę z azbestu

W 2002 r. rząd przyjął krajowy „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski” na lata 2003-2032. W 2008 r. przyjęto „Raport z realizacji w latach 2003-2007 Programu z 2002 roku”. Wnioski zawarte w nim stanowiły wytyczne do opracowania „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”. Program ten zakłada usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest do końca 2032 r.

czytamy w raporcie NIK

Po ponad 12 latach od uchwalenia Programu krajowego usunięto tylko niecałe 17 % z prawie 8,5 mln ton zinwentaryzowanych wyrobów azbestowych, a do unieszkodliwienia pozostało aż 7 mln ton. Tempo unieszkodliwiania azbestu wynosi zaledwie 0,12 mln ton rocznie. W tej sytuacji, aby usunąć pozostały azbest, potrzeba będzie dodatkowo jeszcze prawie 50 lat, licząc od zakończenia Programu Krajowego (od dnia dzisiejszego prawie 60 lat). Wyniki kontroli wykazały, że w skontrolowanych województwach usunięcie pozostałego azbestu wymaga od 30 do 102 lat. W skrajnym przypadku, w jednej gminie (Frombork), czas niezbędny do usunięcia azbestu oszacowano na 149 lat. Biorąc pod uwagę tak wolne tempo unieszkodliwiania azbestu Polska nie ma szans na dotrzymanie terminu oczyszczenia kraju z azbestu, wyznaczonego na koniec 2032 roku.

Przewidywany czas potrzebny do całkowitego unieszkodliwienia azbestu przy obecnym tempie jego usuwania
Przewidywany czas potrzebny do całkowitego unieszkodliwienia azbestu przy obecnym tempie jego usuwania, źródło: NIK

Jakie są tego przyczyny?

Zdaniem kontrolerów głównymi przyczynami powolnej realizacji programu usuwania azbestu są brak pieniędzy i nieskuteczne prawo. Dofinansowanie z budżetu państwa obejmuje tylko demontaż i unieszkodliwianie wyrobów azbestowych. Natomiast za wykonanie nowego dachu mieszkańcy muszą płacić sami.

zaznaczono w raporcie NIK

Nadzieję na przyspieszenie tempa odchodzenia od azbestu dają planowane przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii zmiany w prawie. Chodzi m.in. o to, aby można było odliczać od podstawy podatku dochodowego od osób fizycznych wydatki poniesione na materiały budowlane i usługi związane z wymianą dachu na bezazbestowy.

Źródło: NIK 

Avatar: Monika Byś
Monika Byś

Redaktorka w OnGeo.pl. Analityczka danych i specjalistka rynku nieruchomości.