Jak znaleźć stanowisko archeologiczne - mapa stanowisk archeologicznych

Stanowisko archeologiczne w najbliższym otoczeniu działki może być problematyczne i opóźnić realizację inwestycji budowlanej. Dlatego zanim jeszcze zdecydujesz się na zakup nieruchomości, zdiagnozuj działkę pod kątem obiektów ochrony archeologicznej i zabytków w okolicy. Do tego celu służy rejestr stanowisk archeologicznych znajdujący się u Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Mapa stanowisk archeologicznych dostępna jest również w w serwisie OnGeo.pl. Sprawdź zatem jak znaleźć stanowisko archeologiczne. 

Kilka faktów o stanowiskach archeologicznych

Każde stanowisko archeologiczne podlega ochronie prawnej. Jeśli stanowisko archeologiczne jest sporych rozmiarów i jest związane z gruntem lub jeżeli w ziemi znaleziono liczne, cenne historycznie znaleziska, których nie można przenieść w inne miejsce, na działce może powstać rekonstrukcja, muzeum lub inny obiekt zabezpieczający znalezisko. Takie sytuacje zdarzają się jednak niezwykle rzadko i wymagają uregulowania kwestii prawnych pomiędzy władzami, a właścicielem.

Nowe stanowiska są odkrywane nieustannie w całej Polsce, więc istnieje prawdopodobieństwo, że kopiąc wykop pod fundamenty domu na swojej działce, natkniesz się na pozostałości po przodkach. To jednak nie musi oznaczać, że twoja budowa zostanie zablokowana! Zamiar realizacji przedsięwzięcia budowlanego należy jednak wcześniej zgłosić do odpowiedniego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Urząd następnie podejmuje czynności prowadzące do jak najszybszego "uwolnienia" terenu z zabytków. Niestety w praktyce takie prace na działce mogą potrwać nawet kilka miesięcy i dłużej. 

Czym są stanowiska archeologiczne

Stanowiska archeologiczne to miejsca, gdzie znajdują się pozostałości dawnych kultur, cywilizacji i osad ludzkich, które są badane przez archeologów w celu poznania przeszłości. Mogą to być zarówno miejsca odkrycia budowli, narzędzi, ceramiki, jak i innych artefaktów, które dostarczają informacji o życiu ludzi w różnych okresach historycznych.

Stanowiska archeologiczne mogą obejmować różne typy obiektów, takie jak:

1. Osady – miejsca, gdzie żyli ludzie, np. dawne miasta, wsie, czy obozowiska.
2. Grodziska – pozostałości po dawnych fortecach czy warowniach.
3. Cmentarzyska – miejsca pochówków, które pozwalają na badanie obrządków pogrzebowych i wierzeń religijnych.
4. Miejsca kultu – np. świątynie, sanktuaria, które dostarczają wiedzy o praktykach religijnych.
5. Miejsca produkcji – np. warsztaty rzemieślnicze, kopalnie, gdzie wytwarzano różnorodne przedmioty.

Badania na stanowiskach archeologicznych mają na celu rekonstrukcję życia codziennego, gospodarki, organizacji społecznej i wierzeń dawnych społeczności. Dzięki wykopaliskom można odkryć, jak wyglądało życie ludzi w przeszłości, jak się rozwijały kultury i jak oddziaływały one na środowisko. Wyniki tych badań są niezwykle cenne dla zrozumienia historii ludzkości.

Z punktu widzenia prawa za stanowisko archeologiczne uznaje się przecież każdy, nawet najmniejszy relikt dawnych czasów. Warto zaznaczyć, że nie istnieje żadna granica czasowa, która pozwala ustalić, czy dany obszar jest stanowiskiem archeologicznym. Można zatem wyciągnąć wniosek, że znalezisko z czasów II wojny światowej będzie tak samo cenne, jak fragment narzędzia z epoki brązu. Nieoficjalnie uznaje się jednak, że im obiekt starszy, tym jego ochrona jest bardziej priorytetowa.

Jak znaleźć stanowisko archeologiczne?

Jeśli zamierzasz zrealizować jakąkolwiek inwestycję budowlaną na działce lub dopiero zastanawiasz się nad zakupem nieruchomości, sprawdź czy w okolicy nie ma odkrytych stanowisk archeologicznych.

Jeśli twoja działka (na której planujesz budowę domu lub realizujesz jakiekolwiek inne przedsięwzięcie związane z pracami ziemnymi) jest zlokalizowana na obszarze, gdzie obowiązuje Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (w skrócie MPZP), to stanowiska archeologiczne będą tam naniesione. 

Dlaczego? Występowanie zabytków w okolicy może być poważnym utrudnieniem z racji objęcia sąsiedztwa obiektu strefą ochrony konserwatorskiej i archeologicznej. W takim przypadku, jeśli zamierzasz np. wybudować dom na swojej działce, to przed realizacją prac ziemnych i budowlanych będziesz musiał przeprowadzić na swojej działce badania archeologiczne. Zapis dotyczący strefy ochronnej wnosi się do MPZP lub SUiKZP.

Jak to zrobić? Najprostszym rozwiązaniem jest diagnoza działki w OnGeo.pl!

Mapa stanowisk archeologicznych, czyli jak znaleźć stanowisko archeologiczne w Raporcie o Terenie

Generując Raport o Terenie z łatwością zlokalizujesz stanowiska archeologiczne. Sprawdzisz ślady osadnicze, cmentarzyska, groby dawne i mogiły, całe zespoły stanowisk archeologicznych, czy wręcz krajobrazy z czasów naszych przodków.

Sprawdź, jak wygląda przykładowy Raport o terenie OnGeo.pl

Na mapie przedstawiono miejsca punktowe stanowisk archeologicznych oraz wyznaczono poglądowo strefy (bufory) o promieniu 40 m od punktów stanowisk, jako miejsca o prawdopodobnym zasięgu strefy ochrony archeologicznej. Dodatkowo każdy z punktów posiada osobny opis w formie tabelarycznej z rodzajem obiektu, okresem jego powstania oraz odległości od wskazanej działki.

W OnGeo.pl możesz również pobrać źródłowe mapy i dokumenty stanowisk archeologicznych dzięki przekierowaniu na państwową stronę internetową zabytek.pl. Link znajduje się w kolumnie "Więcej" w tabeli szczegółów.

Aby zobaczyć dokumenty źródłowe wystarczy kliknąć w link “dokument” dla wybranego stanowiska archeologicznego. 

Jak pobrać Raport o Terenie?

• W pierwszej kolejności wejdź na stronę ongeo.pl/raporty
• Wyszukaj i wybierz swoją działkę. Możesz tego dokonać na trzy sposoby:

Użyj pola wyszukiwarki. Wyszukaj działkę po adresie lub po numerze. Poniżej pola wyszukiwarki pojawi się lista podpowiedzi z działkami, które pasują do Twojego zapytania.

Wskaż na mapie. Możesz przenieść się na część mapy, a następnie wskazać kursorem myszki interesującą Cię działkę. Po prawej stronie mapy znajdziesz narzędzia pomagające w nawigacji mapą (przybliżaniu i oddalaniu skali mapy oraz miarkę – narzędzie mierzące odległości).

Narysuj na mapie. Możesz przenieść się na część mapy, a następnie wskazać kursorem myszki interesującą Cię lokalizację działki. Następnie poprzez klikanie i zaznaczanie kolejno punktów zawężających obszar swojego zainteresowania, zostanie zaznaczony wybrany przez Ciebie obszar działki. Po prawej stronie mapy znajdziesz narzędzia pomagające w nawigacji mapą (przybliżaniu i oddalaniu skali mapy oraz miarkę – narzędzie mierzące odległości).

• Zaznacz cechy terenu, które chciałbyś pobrać dla swojej działki, a następnie wybierz Obiekty ochrony archeologicznej z zakładki Ograniczenia formalnoprawne.

• Opłacić Raport o Terenie. Pamiętaj, że sam wybierasz za co płacisz.

W Raporcie o działce masz możliwość wyłączenia pozostałych tematów, co spowoduje, że cena będzie niższa.

Uwaga! Wybierając wszystkie tematy z listy uzyskasz aż 20 % rabatu!

• Gotowy Raport o Terenie otrzymasz na wskazany adres mailowy.

Sprawdź stanowiska archeologiczne na państwowej stronie zabytek.pl

Mapę stanowisk archeologicznych znajdziesz również na stronie internetowej zabytek.pl.

Zabytek.pl to serwis, który w udostępnia informacje o polskich zabytkach wraz z ich opisami i multimedialnymi treściami: archiwalnymi i aktualnymi zdjęciami, skanami dokumentacji z krajowej ewidencji zabytków, modelami 3D obiektów, chmurami punktów, zdjęciami panoramicznymi, filmami dokumentalnymi oraz lokalizacją obiektów. Portal Zabytek.pl prowadzony jest przez Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Jeśli chcesz szukać zabytków w okolicy, wpisz nazwę obiektu lub słowa kluczowe w wyszukiwarkę (1). Następnie wybierz rodzaj zabytku, który chcesz znaleźć. Jeśli chcesz dostać listę stanowisk archeologicznych wybierz "Zabytki archeologiczne" (2), a następnie wpisz informacje o lokalizacji (3). Wyszukiwanie możesz zawęzić do konkretnych obiektów np. według kategorii (4), obszaru AZP (5), kultury archeologicznej (6) i chronologii (7). Na koniec wybierz "Szukaj" (8).

Wynikiem wyszukiwania są wszystkie obiekty spełniające twoje kryteria.

Jeśli chcesz uzyskać więcej informacji o danym stanowisku, wybierz go z listy zabytków.