ARiMR otwiera dane przestrzenne - nowy rozdział w cyfrowym rolnictwie

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) zrobiła właśnie duży krok w stronę większej przejrzystości i otwartości danych. W Geoportalu ARiMR, pojawiły się nowe warstwy danych przestrzennych obejmujące system LPIS (System Identyfikacji Działek Rolnych) oraz GSA (dane z deklaracji obszarowych).

Nowe informacje zostały udostępnione 11 grudnia 2025 r. i są efektem nowelizacji ustawy o Krajowym Systemie Ewidencji Producentów (KSEP). Cel jest prosty i konkretny - usprawnić pracę agencji oraz zapewnić powszechny dostęp do danych publicznych. Dla rolników, firm z sektora agritech, naukowców i samorządów oznacza to darmowy dostęp do szczegółowych informacji o działkach, uprawach i obszarach chronionych, bez naruszania prywatności właścicieli gruntów.

W czasach rolnictwa precyzyjnego i rosnącej presji na zrównoważony rozwój takie dane to prawdziwa waluta. Ułatwiają sprawdzenie własnych gruntów, planowanie inwestycji, prowadzenie badań czy podejmowanie decyzji administracyjnych. Jak podkreśla ARiMR, to kolejny krok w stronę otwartego dostępu do zasobów Zintegrowanego Systemu Zarządzania i Kontroli (ZSZiK), który może realnie przyspieszyć wykorzystanie narzędzi GIS w polskim rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym.

Co dokładnie udostępniono? LPIS i GSA w praktyce

LPIS, czyli System Identyfikacji Działek Rolnych, to podstawa ewidencji gruntów wykorzystywana m.in. do kontroli i rozliczania płatności bezpośrednich w ramach Wspólnej Polityki Rolnej UE. Nowe warstwy obejmują m.in. granice i identyfikatory działek referencyjnych, informacje o maksymalnym obszarze kwalifikowanym (MKO) oraz dane o pokryciu terenu.

Szczególnie istotne są informacje o trwałych użytkach zielonych (TUZ), w tym tych cennych przyrodniczo - oznaczonych jako TUZ C. Dane te mają kluczowe znaczenie przy spełnianiu wymogów GAEC, czyli zasad dobrej kultury rolnej.

Z kolei GSA to zagregowane dane z deklaracji obszarowych składanych przez rolników we wnioskach o dopłaty. Znajdziemy tu informacje o deklarowanych uprawach, TUZ-ach oraz innych formach użytkowania gruntów - również z kampanii 2025 r. Obejmują one m.in. grunty orne, działania realizowane w ramach PROW, obszary ONW (o ograniczonej produkcji), pakiety PRSK/ZSK, rolnictwo ekologiczne (RE) czy wymagania związane z lokalizacją (WZL).

Geoportal prezentuje te dane w formie czytelnych, interaktywnych map. Użytkownik może swobodnie nakładać warstwy na ortofotomapy lub dane pochodzące z Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (GDOŚ). Wśród dostępnych elementów krajobrazu znajdziemy m.in.:

• elementy powierzchniowe - sady, lasy, zbiorniki wodne, oczka wodne, zagajniki, uprawy trwałe
• elementy liniowe - rowy, miedze śródpolne, linie lasów
• elementy punktowe - pomniki przyrody, pojedyncze drzewa

Dzięki integracji z danymi GDOŚ portal został dodatkowo wzbogacony o informacje dotyczące form ochrony przyrody - od parków narodowych i krajobrazowych, przez rezerwaty, aż po użytki ekologiczne i stanowiska dokumentacyjne. To szczególnie ważne przy identyfikacji obszarów wrażliwych środowiskowo, takich jak torfowiska czy tereny podmokłe objęte normą GAEC 2.

Zmiany w prawie - od zamkniętych danych do pełnej dostępności

Udostępnienie danych LPIS i GSA to bezpośredni efekt nowelizacji ustawy  o Krajowym Systemie Ewidencji Producentów (KSEP) . Nowe przepisy umożliwiają ARiMR publiczne, bezpłatne i elektroniczne udostępnianie wybranych danych z ZSZiK, przy jednoczesnym zachowaniu pełnej ochrony danych osobowych.

Informacje są anonimizowane i zagregowane, co z jednej strony chroni prywatność rolników, a z drugiej pozwala wykorzystywać je w dowolnych celach - od biznesowych, przez analityczne, po naukowe.

Jak podkreśla resort rolnictwa, działania te wpisują się w unijne założenia dotyczące otwartych danych (open data) i cyfrowej transformacji sektora rolnego. Wcześniej ograniczony dostęp do LPIS i GSA skutecznie hamował rozwój aplikacji mobilnych dla rolników czy zaawansowanych analiz przestrzennych. Teraz, dzięki usługom WMS/WFS oraz plikom wektorowym (np. shapefile), dane można bez problemu integrować z narzędziami GIS, takimi jak QGIS czy ArcGIS.

Jak korzystać z Geoportalu ARiMR?

Korzystanie z Geoportalu jest proste i nie wymaga zakładania konta. Wystarczy wejść na stronę geoportalu wybrać interesujące warstwy tematyczne. Dane zostały podzielone na trzy główne grupy - LPIS, GSA oraz IRZ (Rejestr Zwierząt Gospodarskich), przy czym IRZ obejmuje wyłącznie dane zagregowane.

• Przeglądanie online - narzędzia mapowe pozwalają nakładać warstwy, np. działki referencyjne na mapę własnych gruntów.
• Pobieranie danych - dostępne są pliki SHP oraz usługi WMS/WFS do integracji z innymi systemami.
• Dla zaawansowanych - szczegółowe opisy warstw znajdują się w Załączniku A1, co ułatwia pracę programistom i analitykom.

Portal działa również na urządzeniach mobilnych, co w praktyce oznacza, że rolnik może sprawdzić granice ONW czy status TUZ bezpośrednio w terenie - nawet w trakcie prac polowych.

Co to oznacza dla polskiego rolnictwa?

To udostępnienie danych to coś więcej niż techniczna aktualizacja. Dla ponad miliona gospodarstw rolnych w Polsce to realne narzędzie do lepszego planowania upraw, ograniczenia ryzyka kar za niespełnienie wymogów GAEC i sprawniejszego sięgania po środki unijne.

Firmy z sektora agritech zyskują solidną bazę do rozwoju innowacyjnych rozwiązań - od mapowania pól dronami, po systemy AI do prognozowania plonów. Samorządy i uczelnie mogą z kolei skuteczniej planować rozwój przestrzenny, ochronę przyrody czy inicjatywy związane z agroturystyką.

W dobie zmian klimatycznych dane o TUZ C i obszarach podmokłych mogą odegrać kluczową rolę w adaptacji do susz i powodzi. Nic dziwnego, że już w pierwszych dniach po uruchomieniu nowych warstw Geoportal odnotował tysiące odwiedzin.

ARiMR zapowiada kolejne rozszerzenia, w tym integrację z danymi satelitarnymi programu Copernicus. Wszystko wskazuje na to, że polskie rolnictwo coraz śmielej wchodzi w erę pełnej cyfryzacji - a dane przestają być przeszkodą, stając się paliwem dla rozwoju. Przyszłość polskiego pola naprawdę zaczyna się od jednego kliknięcia.