Nowy raport klimatyczny IPCC. Niepokojące wnioski dla Polski

Dostępny jest kolejny raport klimatyczny IPCC na temat wpływu klimatu na różne regiony świata. Naukowcy podkreślają, że dowody naukowe, które zebrali, są niepodważalne. Stwierdzili chociażby, że antropogeniczne ocieplenie klimatu tak naprawdę szkodzi ludziom już od dziesięcioleci. Natomiast w wyniku zmian klimatu wywołanych emisją gazów cieplarnianych przez człowieka ekstremalne upały, ulewne deszcze, susze i pożary stają się coraz intensywniejsze i częstsze. Pojawiają się też niepokojące wnioski dla Polski.

Zmiany klimatu na świecie spowodowane ociepleniem

Straty i szkody spowodowane zmianami klimatu będą szybko rosnąć wraz z dalszym ociepleniem, w wielu przypadkach stwarzając zagrożenia, do których ludzie i przyroda po prostu nie będą w stanie się przystosować. Jeśli emisje będą ograniczane tylko w planowanym obecnie tempie, wzrost temperatur zagrozi zarówno produkcji żywności, zaopatrzeniu w wodę, zdrowiu ludzi, nadmorskim skupiskom ludzkim, gospodarkom narodowym jak i przetrwaniu znacznej części środowiska naturalnego. Szybsze ograniczenie emisji to jedyny sposób, aby temu zapobiec — twierdzą naukowcy, powołując się na niepodważalne dowody, w raporcie zaakceptowanym przez 195 rządów z całego świata.

Naukowcy zauważają, że środki adaptacyjne mogą poprawić dobrostan ludzi i ograniczyć ryzyka wywołane zmianami klimatu, ale są niedofinansowane. Adaptacja nie jest jednak alternatywą dla redukcji emisji. Jeśli ocieplenie będzie się nasilać, świat coraz częściej będzie doświadczać zmian, do których nie będzie w stanie się przystosować.

Raport klimatyczny IPCC - pierwsze wnioski

Naukowcy przekonują, że choć podjęte w krótkim terminie działania ograniczające globalne ocieplenie do ok. 1,5 st. C znacznie zmniejszyłyby przewidywane straty i szkody, wywołane zmianami klimatu w systemach ludzkich i ekosystemach — w porównaniu z wyższymi poziomami ocieplenia — nie mogą ich całkowicie wyeliminować. Realizacja obecnych deklaracji ambicji w zakresie ograniczenia emisji ustawia świat na ścieżce prowadzącej do temperatur wyższych o ok. 2,3–2,7 st. C.

Raport klimatyczny IPCC zauważa, że zmiany klimatyczne powodują szkody w rolnictwie, rybołówstwie, leśnictwie, turystyce i wobec wydajności pracy ludzi pracujących na zewnątrz. Nie pozostawia też wątpliwości, że zmiany klimatyczne powodują śmierć ludzi, negatywnie wpływają na produkcję żywności, niszczą środowisko i ograniczają wzrost gospodarczy.

Raport klimatyczny IPCC wzywa do podjęcia "skoordynowanych działań wyprzedzających", aby nie przegapić "krótkiej i szybko kończącej się szansy, by zapewnić całej ludzkości zrównoważoną przyszłość, w której da się żyć".

Skutki zmian klimatycznych. Są powody do niepokoju

Fizyczne i psychiczne skutki zmian klimatu są odczuwane na całym globie. Wskutek ekstremalnych upałów na całym świecie giną i cierpią ludzie. Ekstremalne zjawiska pogodowe są przyczyną traum. Większe narażenie na dym z pożarów prowadzi do chorób serca i układu oddechowego. Niektóre choroby stają się bardziej powszechne i rozprzestrzeniają się na nowe obszary. Prawdopodobieństwo śmierci w wyniku burzy, suszy lub powodzi jest jednak 15 razy większe w regionach najbardziej zagrożonych, w porównaniu z regionami mniej zagrożonymi. Na stopień zagrożenia ludzi zmianami klimatu wpływają przeszłe, obecne i przyszłe wydarzenia społeczne, w tym marginalizacja poszczególnych grup.

Wywołane zmianami klimatu szkody w środowisku naturalnym są większe, niż wcześniej przypuszczano. Połowa wszystkich badanych gatunków zmieniła swoje zasięgi. Wiele wyginęło lokalnie, a niektóre całkowicie – wyłącznie wskutek zmian klimatu. To przykład nieodwracalnego wpływu zmian klimatu, który już nastąpił. Ekstremalne upały powodują masową śmierć zwierząt i roślin oraz powszechne pogorszenie stanu ekosystemów.

Raport IPCC o sytuacji Polski

Najnowszy raport IPCC niestety traktuje także o Polsce. Jak informują naukowcy liczba osób umierających rocznie z powodu upałów wzrośnie w Polsce trzykrotnie. Na ten moment jest to około tysiąc osób, zaś przy utrzymującym się wysokim poziomie emisji gazów cieplarnianych do 2050 r. - wzrośnie do ponad 3 tys.

Coraz większym zagrożeniem dla Polski będą susze, zwłaszcza przy wysokim poziomie emisji. Według badania cytowanego w raporcie, przy utrzymującym się wysokim poziomie emisji ok. 15 mln ludzi w Polsce doświadczy do końca wieku niedoborów wody.

Wraz z postępującym ociepleniem wzrośnie ryzyko powodzi przybrzeżnych. W Polsce na obszarach narażonych na coroczne tego rodzaju powodzie mieszka około 210 tys. osób. Według badania cytowanego w raporcie ta liczba może do końca wieku wzrosnąć do 270 tys. W celu ograniczenia tego ryzyka konieczne będzie zwiększenie ochrony przeciwpowodziowej wybrzeża.

Jak powstał raport?

Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) przyjął podsumowanie dla decydentów (ang. Summary for Policymakers; SPM) wkładu II grupy roboczej do szóstego sprawozdania oceniającego (AR6), zatytułowane "Zmiany klimatu 2022: Konsekwencje, adaptacja i zagrożenia".

Raport II grupy roboczej opracowany i przyjęty przez 270 autorów i autorek oraz 195 rządów to najobszerniejsza ocena skutków zmian klimatu i strategii adaptacyjnych od sprawozdania AR5 IPCC z 2014 r. Publikacja raportu nastąpiła po dwutygodniowej sesji plenarnej. Sesja trwała wirtualnie w dniach 14-26 lutego 2022 r. W tym czasie dokument był analizowany linijka po linijce przez przedstawicieli rządów w dialogu z autor(k)ami.

Raport omawia wpływ zmian klimatu na ekosystemy i społeczeństwa z uwzględnieniem słabych punktów oraz zdolności przystosowawczych do obecnych i przyszłych zmian. Dokument podkreśla zagrożenia dla ludzi i środowiska wynikające z ciągłych emisji oraz analizuje zagrożenia dla poszczególnych regionów i systemów naturalnych.

Do pierwszej roboczej wersji raportu zgłoszono 16 tys. 348 komentarzy, do drugiej roboczej wersji dokumentu było ich 40 tys. 293, a ostateczna wersja podsumowania dla decydentów rządowych zawierała 5 tys. 777 komentarzy. Raport odnosi się do ponad 34 tys. prac naukowych.

Źródło: Onet