Schrony w projektach budowlanych obowiązkowe od 2026 roku

W czasach, gdy coraz częściej mówi się o bezpieczeństwie, polskie prawo budowlane też nie stoi w miejscu. Nadchodzą konkretne zmiany, schrony oraz miejsca doraźnego schronienia mają na stałe wejść do dokumentacji projektowej nowych budynków. To efekt dostosowania przepisów do ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej z grudnia 2024 roku. Inwestorzy, deweloperzy i architekci muszą więc przygotować się na nowe obowiązki, które wpłyną nie tylko na sam proces projektowania, ale też na koszty realizacji inwestycji.

Dlaczego schrony wracają do projektów budowlanych?

Nowe przepisy obejmą przede wszystkim nowe budynki wielorodzinne oraz obiekty użyteczności publicznej. Kondygnacje podziemne będą musiały być zaprojektowane tak, aby bez większego problemu dało się w nich zorganizować tymczasowe schronienie.

Zmiany wynikają wprost z ustawy z 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej (Dz. U. poz. 1907). Dokument wprowadził nowe definicje i wymagania dotyczące budowli ochronnych, obiektów zbiorowej ochrony oraz miejsc doraźnego schronienia. Cel jest prosty i dość oczywisty, zapewnić cywilom możliwość ukrycia się w razie zagrożenia. Mowa nie tylko o konflikcie zbrojnym, ale też o katastrofach naturalnych czy atakach terrorystycznych.

Projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego porządkuje i dopasowuje dotychczasowe przepisy do tej ustawy. Jak informuje Ministerstwo Rozwoju i Technologii, nowe regulacje mają wejść w życie w pierwszych miesiącach 2026 roku, a cały proces legislacyjny powinien zakończyć się w I kwartale.

Co dokładnie musi znaleźć się w projekcie budowlanym?

Nowe wymogi obejmą trzy kluczowe części dokumentacji projektowej.

Projekt zagospodarowania działki lub terenu (PZT)

W części opisowej pojawią się informacje dotyczące ochrony ludności, m.in. rodzaj i pojemność obiektu zbiorowej ochrony, jego kategoria odporności, prognozowana strefa zagruzowania oraz odległości od sąsiednich budynków.
Na rysunkach trzeba będzie dokładnie oznaczyć wyjścia ewakuacyjne i zapasowe, strefy zagruzowania oraz inne elementy związane z bezpieczeństwem, z precyzją do 0,01 m od granic działki.

Projekt architektoniczno-budowlany (PAB)

Opis tej części będzie musiał uwzględniać dostępność dla osób z niepełnosprawnościami i seniorów, chodzi o dojścia, wejścia, windy, parkingi czy miejsca rekreacyjne. Do tego dojdą informacje o przewidywanej liczbie użytkowników oraz możliwościach wykorzystania budynku w sytuacjach kryzysowych.
Na rzutach kondygnacji pojawią się oznaczenia wejść i wyjść ewakuacyjnych, płaszczyzn ochrony, hermetyzacji oraz przestrzeni przeznaczonych na miejsca doraźnego schronienia. Najczęściej będą to piwnice albo garaże podziemne.

Projekt techniczny

Tutaj konieczne będzie dodatkowe doprecyzowanie rozwiązań związanych z ochroną ludności, w tym odporności konstrukcji na tzw. obciążenia wyjątkowe.

Co to oznacza w praktyce dla inwestorów i kupujących mieszkania?

Deweloperzy już teraz podnoszą alarm, dodatkowe wymagania to wyższe koszty budowy. Szacuje się, że cena metra kwadratowego może wzrosnąć nawet o kilkaset złotych. Z drugiej strony, w razie realnego zagrożenia mieszkańcy zyskują coś bardzo konkretnego, możliwość schronienia się bez konieczności opuszczania budynku.

Eksperci zwracają uwagę, że garaże podziemne i piwnice w nowych blokach będą projektowane z myślą o podwójnej funkcji, na co dzień jako przestrzeń użytkowa, a w razie potrzeby jako miejsce doraźnego schronienia. Nie chodzi o pełnoprawne schrony przeciwatomowe, ale o przestrzenie spełniające minimalne wymagania dotyczące wentylacji, wytrzymałości i ewakuacji.

Szukasz mieszkania? Sprawdź średnie ceny mieszkań

Sprawdź szczegółowe dane o cenach nieruchomości w poszczególnych regionach Polski w Raporcie o Terenie OnGeo.pl, który dostarcza aktualnych informacji o polskim rynku nieruchomości.

Zobacz przykładowy Raport o terenie 

Podsumowanie - bezpieczeństwo ponad wszystko

Obowiązkowe uwzględnianie schronów w projektach budowlanych to wyraźny sygnał, że państwo stawia na lepsze przygotowanie społeczeństwa na sytuacje kryzysowe. Dla branży budowlanej oznacza to dodatkowe wyzwania, ale dla przyszłych mieszkańców większe poczucie bezpieczeństwa i spokoju.

Nowe przepisy zaczną obowiązywać już w 2026 roku, dlatego warto na bieżąco śledzić dalsze prace legislacyjne. A jeśli planujesz inwestycję budowlaną, dobrze jest już teraz porozmawiać z architektem, budowle ochronne i obiekty zbiorowej ochrony wkrótce staną się po prostu standardem.