Prawo Budowlane 2025: Od Dziś Schrony i Tarasy Bez Formalności

Od 10 czerwca 2025 roku możemy budować zadaszone tarasy do 50 m² oraz przydomowe schrony do 35 m² bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę. Nowe przepisy budowlane to odpowiedź rządu na potrzebę zmniejszenia obciążeń administracyjnych zarówno dla inwestorów prywatnych, jak i publicznych. Ustawa prawo budowlane wprowadza również inne istotne zmiany, takie jak możliwość budowy boisk sportowych i budynków użyteczności publicznej do 200 m² bez pozwolenia. Co więcej, zmiany w prawie umożliwiają rolnikom budowę zbiorników na wodę opadową i roztopową do 30 m³ wyłącznie na zgłoszenie, co znacznie przyspieszy dostęp do funduszy unijnych. Warto również wiedzieć, że przed rozpoczęciem jakiejkolwiek inwestycji dobrze jest wygenerować Raport o terenie OnGeo.pl, który dostarczy nam niezbędnych informacji o działce.

Rząd znosi obowiązek pozwoleń na wybrane inwestycje

Rada Ministrów przyjęła nowelizację ustawy Prawo budowlane, której celem jest uproszczenie procesu inwestycyjno-budowlanego w Polsce. Zmiany te stanowią odpowiedź na postulaty obywateli, firm i samorządów, redukując formalności, koszty oraz skracając czas potrzebny na realizację różnorodnych inwestycji.

Które obiekty nie wymagają już pozwolenia na budowę?

Nowe przepisy budowlane wprowadzają szereg udogodnień dla inwestorów prywatnych. Bez pozwolenia na budowę i bez obowiązku zgłoszenia można teraz realizować:

• Mikroinstalacje wiatrowe do wysokości 3 m
• Magazyny energii o pojemności do 20 kWh
• Przydomowe tarasy naziemne o powierzchni do 35 m²
• Baseny i oczka wodne o powierzchni do 50 m²
• Maszty flagowe oraz maszty do kamer monitoringu o wysokości do 7 metrów
• Drobne obiekty budowlane przy boiskach, kortach i bieżniach (szatnie, niewielkie trybuny, zadaszenia ławek)

Jakie inwestycje wystarczy tylko zgłosić?

Ustawa prawo budowlane poszerzyła również katalog obiektów, które można budować na podstawie zgłoszenia, bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę. Należą do nich:

Wolno stojące przydomowe schrony do 35 m², które zgodnie z definicją są budowlami o konstrukcji zamkniętej i hermetycznej, wyposażonymi w urządzenia filtrowentylacyjne. Na zgłoszenie można również budować przydomowe ukrycia doraźne o tej samej powierzchni, ale o konstrukcji niehermetycznej.

Ponadto, na zgłoszenie można realizować zadaszone tarasy o powierzchni do 50 m², wolno stojące budynki użyteczności publicznej o powierzchni użytkowej do 200 m², a także bezodpływowe zbiorniki na wody opadowe o pojemności do 15 m³.

Zmiany w prawie wprowadziły także specjalne ułatwienia dla rolników, którzy mogą budować zbiorniki na wodę opadową i roztopową o pojemności do 30 m³ na zgłoszenie, bez konieczności opracowania projektu budowlanego. Rozwiązanie to przyspieszy pozyskiwanie funduszy unijnych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej.

Od kiedy obowiązują nowe przepisy budowlane?

Zgodnie z informacją Rady Ministrów, nowe rozwiązania wchodzą w życie zasadniczo po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Uchwalona nowelizacja prawa budowlanego została przyjęta przez rząd 10 czerwca 2025 roku.

Ukrycia doraźne jako nowa kategoria budowli ochronnych

Ustawa prawo budowlane wprowadza również pojęcie przydomowego ukrycia doraźnego. Jest to "wolno stojąca budowla ochronna o konstrukcji niehermetycznej, o powierzchni użytkowej do 35 m²". W przeciwieństwie do schronów, ukrycia doraźne są mniej wymagające – nie muszą posiadać hermetyczności ani systemów filtracji.

Według raportu Biura do spraw Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej KG PSP z 2021 roku, tylko 1,24% ludności Polski mogłoby skorzystać ze schronów, a z ukryć 2,47%. Nowe przepisy mają przyczynić się do poprawy tej statystyki.

Rolnicy i właściciele działek zyskują nowe możliwości

Najnowsze zmiany przynoszą szczególne korzyści rolnikom i właścicielom działek, którzy zyskują większą swobodę w realizacji inwestycji na swoich terenach. Uproszczone procedury znacząco przyspieszą procesy inwestycyjne, a także obniżą koszty związane z dokumentacją.

Dostęp do funduszy unijnych dzięki uproszczeniom

Wprowadzone ułatwienia przyspieszą pozyskiwanie funduszy w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz programów takich jak "Moja Woda". Dzięki temu rolnicy mogą szybciej realizować inwestycje wspierane ze środków unijnych.

Warto również wspomnieć, że nowe prawo budowlane umożliwia budowę bez zgłoszenia jednokondygnacyjnych budynków gospodarczych i wiat związanych z produkcją rolną o powierzchni do 150 m², przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 6 m i wysokości nie większej niż 7 m. Takie rozwiązanie stanowi znaczące ułatwienie dla rolników, którzy chcą szybko rozbudować swoje gospodarstwo.

Nowe przepisy zwiększają elastyczność i bezpieczeństwo

Nowelizacja prawa budowlanego wprowadza istotne rozwiązania proceduralne, które zapewniają większą elastyczność podczas realizacji inwestycji i upraszczają procesy administracyjne. Zmiany te mają na celu zmniejszenie biurokracji przy jednoczesnym utrzymaniu odpowiednich standardów bezpieczeństwa.

Mechanizm żółtej kartki zamiast postępowania

Jedną z najważniejszych zmian w prawie budowlanym jest wprowadzenie tzw. mechanizmu żółtej kartki. W przypadku stwierdzenia nielegalnych i istotnych odstępstw od dokumentacji projektowej, inwestor otrzyma od organu nadzoru budowlanego ostrzeżenie zawierające nakaz doprowadzenia budowy do zgodności z dokumentacją. Co istotne, takie działania nie przerywają prowadzenia prac budowlanych i nie wiążą się z koniecznością wszczynania postępowania administracyjnego.

Zasada działania jest prosta - inspektor nadzoru budowlanego najpierw pouczy inwestora o konieczności dostosowania budowy do warunków określonych w pozwoleniu, co potwierdzi wpisem w dzienniku budowy. Po upływie 60 dni sprawdzi, czy nieprawidłowości zostały usunięte. Jeśli tak, nie podejmuje dalszych działań.

Uproszczona legalizacja po 10 latach

Nowelizacja rozszerza również uproszczone postępowanie legalizacyjne. Obecnie jest ono możliwe dla obiektów istniejących od co najmniej 20 lat. Nowe przepisy skracają ten okres do 10 lat. Z tej ścieżki będą mogli skorzystać także inwestorzy, którzy uzyskali pozwolenie na budowę lub dokonali zgłoszenia, ale w trakcie budowy dopuścili się istotnych odstępstw.

Warto zauważyć, że dzięki uproszczonej procedurze wprowadzonej jesienią 2020 r., liczba legalizacji samowoli budowlanych stale rośnie - z 174 w 2019 r. do aż 683 w 2024 r.

Przesunięcie obowiązku e-dziennika budowy do 2034 roku

Ustawa prawo budowlane przesuwa termin obowiązkowego korzystania z elektronicznego dziennika budowy oraz cyfrowej książki obiektu budowlanego do 31 grudnia 2034 roku. Jest to wydłużenie o pięć lat w stosunku do wcześniejszych planów. Do tego czasu inwestorzy, właściciele i zarządcy obiektów mogą nadal prowadzić dokumentację w formie papierowej.

Podsumowanie zmian w prawie budowlanym

Nowe przepisy prawa budowlanego niewątpliwie stanowią przełom dla inwestorów prywatnych i publicznych w Polsce. Dzięki zniesieniu obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę dla wielu obiektów, takich jak przydomowe schrony czy zadaszone tarasy, proces inwestycyjny stał się znacznie prostszy. Przede wszystkim, zmiany te odpowiadają na realne potrzeby Polaków, którzy od lat postulowali o uproszczenie procedur budowlanych.

Warto zauważyć, że nowelizacja szczególnie korzystnie wpływa na sytuację rolników, którzy zyskali możliwość budowy zbiorników na wodę opadową do 30 m³ na zgłoszenie, bez projektu budowlanego. Taka zmiana z pewnością przyspieszy dostęp do funduszy unijnych i ułatwi adaptację gospodarstw do zmieniających się warunków klimatycznych.

Podsumowując, prawo budowlane 2025 stanowi istotny krok w kierunku odbiurokratyzowania procesu inwestycyjnego w Polsce. Jednakże, aby w pełni skorzystać z tych ułatwień i jednocześnie zapewnić sobie bezpieczeństwo prawne, warto łączyć nowe możliwości z odpowiedzialnym podejściem do planowania inwestycji. Raport o terenie OnGeo.pl stanowi w tym kontekście nieocenione wsparcie, pozwalające na świadome i zgodne z przepisami realizowanie nawet najmniejszych projektów budowlanych.