Polskie miasta nie radzą sobie z reklamowym bałaganem

Kontrolerzy NIK ustalili, że duża część billboardów, szyldów czy banerów w polskich miastach jest ustawiona z naruszeniem przepisów. Przeprowadzone badanie objęło pięć miast: Wrocław, Łódź, Poznań, Gdańsk i Opole, a jego wyniki pokazują, że problem jest powszechny i poważny.

Nieestetyczny krajobraz i zagrożenie dla ruchu drogowego

Nielegalne reklamy szpecą przestrzeń miejską, obniżając estetykę miast. Billboardy, szyldy i banery, które pojawiają się nielegalnie, wpływają negatywnie na wygląd ulic, często tworząc chaotyczny i nieuporządkowany krajobraz. Co więcej, reklamy te mogą stanowić zagrożenie dla ruchu drogowego, rozpraszając kierowców i utrudniając nawigację po mieście. 

Opieszałość władz lokalnych i wadliwe prawo

Jednym z kluczowych problemów jest opieszałość w działaniu lokalnych władz oraz nieefektywne prawo. Choć władze samorządowe są zobowiązane do kontrolowania reklam na swoim terenie, w praktyce różnie z tym bywa. Urzędy miejskie niewłaściwie nadzorują pojawianie się reklam w przestrzeni publicznej, a działania zarządców dróg, mimo prowadzenia przez nich kontroli związanych z ochroną pasa drogowego, nie są skuteczne i nie zapobiegły samowolnemu umieszczaniu reklam. NIK wskazuje na brak uchwał krajobrazowych oraz niewystarczające egzekwowanie obowiązujących przepisów. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2015 roku została uznana przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodną z konstytucją. Brak ustawowych podstaw i trybu dochodzenia odszkodowania przez podmioty zobowiązane do usunięcia tablic reklamowych stanowi poważną przeszkodę w walce z nielegalnymi reklamami.

Przykład Opola – sukces w walce z nielegalnymi reklamami

Wśród skontrolowanych miast najlepiej wypadło Opole, które podjęło skuteczne działania na rzecz uporządkowania przestrzeni miejskiej. Jednym z najbardziej widocznych przykładów jest dom towarowy "Rzemieślnik", który przeszedł metamorfozę z obiektu oblepionego reklamami w jedno z najładniejszych miejsc w centrum miasta. Wiele osób wątpiło w powodzenie tego przedsięwzięcia, ale już po kilku tygodniach zaczęły być widoczne pozytywne efekty.

Łódź, Poznań i Wrocław – nierzetelne działania władz

W innych miastach sytuacja wygląda o wiele gorzej. Łódź, Poznań i Wrocław zostały ocenione przez NIK jako nierzetelne w swoich działaniach. Wrocław nie opracował uchwały krajobrazowej od siedmiu lat, a Łódź i Poznań również mają opóźnienia w realizacji podobnych projektów.

Straty finansowe i brak postępów

Kontrole przeprowadzone przez NIK w latach 2020-2023 wykazały, że nielegalne reklamy generują ogromne straty finansowe dla miast. Zarządcy Gdańska, Wrocławia, Łodzi i Opola stracili w sumie ponad milion złotych. Wartości te są wynikiem zaniżania opłat za umieszczenie reklam oraz opieszałości w nakładaniu kar. Stwierdzone przez NIK nieprawidłowości dotyczą także ustalania opłat za umieszczenie reklamy w pasie drogowym. W czterech skontrolowanych zarządach dróg wyliczano je niezgodnie z ustawą o drogach publicznych.

Konieczność inwentaryzacji reklam

Rozwiązaniem problemu z nielegalnymi reklamami może być inwentaryzacja wszystkich reklam w miastach. Narodowa Izba Kontroli sugeruje, że dokładne ustalenie liczby, rodzaju i lokalizacji reklam pozwoli na skuteczniejsze zarządzanie przestrzenią miejską i eliminację nielegalnych elementów.

Podsumowanie

Nielegalne reklamy pozostają poważnym problemem w polskich miastach, wpływając negatywnie na estetykę i bezpieczeństwo. Mimo istniejących przepisów i uchwał krajobrazowych, ich skuteczność jest niewystarczająca. Władze lokalne muszą podjąć bardziej zdecydowane działania, aby rozwiązać ten problem i przywrócić porządek w przestrzeni publicznej.