Jak obliczyć gęstość zaludnienia? Sprawdź gęstość zaludnienia na mapie

Gęstość zaludnienia to kluczowy wskaźnik, który pozwala zrozumieć, jak rozmieszcza się populacja na danym obszarze. W kontekście Polski, obliczenie gęstości zaludnienia staje się szczególnie istotne, biorąc pod uwagę dynamiczne zmiany demograficzne i ekonomiczne, które mają miejsce w ostatnich latach. Polska zajmuje 36. miejsce na świecie pod względem liczby ludności, co wskazuje na istotne znaczenie analizy tej wartości w mniejszych jednostkach administracyjnych. Średnia gęstość zaludnienia wynosząca 122 osoby na km² nie oddaje jednak pełnego obrazu, gdyż poszczególne regiony charakteryzują się zróżnicowanym rozmieszczeniem ludności. Niniejszy artykuł przybliża metody obliczania gęstości zaludnienia oraz wskazuje na czynniki wpływające na tę wartość, z uwzględnieniem zarówno obszarów o największej, jak i najmniejszej gęstości zaludnienia.

Liczba ludności w Polsce w pierwszym półroczu 2021r. zmniejszyła aż się o 102,8 tys. osób. Pod koniec czerwca 2021r. ludność w Polsce liczyła 38 162 tys. osób.
Najważniejszym źródłem informacji o stanie zaludniania w kraju jest Narodowy Spis Powszechny orgaznizowany średnio raz na 10 lat.
W 2020r. średnia gęstość zaludnienia w Polsce wynosiła 122 osoby/km2
Obecnie na rozmieszczenie ludności w Polsce wpływają głównie czynniki ekonomiczne, a w szczególności możliwość zatrudnienia.

Polska znajduje się na 36. miejscu pod względem zaludnienia państw na świecie (38 265 000 osób stan na 31.12.2020r.), jednak rozmieszczenie osób w ludności w rejonach kraju jest nierównomierne. Rozlokowanie przestrzenne Polaków obrazowane jest najczęściej poprzez początek zaludnienia . Przyczyna takiego zróżnicowania przestrzennego jest niejednoznaczna i zależy od wielu czynników przyrodniczych, społeczno-gospodarczych i ekonomicznych. Średnia gęstość zaludnienia w kraju wynosi 122 osoby/km2.

Obliczanie gęstości zaludnienia

Aby obliczyć gęstość zaludnienia dla konkretnego obszaru, należy użyć następującego wzoru:

Gęstość zaludnienia może być wyliczana dla całego kraju, poszczególnych regionów, miast, a nawet mniejszych jednostek administracyjnych.

Ciekawostka!

W Polsce województwami o największej gęstości zaludnienia są śląskie, małopolskie, natomiast województwami o niskiej gęstości zaludnienia są: najmniej zaludnione jest województwo podlaskie i warmińsko-mazurskie.

Znaczenie gęstości zaludnienia

Gęstość zaludnienia jest ważnym wskaźnikiem, ponieważ:

Planowanie przestrzenne: Umożliwia władzom lokalnym planowanie infrastruktury, transportu, usług publicznych oraz zasobów mieszkalnych.
Analiza społeczna: Pomaga zrozumieć dynamikę demograficzną, migracje, a także problemy takie jak przeludnienie czy niedobór mieszkań.
Gospodarka: Gęstość zaludnienia może wpływać na lokalną gospodarkę, tworzenie miejsc pracy oraz dostęp do usług.
Środowisko: Wysoka gęstość zaludnienia może prowadzić do większego obciążenia środowiska i infrastruktury, co z kolei może wpływać na jakość życia mieszkańców.

Z tego względu, gęstość zaludnienia jest kluczowym parametrem w analizach demograficznych, urbanistycznych oraz ekonomicznych.

Ludność w Polsce w liczbach w 2021r. Zmiany liczby ludności na przestrzeni ostatnich lat*

W porównaniu z ubiegłym rokiem liczba ludności w Polsce w pierwszym półroczu 2021r. zmniejszyła aż się o 102,8 tys. osób. Pod koniec czerwca 2021r. ludność w Polsce liczyła 38 162 tys. osób, z czego w miastach mieszkało 22 834 tys. osób (60% populacji Polski), a na wsiach 15 329 tys. osób. W ogólnej liczbie mieszkańców kobiety stanowią 52% społeczeństwa, a współczynnik feminizacji wynosi 107.

Zmniejszająca się liczba populacji jest wynikiem niekorzystnej tendencji w zakresie przyrostu naturalnego. W ostatnich latach obserwuje się zmniejszoną liczbę urodzeń przy jednoczesnym wzroście liczby zgonów. Przyrost naturalny w I połowie 2021r. jest ujemny i wynosi -1,6 ‰.

* Dane pochodzą z Głównego Urzędu Statystycznego (GUS)

Poniższy wykres przedstawia zmianę liczby ludności w Polsce w latach 1995 – 2021.

Zmiana liczby ludności w Polsce w latach 1995 – 2021

Z danych pochodzących z rejestru PESEL wynika, że liczba imigracji była o 1,9 tys. niższa niż liczba emigracji. Na pobyt stały w Polsce zameldowało się 6,5 tys. osób, a wyjazd za granicę na pobyt stały zgłosiło 4,6 tys. osób.

Rozmieszczenie ludności w Polsce – gęstość zaludnienia

Najważniejszym źródłem informacji o stanie zaludniania w kraju jest Narodowy Spis Powszechny orgaznizowany średnio raz na 10 lat. Ostatni spis zakończył się 30 września 2021r.

Przeczytaj także:

Narodowy Spis Powszechny 2021 – informacje

Rozmieszczenie ludności na danym obszarze obrazowane jest najczęściej przez średnią gęstość zaludnienia określoną dla mniejszych jednostek terytorialnych. W przypadku Polski gęstość zaludnienia przedstawia się dla województw, powiatów lub gmin.

Czym jest gęstość zaludnienia? Jak oblicza się gęstość zaludnienia?

Gęstość zaludnienia jest średnią liczbą osób, jaka mieszka na danej powierzchni terenu. Wyrażona jest w osobach przypadających na jeden km2.

Aby obliczyć gęstość zaludnienia dla określonego obszaru, należy liczbę jego ludności podzielić przez jego powierzchnię wyrażoną najczęściej w km2.

Tym samym otrzymamy wzór:

Gęstość zaludnienia (GZ) = liczba ludności (osoba) / powierzchnia obszaru (km2)

Dla przykładu policzmy gęstość zaludnienia miasta Brzesko w województwie małopolskim:

Liczba ludności: 16 764 osób (źródło dane GUS ostatnia aktualizacja 01.06.2021r.)

Powierzchnia: 11,83 km²

GZ = 16 764 osoby / 11,83 km2

GZ = 1 417 osób/km2

Wynik zaokrąglamy do całości.

W 2020r. średnia gęstość zaludnienia w Polsce wynosiła 122 osoby/km2. Najnowsze dane pochodzące z Narodowego Spisu Powszechnego 2021r. zostaną opublikowane 30.11.2021r.

Przeczytaj także:

Mapa gęstości zaludnienia - sprawdź liczbę osób na km²

Gęstość zaludnienia w poszczególnych województwach

Gęstość zaludnienia w Polsce w 2020r. spadła w porównaniu z rokiem poprzednim. Jest to pierwsza zmiana gęstości zaludnienia od 2012r.

Rozmieszczenie ludności w Polsce wskazuje na duże zróżnicowanie przestrzenne.

Największe zagęszczenie ludności występuje w Polsce południowej (województwo małopolskie – 225 os/km2, województwo śląskie - 364 os/km2), a najmniejsze w części północno-wschodniej (województwo podlaskie - 58 os/km2) i północno-zachodniej (województwo zachodniopomorskie – 74 os/km2).

W województwie mazowieckim oraz pomorskim zaobserwowano wzrost gęstości zaludnienia o 1 osobę/km2. W pozostałych województwach średnia gęstość zaludnienia spadła lub pozostała bez zmian.

Poniższa tabela pokazuje zmianę gęstości zaludnienia w poszczególnych województwach w Polsce w latach 2002-2020.

Województwo	Gęstość zaludnienia [osoba/km2]
Województwo	2002	2004	2006	2008	2010	2012	2014	2016	2018	2020
DOLNOŚLĄSKIE	146	145	145	144	146	146	146	146	145	145
KUJAWSKO-POMORSKIE	115	115	115	115	117	117	116	116	116	115
LUBELSKIE	87	87	86	86	87	86	85	85	84	83
LUBUSKIE	72	72	72	72	73	73	73	73	73	72
ŁÓDZKIE	143	142	141	140	140	139	137	136	135	134
MAŁOPOLSKIE	214	215	215	217	220	221	222	223	224	225
MAZOWIECKIE	144	145	145	146	148	149	150	151	152	153
OPOLSKIE	113	112	111	110	108	107	106	106	105	104
PODKARPACKIE	117	118	118	118	119	119	119	119	119	119
PODLASKIE	60	60	59	59	60	59	59	59	59	58
POMORSKIE	119	120	120	121	124	125	126	126	127	128
ŚLĄSKIE	384	381	379	377	376	374	372	370	368	364
ŚWIĘTOKRZYSKIE	111	110	109	109	110	109	108	107	106	105
WARMIŃSKO-MAZURSKIE	59	59	59	59	60	60	60	59	59	59
WIELKOPOLSKIE	112	113	113	114	116	116	116	117	117	117
ZACHODNIOPOMORSKIE	74	74	74	74	75	75	75	75	74	74
POLSKA	122	122	122	122	123	123	123	123	123	122

*Średnia gęstość zaludnienia w poszczególnych województwach w Polsce w 2020r.; opracowanie własne na podstawie danych GUS*

Jakie czynniki wpływają na rozmieszczenie ludności?

Obecnie na rozmieszczenie ludności w Polsce wpływają głównie czynniki ekonomiczne, a w szczególności możliwość zatrudnienia. Naturalnym ruchem migracyjnym obserwowanym wśród młodych Polaków jest migracja do miast. Jedynie miasta posiadają duży potencjał rozwojowy dla młodych ludzi którzy, poszukują dobrze płatnej pracy w upragnionym zawodzie.

Duże znaczenie ma również forma wykonywanej pracy. W 2020 - 2021r. czyli w czasie trwania pandemii koronawirusa zaobserwowano, że coraz więcej firm zatrudniających pracowników biurowych, przeszła na stałe w tryb pracy zdalnej lub hybrydowej. Fakt ten spowodował, że część społeczeństwa z ustabilizowaną sytuacją finansową poszukuje miejsca zamieszkania na obrzeżach miast.

Polecamy wpis: Czy pandemia COVID-19 wpłynie na migrację wewnętrzną ludności w Polsce?

Duży wpływ na średnią gęstość zaludnianie w danych regionie mają również czynniki demograficzne charakterystyczne dla społeczeństwa, m.in. liczba zgonów i urodzeń tzw. przyrost naturalny, struktura wieku oraz przeciętna długość życia.

Podsumowując, na średnią gęstość zaludnienia na danym obszarze mają wpływ czynniki przyrodnicze i poza przyrodnicze.

Czynniki wpływające na średnią gęstość zaludnienia w regionie
przyrodnicze	poza przyrodnicze
Surowce naturalne	Sytuacja społeczno-gospodarcza
Klęski żywiołowe	Możliwości zatrudnienia
Klimat	Migracje
Dostęp do wody	Przyrost naturalny
Urodzajność gleb	Średnia długość życia
Ukształtowanie terenu	Sytuacja polityczna
Szlaki handlowe	Sytuacja ekonomiczna
Dostęp do morza	Wojny

Poznaj Raport o Terenie OnGeo i dowiedz się, jaka jest gęstość zaludnienia w Twojej okolicy!

Raport o Terenie OnGeo pozwoli Ci szczegółowo i rzetelnie zdiagnozować swoją działkę.

Bez wychodzenia z domu, w zaledwie 5 minut możesz sprawdzić, czy Twoja działka nie posiada uciążliwości i ukrytych wad.

Dodatkowo w zakładce demografia znajdziesz czytelną mapę, dzięki której dowiesz się jaka jest gęstość zaludnienia w Twojej okolicy.

Zobacz: Przykładowy Raport o terenie OnGeo.pl

*Fragment Raportu o Terenie OnGeo - demografia*

Podsumowanie

Obliczenie gęstości zaludnienia oraz analiza jej wartości są niezbędne dla zrozumienia, jak kształtuje się rozmieszczenie ludności w Polsce. Różnorodność gęstości zaludnienia w poszczególnych regionach jest wynikiem wielu czynników, zarówno przyrodniczych, jak i ekonomicznych, które kształtują życie społeczne i zawodowe mieszkańców. Znajomość gęstości zaludnienia w mniejszych jednostkach administracyjnych pozwala na lepsze planowanie przestrzenne i podejmowanie decyzji dotyczących inwestycji, infrastruktury czy polityki społecznej. W kontekście zmieniających się trendów demograficznych, takich jak migracje do miast czy zmiany w strukturze wieku społeczeństwa, zrozumienie wartości gęstości zaludnienia staje się kluczowe dla dalszego rozwoju Polski.