Koniec kopciuchów na Śląsku - od 2026 roku zakaz obowiązuje wszystkich

W województwie śląskim zostało niecałe sto dni dla właścicieli starych kotłów na węgiel i drewno na ich wymianę. Zgodnie z uchwałą antysmogową, od 1 stycznia 2026 roku korzystanie z takich urządzeń stanie się nielegalne. Kto tego nie dopilnuje, może się spodziewać mandatu do 500 zł lub grzywny nawet do 5000 zł. To ostatni dzwonek, żeby wymienić źródło ciepła i uchronić się przed karami.

W województwie śląskim od 1 stycznia 2026 r. obowiązywać będzie całkowity zakaz używania pozaklasowych kotłów na węgiel i drewno.
Właściciele takich urządzeń mogą zostać ukarani mandatem do 500 zł lub grzywną do 5000 zł.
Stare kotły są głównym źródłem zimowego smogu w regionie i ich eliminacja jest kluczowa dla poprawy zdrowia mieszkańców.
Według danych CEEB, w Śląskiem 14,37% domów jednorodzinnych nadal korzysta ze starych kotłów, ale większość mieszkańców przeszła już na czystsze źródła ciepła.
Małe gminy wciąż stoją przed wyzwaniem wymiany kopciuchów, podczas gdy niektóre miejscowości osiągnęły już wysoki poziom eliminacji starych źródeł ciepła.
Dostępne programy wsparcia i dotacje, m.in. „Czyste Powietrze”, ułatwiają mieszkańcom wymianę kotłów i uniknięcie kar prawnych.

Długo wyczekiwany moment dla mieszkańców Śląska

Mieszkańcy regionu długo czekali na ten moment. W poprzednich latach uchwała antysmogowa wymuszała likwidację najstarszych, najbardziej kopcących kotłów. Teraz, od 1 stycznia 2026 r., zakaz obejmie już wszystkie kopciuchy - niezależnie od ich wieku. To właśnie te stare kotły są głównym źródłem zimowego smogu. Ich wyeliminowanie jest kluczowe dla poprawy zdrowia i jakości życia.

Uchwała antysmogowa została przyjęta w kwietniu 2017 r. przez Sejmik Województwa Śląskiego jednogłośnie, z poparciem wszystkich sił politycznych. To był jasny sygnał - jakość powietrza to nie sprawa polityki, lecz fundament zdrowia publicznego. Po dziewięciu latach widać już efekty: według raportu Europejskiego Centrum Czystego Powietrza, poprawa jakości powietrza w latach 2018–2022 pozwoliła uniknąć ponad 12,5 tys. przedwczesnych zgonów i ponad 9 tys. nagłych hospitalizacji z powodu chorób sercowo-płucnych w województwie śląskim.

Dane CEEB: nie wszyscy jeszcze wymienili kotły

W debacie o regulacjach antysmogowych często pojawia się mit, że stary kocioł węglowy to najpopularniejszy sposób ogrzewania. Dane z Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB) temu przeczą. – W województwie śląskim 14,37% budynków jednorodzinnych ogrzewanych jest wyłącznie przez kotły pozaklasowe. To wciąż sporo, ale widać wyraźnie, że większość mieszkańców postawiła już na czystsze źródła ciepła. Dlaczego? Bo po prostu jest to lepsze - dla zdrowia i domowego komfortu - mówi Emil Nagalewski, koordynator Polskiego Alarmu Smogowego w woj. śląskim.

Ogólnopolskie dane CEEB pokazują, że kotły pozaklasowe stanowią około 22,23% źródeł ciepła w domach jednorodzinnych, ale w Śląskiem odsetek jest niższy. To wyraźny dowód, że w regionie robi się postęp.

Przeczytaj także:

Zanieczyszczenie powietrza w Polsce

Sprawdź zanieczyszczenie powietrza w Raporcie o terenie OnGeo.pl

Raport o Terenie OnGeo.pl dostarcza szczegółowych informacji na temat jakości powietrza w wybranej lokalizacji, koncentrując się na stężeniu pyłów zawieszonych PM2,5 i PM10. Dzięki temu użytkownicy mogą ocenić, czy dany obszar spełnia normy jakości powietrza, co jest istotne dla zdrowia mieszkańców oraz planowania działań związanych z termomodernizacją budynków.

Zobacz: Przykładowy Raport o terenie OnGeo.pl

Raport o terenie OnGeo.pl - Zanieczyszczenie powietrza

Wyzwania w małych gminach i przykłady sukcesu

Najwięcej problemów z wymianą starych kotłów mają mieszkańcy małych gmin, gdzie w niektórych nawet co trzeci dom wciąż ogrzewany jest kopciuchem. To efekt zaniedbań lokalnych władz, które nie wykorzystały programu dotacyjnego „Czyste Powietrze”. Nie wszędzie jednak jest źle - przykładem mogą być Goczałkowice-Zdrój, gdzie według CEEB kopciuchy stanowią źródło ciepła w zaledwie 47 domach, czyli w mniej niż 3% budynków jednorodzinnych. To efekt konsekwentnych działań antysmogowych i pierwszy wynik w Polsce w rankingu programu „Czyste Powietrze” za 2022 rok.

Ostatni dzwonek na wymianę – jak uniknąć kar?

Czas kopciuchów w województwie śląskim dobiega końca. Już za niecałe sto dni ich użytkowanie będzie wykroczeniem. – Uchwała antysmogowa nie pozostawia wątpliwości: każdy, kto wciąż ogrzewa dom starym, pozaklasowym kotłem, musi go wymienić. To ostatni moment, by uniknąć stresu, kontroli i mandatu. Samorządy oraz programy wsparcia oferują realną pomoc. Na stronie czystepowietrze.gov.pl można sprawdzić, z jakiego dofinansowania można skorzystać i jak bezpiecznie przejść przez ten obowiązkowy proces zmiany źródła ciepła.

Wymiana kotła to nie tylko obowiązek, ale przede wszystkim inwestycja w zdrowie i środowisko. Mieszkańcy powinni działać szybko i korzystać z dostępnych dotacji, aby od początku 2026 roku nie ponosić konsekwencji prawnych.