Podatek katastralny w zamian za ulgę w PIT?

W Polsce trwa gorąca debata na temat zmian w systemie podatkowym, które mogą znacząco wpłynąć na finanse obywateli. Jedną z kluczowych obietnic wyborczych obecnej koalicji rządzącej było podwojenie kwoty wolnej od podatku dochodowego (PIT) z 30 tys. zł do 60 tys. zł. Choć obietnica ta nie została jeszcze zrealizowana, wszystko wskazuje na to, że zmiany są nieuniknione. Ceną za to może być jednak wprowadzenie podatku katastralnego, czyli daniny opartej na wartości nieruchomości, a nie ich metrażu. Czy podatek od nieruchomości zostanie zastąpiony nowym obciążeniem majątkowym?

Kwota wolna w PIT: 60 tys. zł – kiedy i kto skorzysta?

Podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł jest niemal pewne. Inicjatywa legislacyjna nowego prezydenta w tej sprawie oraz zbliżające się wybory parlamentarne w 2027 roku wywierają presję na rząd, by dotrzymał obietnic. Niespełnienie tej obietnicy byłoby politycznym samobójstwem, zwłaszcza w obliczu spadających notowań koalicji rządzącej. Wyższa kwota wolna w PIT oznacza, że osoby zarabiające do 60 tys. zł rocznie nie zapłacą podatku dochodowego, a dla pozostałych podatek będzie niższy od nadwyżki powyżej tego progu.

Jednak koszt podwojenia kwoty wolnej jest ogromny. Według wyliczeń Ministerstwa Finansów i ekonomistów, budżet państwa straciłby około 40 miliardów złotych rocznie. W obliczu rosnących wydatków na obronność, które są priorytetem, rząd musi znaleźć nowe źródła dochodów, by zrekompensować ten ubytek.

Podatek katastralny: nowa danina od wartości nieruchomości

Obecny podatek od nieruchomości, oparty na metrażu, jest jednym z najniższych obciążeń podatkowych w Polsce i na świecie. W 2025 roku maksymalna stawka wynosi 1,15 zł za metr kwadratowy, co oznacza, że za mieszkanie o powierzchni 100 m² płaci się zaledwie 115 zł rocznie. Dla porównania, podatek katastralny, naliczany od wartości nieruchomości, mógłby wynieść od 0,5% do 3% wartości mieszkania lub domu, co w praktyce oznaczałoby obciążenie rzędu kilku, a nawet kilkunastu tysięcy złotych rocznie. Na przykład dla mieszkania wartego 1 milion złotych, przy stawce 1%, podatek wynosiłby 10 tys. zł rocznie, czyli ponad 800 zł miesięcznie.

Choć Ministerstwo Finansów konsekwentnie dementuje plotki o rychłym wprowadzeniu podatku katastralnego, nieoficjalnie rozważane są różne scenariusze. Najnowsza propozycja, zgłaszana przez posłów Polska 2050, zakłada wprowadzenie podatku katastralnego od trzeciego i każdego kolejnego mieszkania lub domu w posiadaniu jednej osoby. Statystycznie dotyczy to mniej niż 1% populacji, co czyni pomysł politycznie atrakcyjnym, szczególnie w kontekście walki ze spekulacją na rynku nieruchomości. Taki podatek miałby nie tylko ograniczyć działania tzw. flipperów (osób kupujących nieruchomości w celach inwestycyjnych), ale także wesprzeć finansowanie wyższej kwoty wolnej w PIT oraz zwiększonych wydatków na obronność.

Dlaczego podatek katastralny budzi kontrowersje?

Wprowadzenie podatku katastralnego w Polsce napotyka na kilka przeszkód. Po pierwsze, istnieje obawa przed reakcją społeczną – dla wielu właścicieli nieruchomości nowe obciążenie byłoby znacznie wyższe niż obecny podatek od nieruchomości. Po drugie, Polska nie dysponuje jeszcze odpowiednią infrastrukturą, taką jak rejestry nieruchomości z aktualnymi wycenami wartości, co jest niezbędne do wprowadzenia podatku katastralnego. Tworzenie takich rejestrów mogłoby zająć lata.

Co więcej, podatek katastralny, jako klasyczny podatek majątkowy, mógłby szczególnie dotknąć seniorów i osoby o niskich dochodach, posiadające wartościowe nieruchomości, ale niegenerujące wysokich przychodów. W innych krajach, gdzie podatek katastralny obowiązuje, stosuje się ulgi dla mniej zamożnych, co mogłoby złagodzić skutki nowej daniny.

Podatek katastralny jako pilotaż?

Propozycja opodatkowania trzeciego i kolejnych mieszkań może być traktowana jako pilotaż przed szerszym wprowadzeniem podatku katastralnego. Taki ruch pozwoliłby fiskusowi zdobyć doświadczenie w wycenie nieruchomości i zarządzaniu nowym systemem podatkowym. Jednocześnie, lansowanie podatku jako narzędzia do walki ze spekulacją i wsparcia budżetu państwa może zyskać poparcie społeczne, szczególnie wśród osób, które nie posiadają wielu nieruchomości.

Podatek katastralny a rynek nieruchomości

Ekonomiści wskazują, że dobrze zaprojektowany podatek katastralny mógłby ustabilizować rynek nieruchomości, zniechęcając do kupowania mieszkań w celach spekulacyjnych i zwiększając dostępność lokali na wynajem. Puste mieszkania, trzymane jako inwestycja, mogłyby zostać wprowadzone na rynek, co obniżyłoby ceny najmu. Jednak przeciwnicy podatku ostrzegają, że może on dodatkowo obciążyć klasę średnią i zniechęcić do inwestowania w nieruchomości.

Co dalej?

Na chwilę obecną nie ma oficjalnych planów wprowadzenia podatku katastralnego w 2025 roku, a rząd podkreśla, że zmiany w podatku od nieruchomości nie są priorytetem. Jednak presja na realizację obietnicy podniesienia kwoty wolnej w PIT oraz potrzeba sfinansowania wydatków na obronność mogą skłonić władze do ponownego rozważenia tego pomysłu. Czy podatek katastralny stanie się w Polsce tak powszechny, jak podatki dochodowe? Odpowiedź zależy od decyzji politycznych, reakcji społecznych i tempa prac nad rejestrami nieruchomości.

Bądź na bieżąco z najnowszymi informacjami o zmianach podatkowych, subskrybując nasz newsletter! 

Dołącz do naszego newslettera i odbierz PREZENTY!

• KOD ZNIŻKOWY 7% na zakup Raportu o Terenie OnGeo.pl
• DARMOWA CHECK-LISTA: Co sprawdzić przed zakupem działki? 70 PYTAŃ, na które musisz odpowiedzieć zanim kupisz działkę!
• DARMOWA CHECK-LISTA: Jakie informacje powinno zawierać idealne ogłoszenie sprzedaży działki?