Porady OnGeo

Narodowy Spis Powszechny 2021 informacje

Klaudia Wąchała
2020-02-06
~5 min
Post zaktualizowany: 2021-04-22
Głosów: 65, średnia ocen: 5
narodowy-spis-powszechny

Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań to obowiązkowe badanie, realizowane w oparciu o ustawy o spisach. Jest to jedno z największych przedsięwzięć statystycznych podejmowanych w Polsce.

  • Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań zaplanowany został na pierwszą połowę 2021 roku.
  • Każdy obywatel będzie miał obowiązek w określonym czasie uzupełnić swoje dane w interaktywnej aplikacji udostępnionej na stronie GUS. 
  • Dla osób, którzy nie dokonają spisu samodzielnie przewidziany jest wywiad telefoniczny, wspierany programem komputerowym realizowany przez rachmistrza spisowego.

Narodowy Spis Powszechny definicja

Według encyklopedii PWN spis ludności to podstawowe badanie i źródło danych z zakresu statystyki ludności, mające na celu zebranie informacji o jej stanie i strukturze według ustalonych cech demograficznych i społeczno-zawodowych, w oznaczonym momencie, na określonym terytorium. Istnieją dwa rodzaje spisów ludności: powszechne i częściowe. Spis częściowy ogranicza się do części terytorium lub ludności niektórych kategorii. Powszechny spis dotyczy wszystkich mieszkańców badanego terenu.

Aby spis mógł zostać nazwany powszechnym musi spełniać 3 warunki:

  • powszechności – objęcie całej ludności danego terytorium;
  • jednoczesności – musi być przeprowadzony w określonym czasie;
  • imienności – każdy obywatel musi być spisany z imienia i nazwiska.

Czasem do warunków tych zalicza się również periodyczność (inaczej systematyczność – zaleca się aby takie spisy były przeprowadzane co 10 lat) oraz bezpośredniość – każdy obywatel powinien spisać się samodzielnie. Spisy realizowane są zgodnie ze standardami organizacji międzynarodowych (UE, ONZ), dzięki czemu możliwe jest porównywanie danych z innymi krajami.

Według Głównego Urzędy Statystycznego (GUS) narodowy spis powszechny to moment, kiedy Państwo stara się ustalić „ilu nas jest”, „kim jesteśmy” i „jak żyjemy”. Wyniki spisu umożliwiają ocenę i analizę zróżnicowania zmian demograficznych i społecznych na różnych poziomach podziału terytorialnego i administracyjnego kraju. Na tej podstawie dokonywane są decyzje gospodarcze i społeczne naszego kraju.

Więcej informacji o tym co to jest spis, dlaczego się go wykonuje i jakie są metody spisów, znajdziesz na stronie www.spis.gov.pl.

Historia polskich spisów narodowych

Pierwszy Narodowy Spis Powszechny został przeprowadzony 22 czerwca 1789 r. jako „Tabella ludności spisu 1789 r.”. W spisie tym ujęto liczbę i strukturę społeczno-zawodową ludności. Nie brały w nim udziału stany uprzywilejowane (szlachta i duchowieństwo), jednak mimo to był on podstawą szacunkowych wyliczeń zaludnienia Polski w XVIII wieku. W latach 1808 i 1810 przeprowadzono dwa powszechne spisy na terytorium Księstwa Warszawskiego. Przeprowadzono wtedy spis stanu ludności, jej strukturę demograficzną (wiek, płeć), wyznanie, zawód oraz liczbę domów. W okresie Polski pod zaborami włączano ludność polską do spisów ludności państw zaborczych.

Pierwszy spis powszechny po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przeprowadzony w 1921 roku, jednak nie obejmował on terenów Górnego Śląska, Wileńszczyzny i kilku miejscowości, ze względu na brak definitywnie ustalonych granic państwa. Zakres tematyczny pierwszego spisu dotyczył narodowości i wyznania, a jego wyniki opublikowano dla każdej miejscowości w odrębnych tomach dla każdego województwa. Wyniki tego spisu opublikowano w 29 tomach obejmujących łącznie 6 mln informacji.

narodowy
Narodowy Spis Powszechny w 1931 r. (źródło GUS)

Kolejny spis odbył się w roku 1931, badano wtedy ludność ze względu na wyznanie i język ojczysty. Podstawowe opracowanie po spisie obejmowało zagadnienia mieszkań, gospodarstw domowych, ludności i stosunków zawodowych. Wyniki zostały wydane dla wszystkich województw i kilku największych miast Polski.

Po II wojnie światowej, w 1946 r. przeprowadzono kolejny powszechny spis ludności. Był on jedynie sumaryczny, gdyż jego celem było zdobycie informacji na temat liczby ludności zamieszkującej Polskę po wojnie. Kolejne spisy były przeprowadzane co około 10 lat (1950, 1960, 1970, 1978, 1988, 2002, 2011). Stopniowo rozszerzany był ich zakres tematyczny i wprowadzano coraz bardziej nowoczesne metody realizacji i opracowania wyników.

Ostatni Narodowy Spis Ludności i Mieszkań (NSP 2011) został przeprowadzony w dniach od 1 kwietnia do 30 czerwca 2011 roku. Zbierano wówczas dane dotyczące charakterystyki terytorialnej, demograficznej, ekonomicznej i edukacyjnej osób mieszkających na terenie Polski, a także migracje wewnętrzne i zewnętrzne, charakterystykę etniczno–kulturową, niepełnosprawność, skład i strukturę gospodarstw domowych, wzajemne relacje członków gospodarstwa domowego, rodziny oraz charakterystykę mieszkań i budynków. Był to pierwszy narodowy spis powszechny od czasu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.

Narodowy Spis Powszechny 2021

Najbliższy Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań zaplanowany został na pierwszą połowę 2021 roku, a dokładniej od 1 kwietnia do 30 czerwca. Narodowy Spis Powszechny 2021 będzie w pełni realizowany przy użyciu interaktywnego formularza, dostępnego na stronie GUS. Pierwszy próbny spis został przeprowadzony od 1 do 31 października 2019 r. w dwóch gminach: Sierakowice w województwie pomorskim oraz Czerwińsk nad Wisłą w województwie mazowieckim. Drugi spis próbny zaplanowany jest na okres od 1 do 30 kwietnia 2020 r. i będzie przeprowadzony w 16 gminach (po jednej w każdym województwie).

narodowy
Gminy, w których odbędzie się drugi spis próbny (źródło: GUS)

Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań w 2021 r. będzie realizowany następującymi metodami:

  • obowiązkowo:
    • metodą samospisu internetowego (CAWI);
  • uzupełniająco:
    • metodą wywiadu telefonicznego (CATI);
    • metodą wywiadu bezpośredniego (CAPI).

Samospis internetowy (CAWI)

Każdy obywatel będzie miał obowiązek w określonym czasie uzupełnić swoje dane w interaktywnej aplikacji udostępnionej na stronie GUS. Aby było to możliwe, każda osoba dostanie unikalny login i hasło dostępu do aplikacji. W razie błędnego wypełniania formularza system wyświetli komunikat i konieczna będzie poprawa wprowadzonych informacji.

Wywiad telefoniczny (CATI) i bezpośredni (CAPI)

Osoby, które nie będą w stanie dokonać samospisu, na przykład ze względu na zaawansowany wiek, niepełnosprawność lub stan zdrowia, zostaną zapisani metodą CATI lub CAPI. Metoda CATI to wywiad telefoniczny wspierany programem komputerowym realizowany przez rachmistrza spisowego. Metoda CAPI to wywiad bezpośredni, również prowadzony przez rachmistrza spisowego i realizowany na elektronicznym urządzeniu przenośnym.

GIS w spisach powszechnych

W dobie wprowadzania proekologicznych rozwiązań, w spisach powszechnych wykorzystywane są systemy GIS (Geographic Information Systems). Dotyczy to głównie tworzenia map cyfrowych, na których przedstawiane są zasięgi obwodów spisowych, a także rejony statystyczne wraz z budynkami i ich adresami. Mapy te są przygotowywane na podstawie zeskanowanych i zwektoryzowanych map rejonów statystycznych i obwodów spisowych, danych satelitarnych, ewidencji gruntów i budynków, Bazy Danych Obiektów Topograficznych, Państwowego Rejestru Granic, Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych, a także wektorowej warstwy działek ewidencyjnych.

Wykorzystanie technologii GIS w trakcie spisu

narodowy

Wyszukiwarka adresów w Geoportalu OnGeo.pl

Poszukujesz lokalizacji budynku, adresu, ulicy, miejscowości? Wejdź na Geoportal OnGeo.pl i znajdź poszukiwany adres wraz z jego lokalizacją. Poznaj jak działa wyszukiwarka adresów oraz co zawiera mapa z numerami budynków – więcej informacji znajdziesz TUTAJ.

Avatar: Klaudia Wąchała
Klaudia Wąchała

Redaktorka w serwisie OnGeo.pl