Na mapie

Akcja "Wisła" - miejscowości których już nie ma. Ortofotomapa z 1944 r.

Monika Byś
2023-04-18
~15 min
Post zaktualizowany: 2024-01-18
Głosów: 35, średnia ocen: 5
akcja Wisła

Czy wiesz, że przed II wojną światową Podkarpacie i Bieszczady były, wbrew powszechnej opinii, jednym z gęściej zaludnionych obszarów ówczesnej Polski? Ludzie żyli tam przede wszystkim z hodowli bydła i upraw, o czym mogą świadczyć nie tylko źródła historyczne - liczne publikacje i zbiory literackie - ale również zdjęcia lotnicze wykonane prawie 80 lat temu. Na terenach dzisiaj już opuszczonych wiosek działały nie tylko zakłady produkcyjne, ale również kopalnie ropy naftowej. Gdzie teraz są te liczne osady? Dlaczego obecnie wszystko zarasta bujną roślinnością leśną? Powodem była akcja “Wisła”, której celem było wysiedlenie ludności pochodzenia ukraińskiego z terenów przy wschodniej granicy. Jak do tego doszło i o jakiej skali przesiedleń ludności mówimy, dowiesz się z treści artykułu. Prześledźmy powojenne losy mieszkańców Podkarpacia i zobaczmy, chociaż na mapie, miejscowości, których już nie ma. Mapę archiwalnych zdjęć lotniczych z 1944 roku znajdziesz w Geoportalu Na Mapie zupełnie za darmo. 

  • W latach międzywojennych, a zatem ledwie 80 lat temu, Bieszczady były naprawdę gęsto zaludnioną krainą i wcale nie były tak “dzikie” i nieznane jak obecnie
  • Znaczna część terenów, które obecnie pokrywa roślinność leśna, jeszcze 80 lat temu była wykorzystywana pod pola uprawne lub była częściowo zaludniona
  • Jedną z przyczyn wyludnienia wielu miejscowości na Podkarpaciu w powojennej Polsce była akcja “Wisła” przeprowadzona przez polskie władze komunistyczne w 1947 roku
  • W portalu: geoportal-krajowy.pl, możemy porównać zdjęcia lotnicze z 1944 roku z aktualnymi zdjęciami

Podczas II wojny światowej Karpaty były obszarem walk i działań wojennych, zwłaszcza na froncie wschodnim. W wyniku działań wojennych wiele miejscowości i obiektów infrastruktury zostało zniszczonych, a obszary leśne uległy uszkodzeniom. Zanim jednak doszło do samych działań wojennych i ich następstw, warto zaznaczyć, że w latach międzywojennych, a zatem niecałe 100 lat temu, Bieszczady były naprawdę gęsto zaludnioną krainą i wcale nie były tak “dzikie” i nieznane, jak jeszcze 20 lat temu. Świadomie używam sformułowania “20 lat temu”, ponieważ dzisiaj Bieszczady są jednym z najczęściej wybieranym kierunków turystycznych, a co za tym idzie, rozwój infrastruktury turystycznej, m.in. budowa dużych hoteli, wpływa na zmianę charakteru tego miejsca. 

Solina, ortofotomapa z lat 40. XX wieku i aktualna ortofotomapa, źródło: Na Mapie
Solina, ortofotomapa z lat 40. XX wieku i aktualna ortofotomapa, źródło: Na Mapie

Wróćmy jednak do tego, co zmieniło się od czasów II wojny światowej w krajobrazie Karpat Wschodnich. Dostępne źródła historyczne, m.in. zdjęcia lotnicze z lat 40. XX wieku, wskazują, że podkarpackie lasy wcale nie były tak gęste, jak obecnie. Znaczna część terenów, które obecnie pokrywa roślinność leśna, jeszcze 80 lat temu była wykorzystywana pod pola uprawne lub była częściowo zaludniona. Co zatem stało się z tymi osadami? Po wojnie w ramach tzw. akcji "Wisła” wysiedlono część autochtonów, czyli grup etnicznych zamieszkujących dane terytorium przez wiele pokoleń. 

Akcja “Wisła” - Podkarpackie lasy kryją wiele niezamieszkałych miejscowości 

Jak już wspomniałam jedną z przyczyn wyludnienia wielu miejscowości na Podkarpaciu w powojennej Polsce była akcja “Wisła” przeprowadzona przez polskie władze komunistyczne w 1947 roku. Powodem przeprowadzenia operacji było uspokojenie sytuacji w regionie i zapewnienie bezpieczeństwa granicy wschodniej Polski. Po II wojnie światowej w regionie pojawiła się duża liczba partyzantów ukraińskich, którzy sprzeciwiali się ówczesnej władzy i prowadzili działania zbrojne przeciwko polskiej administracji i ludności cywilnej. Byli oni częścią ruchu ukraińskiej partyzantki nacjonalistycznej, który dążył do utworzenia niepodległego państwa ukraińskiego.

Nieistniejąca wieś Kamionka, gm. Dukla - ortofotomapa 2021 i 1944, Na Mapie
Nieistniejąca wieś Kamionka, gm. Dukla - ortofotomapa 2021 i 1944, Na Mapie

Władze polskie, w obawie przed poważnymi zamieszkami, postanowiły usunąć całą ludność ukraińską z obszarów przygranicznych. Akcja "Wisła" przeprowadzona została przez polską armię i milicję, a ludność ukraińska została przymusowo przesiedlona na Ziemie Odzyskane na zachodzie Polski lub na Ukrainę. Pomijając kontrowersję wobec powojennych działań władz zarówno po stronie polskiej, jak i ukraińskiej, na skutek przymusowych przesiedleń na Podkarpaciu zostało opuszczonych wiele wsi i miasteczek zamieszkałych wcześniej przez Ukraińców. Większość tych miejscowości została zniszczona, a pozostałe budynki zostały przejęte przez polskich osadników. 

Nieistniejąca wieś Jasiel, gm. Jaśliska - ortofotomapa 2021 i 1944, Na Mapie
Nieistniejąca wieś Jasiel, gm. Jaśliska - ortofotomapa 2021 i 1944, Na Mapie

Dzisiaj wiele z tych miejscowości jest wyludnionych, a pozostałości po niegdysiejszych osadach stanowią ciche świadectwo dramatycznych wydarzeń z lat 1945 - 1947. Niektóre z tych miejsc można dzisiaj odwiedzić, zwiedzając je samodzielnie lub w ramach organizowanych wycieczek po regionie.

Opuszczone wsie w województwie podkarpackim

Dzisiaj na własne oczy możemy zobaczyć, jak zmienił się krajobraz opuszczonych podkarpackich miejscowości po 1944 roku. W tym celu wcale nie musimy odwiedzać tych miejsc, chociaż oczywiście zachęcamy do odkrywania bogactwa historii regionu. W Geoportalu Krajowym Na Mapie opublikowaliśmy narzędzie, dzięki któremu z łatwością porównasz aktualny stan zagospodarowania województwa podkarpackiego ze stanem historycznym. 

Porównaj, jak wyglądało zagospodarowanie nieistniejących już miejscowości na Podkarpaciu prawie 80 lat temu, a jak wygląda obecnie. Zwróć uwagę również, jak duży teren, który kiedyś wykorzystywany był w celach uprawy roślin i hodowli zwierząt, obecnie zarosło roślinnością leśną. Poniższa lista zawiera linki, które przeniosą Cię na Geoportal Na Mapie i wskażą miejsca, gdzie kiedyś znajdywały się wymienione miejscowości:

Powiat bieszczadzki:

  • Beniowa, gmina Lutowiska [zobacz na mapie]
    W 1921 Beniową zamieszkiwały 582 osoby. Byli mieszkańcy Beniowej mieszkają obecnie w okolicach Stryja oraz na Wołyniu;
  • Bukowiec, gmina Lutowiska [zobacz na mapie]
    W 1943 Bukowiec zamieszkiwały 529 osoby w 124 domach mieszkalnych. Uległa wysiedleniu 2 czerwca 1946. Pozostała zabudowa i infrastruktura zostały do 1956 zupełnie rozebrane;
  • Dydiowa, gmina Lutowiska [zobacz na mapie]
    W 1921 Dydiową zamieszkiwały 904 osoby (w 152 domach mieszkalnych. Mieszkańcy prawobrzeżnej Dydiowej zostali wysiedleni w 1945 roku w rejon Sokala, części lewobrzeżnej w 1946 roku;
  • Dźwiniacz Górny, gmina Lutowiska [zobacz na mapie]
    Wieś obecnie nie istnieje, a jej teren został w roku 1946 podzielony między Polskę a sowiecką Ukrainę;
  • Hulskie, gmina Lutowiska [zobacz na mapie]
    W roku 1946 wieś została kompletnie spalona przez oddział UPA sotnia UPA U-3, a ludność miejscowa przesiedlona w ramach wymiany ludności na radziecką Ukrainę;
  • Jamna Dolna, gmina Ustrzyki Dolne [zobacz na mapie]
    We wsi znajdowała się drewniana Cerkiew św. Mikołaja w Jamnej Dolnej, zbudowana w roku 1905, a zniszczona w latach 50. XX wieku. Ludność w całości została wysiedlona, jednak źródła nie wskazują gdzie;
  • Kamionki, gmina Zagórz [zobacz na mapie]
    Kamionki w 1943 roku liczyły 256 mieszkańców. Zostały zniszczone i wysiedlone podczas II wojny światowej i tuż po jej zakończeniu. Zniszczona została cała zabudowa miejscowości wraz z cerkwią z 1854 roku;
  • Krywe, gmina Lutowiska [zobacz na mapie]
    W 1921 w Krywem było 472 mieszkańców (74 domostwa). Po II wojnie światowej wieś uległa całkowitemu zniszczeniu i wysiedleniu;
  • Krywka, gmina Lutowiska [zobacz na mapie]
    W 1921 roku Krywkę zamieszkiwały 322 osoby w 57 domach mieszkalnych. Po II wojnie światowej wieś uległa całkowitemu wysiedleniu. Pozostała zabudowa i infrastruktura zostały do roku 1956 zupełnie rozebrane;
  • Kwaszenina, gmina Ustrzyki Dolne [zobacz na mapie]
    W 1939 wieś zamieszkiwało 1220 osób w tym 1140 Ukraińców, 25 Polaków i 55 Żydów. Po wysiedleniu mieszkańców w latach 1945-1947 we wsi pozostało 6 polskich rodzin;
  • Łokieć, gmina Lutowiska [zobacz na mapie]
    W 1921 Łokieć zamieszkiwały 392 osoby (w 68 domach mieszkalnych). Po II wojnie światowej wieś uległa całkowitemu wysiedleniu, a większość terenu dawnej wsi znalazła się na obszarze ZSRR. Pozostała zabudowa i infrastruktura zostały po 1945 r. całkowicie rozebrane;
  • Paniszczów, gmina Czarna [zobacz na mapie]
    W okresie 1945–1951 wieś należała do ZSRR, po powrocie do Polski opustoszała ze względu na złe połączenie komunikacyjne. Powstanie sztucznego jeziora Solińskiego odcięło dosłownie wieś od reszty świata;
  • Rusochate, gmina Czarna [zobacz na mapie]
    W 1921r. było to zaledwie 38 domów i 237 mieszkańców (229 Rusinów). W czasie II wojny światowej działał tutaj silny ruch ukraiński, a po wojnie mieszkańców wysiedlowo;
  • Rosolin, gmina Czarna [zobacz na mapie]
    W konsekwencji II wojny światowej, działalności UPA i Akcji „Wisła” wieś została opuszczona. Zabudowa uległa dewastacji i rozbiórkom. Wcześniej Rosolin liczył 51 numerów;
  • Ruskie, gmina Lutowiska [zobacz na mapie]
    Po II wojnie światowej mieszkańców przesiedlono, a zabudowania wsi spaliła UPA w okresie tzw. akcji żniwnej;
  • Serednie Małe, gmina Czarna [zobacz na mapie]
    W roku 1921 we wsi było już 36 domów, w których mieszkało 240 osób. Po latach 1945-1951 wieś włączono do ZSRR, a wszystkich mieszkańców przesiedlono w głąb ZSRR. Dziś znajduje się tu prywatne gospodarstwo i stadnina koni huculskich;
  • Sianki, gmina Lutowiska [zobacz na mapie]
    W wyniku akcji „Wisła” polska część wsi jest od 1945 roku wyludniona i spalona, natomiast w Siankach (Сянки) po stronie ukraińskiej znajdują się obecnie około 100 domów oraz stacja kolejowa na linii Użhorod−Lwów;
  • Sokola, gmina Ustrzyki Dolne [zobacz na mapie]
    W 1921 r. liczyła 49 domów i 338 mieszkańców. W latach 1939-51 wieś należała do ZSRR. Przed powrotem do Polski jej mieszkańców przesiedlono w okolice Odessy. Znaczna część wsi znalazły się pod wodą Jeziora Solińskiego. Powstałe w zakolu rozlewisko nazwano Zatoką Victoriniego;
  • Sokołowa Wola, gmina Czarna [zobacz na mapie]
    Wieś została wysiedlona, natomiast po powrocie tych terenów do Polski powstało tu Państwowe Gospodarstwo Rolne;
  • Tarnawa Wyżna, gmina Lutowiska [zobacz na mapie]
    W 1921 roku Tarnawę Wyżną zamieszkiwało 614 osób w 110 domach mieszkalnych. Zabudowania Tarnawy Wyżnej uległy zniszczeniu po wysiedleniu ludności ukraińskiej z południowo-wschodniej Polski w 1947 r.;
  • Teleśnica Sanna, gmina Ustrzyki Dolne [zobacz na mapie]
    Wieś została wysiedlona i zalana w wyniku budowy zapory na Sanie. Obecnie w zdecydowanej większości znajduje się na dnie Jeziora Solińskiego, zamieszkana przez zaledwie jedną rodzinę;
  • Trójca, gmina Ustrzyki Dolne [zobacz na mapie]
    Po wojnie cała ludność została wysiedlona w ramach akcji „Wisła”. We wsi znajdowała się drewniana Cerkiew Świętej Trójcy, zbudowana w roku 1763, odnowiona w roku 1937. Cerkiew została zniszczona przez wojsko w 1972 r.;
  • Tworylne, w latach 70. i 80. XX wieku Słoneczna, gmina Czarna [zobacz na mapie]
    W 1921 wieś liczyła 119 gospodarstw z 721 mieszkańcami. W 1947 w ramach Akcji „Wisła” wieś została kompletnie spalona przez oddział Ludowego Wojska Polskiego na oczach wysiedlanej ludności, której kazano spakować cały dobytek i w ciągu godziny opuścić domostwa, a następnie przesiedlono ją w Olsztyńskie;
  • Wola Maćkowa, gmina Ustrzyki Dolne [zobacz na mapie]
    W okresie międzywojennym w miejscowości było około 50 domów, a na wschodnim skraju wsi przy granicy z Łodyną pracowała kopalnia ropy naftowej. W latach 1945-46 miejscową ludność wywieziono w głąb ZSRR. Obecnie wieś jest niezamieszkana;

Powiat brzozowski:

  • Hroszówka, później Gruszówka, gmina Dydnia [zobacz na mapie]
    Zamieszkiwana była w większości przez ludność bojkowską (pochodzenia ruskiego i wołoskiego) do roku 1947. W czasie Akcji „Wisła”, całkowicie przesiedlona;
  • Wola Wołodzka, gmina Nozdrzec [zobacz na mapie]
    W 1921 r. wieś liczyła 58 domów i 276 mieszkańców. W czasie II wojny światowej Wola Wołodzka pełniła rolę jednej z baz UPA. Po wysiedleniu ludności w maju 1947 r. wieś została całkowicie zniszczona;

Powiat leski:

  • Bereżnica Niżna, gmina Solina [zobacz na mapie]
    Wieś upadła po spaleniu 2 października 1945 przez NKWD i Wojsko Polskie. Spalono wtedy 36 gospodarstw pośród 39 wcześniej istniejących;
  • Horodek, gmina Solina [zobacz na mapie]
    Po II wojnie światowej całkowicie wysiedlona i zniszczona. Znaczna część wsi zalana została wodami Jeziora Solińskiego;
  • Huczwice, gmina Baligród [zobacz na mapie]
    W 1921 roku wieś liczyła 28 domów i 156 mieszkańców. Po II wojnie światowej mieszkańców wysiedlono, zabudowania zniszczono wraz z drewnianą cerkwią z 1850 roku;
  • Jaworzec, gmina Cisna [zobacz na mapie]
    W 1939 we wsi i przysiółkach mieszkało 670 osób. Dawnych mieszkańców wsi przymusowo wysiedlono w latach 1945-1947;
  • Kołonice, gmina Baligród [zobacz na mapie]
    W 1921 Kołonice liczyły jeszcze 201 mieszkańców. Po 1944 na skutek intensyfikacji działań zbrojnych bieszczadzkich oddziałów UPA oraz wojska polskiego uległa całkowitemu zniszczeniu. Miejscowa ludność została całkowicie przesiedlona;
  • Łopienka, gmina Cisna [zobacz na mapie]
    W 1939 roku liczyła 361 mieszkańców. W latach 1946 i 1947 została całkowicie wysiedlona, a zabudowania z czasem zostały rozebrane. Jedynym zachowanym budynkiem jest murowana cerkiew greckokatolicka z 1757 roku;
  • Łubne, gmina Baligród [zobacz na mapie]
    W 1921 r. Łubne liczyło 14 domów i 88 mieszkańców. Po II wojnie światowej wieś została zniszczona, a jej mieszkańców wysiedlono;
  • Ług, gmina Cisna [zobacz na mapie]
    W 1939 liczyła 230 mieszkańców. Po II wojnie światowej wieś została całkowicie zniszczona, a jej mieszkańców wysiedlono w latach 1945-1947;
  • Radziejowa, gmina Solina [zobacz na mapie]
    W 1623 r. została spustoszona przez Tatarów budziackich. Zapewne wówczas część zabudowań spalono. Pod koniec XIX w. wieś liczyła 219 mieszkańców;
  • Studenne, gmina Solina [zobacz na mapie]
    W 1921 liczyła 37 domów i 217 mieszkańców. Po II wojnie światowej Studenne całkowicie zniszczono, w tym także wybudowaną w 1926 roku cerkiew;
  • Tyskowa, gmina Solina [zobacz na mapie]
    W 1921 r. wieś liczyła 34 domy i 199 mieszkańców. Po II wojnie światowej mieszkańców wsi wysiedlono, zabudowania zniszczono. Do czasów współczesnych zachowała się podmurówka drewnianej cerkwi z 1837 roku;
  • Zawój, gmina Cisna [zobacz na mapie]
    W 1943 wieś liczyła 284 mieszkańców. Po 1945 (m.in. wskutek wysiedleń) Zawój stał się wsią wymarłą;
  • Żernica Niżna, gmina Baligród [zobacz na mapie]
    W 1921 r. Żernica Niżna liczyła jeszcze 395 mieszkańców. Po II wojnie światowej w okolicach wsi dokonywała się koncentracja bieszczadzkich oddziałów UPA. Na skutek bratobójczych walk wieś uległa zupełnemu zniszczeniu, a miejscowa ludność całkowicie wysiedlona;
  • Żernica Wyżna, gmina Baligród [zobacz na mapie]
    W 1921 Żernica Wyżna liczyła 888 mieszkańców. Po II wojnie światowej w okolicach wsi dokonywała się koncentracja bieszczadzkich oddziałów UPA. Pierwsza pacyfikacja wsi przez UPA nastąpiła w styczniu 1945. W 1947 r. mieszkańcy zostali wysiedleni w ramach Akcji „Wisła”.

Powiat sanocki:

  • Balnica, gmina Komańcza [zobacz na mapie]
    Przed wojną Balnica liczyła ok. 500 mieszkańców. Po wojnie cała ludność łemkowska została przesiedlona do województwa szczecińskiego, gm. Trzebiatów, do wsi: Roby, Gorzysław i Bieczyno;
  • Bełchówka, gmina Bukowsko [zobacz na mapie]
    Po wojnie ludność łemkowska została wysiedlona i Bełchówka stała się częścią wsi Bukowsko;
  • Kamienne, gmina Bukowsko [zobacz na mapie]
    Przed wybuchem wojny wieś liczyła 42 domostwa, zamieszkiwali ją głównie Rusini. W 1946 po wysiedleniu ukraińskich mieszkańców wieś została spalona przez UPA;
  • Kożuszne, gmina Komańcza [zobacz na mapie]
    Po roku 1944 ludność rusińska została przesiedlona w ramach wymiany ludności na Ukrainę. W miejscu po dawnej wsi znajdują się obecnie liczne zabudowania - ośrodek jeździecki, pensjonat Sokolisko, ranczo turystyczne i domki wczasowe;
  • Lachowa, gmina Tyrawa Wołoska [zobacz na mapie]
    W 1921 wieś składała się z 21 domostw i liczyła 301 mieszkańców. W trakcie II wojny światowej Żydzi zostali wywiezieni, a wieś została zajęta przez sotnie UPA. Na mocy polsko-ukraińskiego porozumienia o wymianie ludności ukraińskich mieszkańców wsi przesiedlono do Ukrainy;
  • Ratnawica, gmina Bukowsko [zobacz na mapie]
    Wieś przestała istnieć po II wojnie światowej, gdy cała ludność łemkowska została wysiedlona. Do pozostałości wsi należy niewielki cmentarz z zachowanymi nagrobkami;
  • Sukowate, w latach 80. XX wieku Sękówka, gmina Zagórz [zobacz na mapie]
    W 1939 r. liczyła 260 mieszkańców. Po deportacji części mieszkańców Ukraińców do Ukraińskiej SRR w latach 1945–1946 nie są znane dane o następnej deportacji;
  • Wola Jaworowa, dzisiaj przysiółek wsi Wola Sękowa, gmina Bukowsko [zobacz na mapie]
    W roku 1946 mieszkańcy tej wsi zostali przesiedleni do ZSRR;
  • Zawadka Morochowska, gmina Zagórz [zobacz na mapie]
    Pod koniec XIX wieku było tu 37 numerów domów i 202 mieszkańców, 109 mężczyzn i 96 kobiet. Po zakończeniu II wojny światowej żołnierze Ludowego Wojska Polskiego w kilku dokonanych tu pacyfikacjach zamordowali kilkudziesięciu mieszkańców tej wsi, w tym również kobiety i dzieci;
  • Zubeńsko, gmina Komańcza [zobacz na mapie]
    W 1921 roku wieś liczyła 59 domów i 355 mieszkańców. Stała tu drewniana cerkiew, zbudowana prawdopodobnie około 1789 roku. Podczas wysiedleń wieś całkowicie się wyludniła, a zabudowa została zniszczona;

Powiat krośnieński:

  • Czeremcha, gmina Jaśliska [zobacz na mapie]
    Po wojnie ludność wsi wysiedlono do ZSRR. Budynek cerkwi rozebrano w latach 50. XX wieku;
  • Jaśliska, inaczej Jasiel, gmina Jaśliska [zobacz na mapie]
    We wrześniu 1944 w walkach z Niemcami w Jasielu zginęło 52 żołnierzy Armii Czerwonej. 20 marca 1946 miała miejsce Zbrodnia w Jasielu, dokonana przez UPA na polskich żołnierzach Wojsk Ochrony Pogranicza i funkcjonariuszach Milicji Obywatelskiej. Mieszkańców Jasiela wysiedlono w ramach operacji „Wisła”;
  • Lachowa, gmina Tyrawa Wołoska [zobacz na mapie]
    W 1921 wieś składała się z 21 domostw i liczyła 301 mieszkańców. W trakcie II wojny światowej Żydzi zostali wywiezieni, a wieś została zajęta przez sotnie UPA. Na mocy polsko-ukraińskiego porozumienia o wymianie ludności ukraińskich mieszkańców wsi przesiedlono do Ukrainy;
  • Polany Surowiczne, gmina Jaśliska [zobacz na mapie]
    W ostatnich latach XIX w. wieś liczyła 101 domów i 665 osób, prawie wyłącznie Łemków (w końcu lat 30. XX wieku – ponad 1000 mieszkańców). W 1946 r. wieś została zniszczona, mieszkańcy wysiedleni do ZSRR, a pola zmieniły się w nieużytki;
  • Smereczne, gmina Dukla [zobacz na mapie]
    W 1940 r. wieś liczyła 37 gospodarstw. W czasie II wojny światowej, w 1943 r. Przed wojną w górnej części wsi istniały szyby naftowe. We wrześniu 1944 r. wskutek walk frontowych większość chałup we wsi spłonęła, mieszkańcy ją opuścili i nigdy do niej nie wrócili;
  • Surowica, gmina Jaśliska [zobacz na mapie]
    W 1931 r. wieś liczyła 506 osób i 78 domów, zajmując 11 km² pow. Po 1944 r. miejscowi Rusini zostali przesiedleni na Ukrainę;
  • Tarnawka, gmina Rymanów [zobacz na mapie]
    W 1939 r. zamieszkiwało ją 420 osób. Wieś pozostała wyludniona do 1947 roku;
  • Wernejówka, gmina Rymanów [zobacz na mapie]
    W 1898 roku wieś liczyła 109 mieszkańców i 19 domów. . Po roku 1944 ludność rusińska została w ramach wymiany ludności przesiedlona do Ukrainy;
  • Wołtuszowa, gmina Rymanów [zobacz na mapie]
    Podczas pierwszej fali wysiedleń w czerwcu 1945 całą ludność wsi przesiedlono na Ukrainę w rejon Tarnopola. Opustoszałą wieś spalił doszczętnie w styczniu następnego roku oddział UPA;
  • Zawoje, gmina Rymanów [zobacz na mapie]

Powiat przemyski:

  • Chyrzynka, gmina Krzywcza [zobacz na mapie]
    Według spisu powszechnego, przeprowadzonego w 1921 r. wieś liczyła 19 domów i 119 mieszkańców. Większość mieszkańców wywieziono do Ukrainy w 1946 r.
  • Dobrzanka, gmina Bircza [zobacz na mapie]
    Według spisu z 1921 r. wieś liczyła 61 domów i 391 mieszkańców. W 1947 większość mieszkańców wywieziono na Ziemie Odzyskane;
  • Krajna, gmina Bircza [zobacz na mapie]
    W 1921 Krajna liczyła 46 domów i 279 mieszkańców. Większość mieszkańców wysiedlono w 1946 na Ukrainę. Zniszczoną zabudowę wsi i miejsce po cerkwi z 1882 zarasta las;
  • Łodzinka Dolna, gmina Bircza [zobacz na mapie]
    12 września 1939 na wzgórzach otaczających Łodzinkę toczyły się ciężkie walki polsko-niemieckie. W 1946 większość mieszkańców wysiedlono do Ukrainy. W 2006 roku wieś zamieszkiwały 2 osoby;
  • Łomna, gmina Bircza [zobacz na mapie]
    W 1921 r. Łomna liczyła 109 domów i 672 mieszkańców. Po II wojnie światowej wszyscy mieszkańcy zostali wysiedleni. Trzy domy z Łomnej zostały przeniesione do wsi Korzeniec, gdzie stoją do dziś;
  • Paportno, gmina Fredropol [zobacz na mapie]
    Podczas II wojny światowej gromadę Paportno włączono do Generalnego Gubernatorstwa. Gromada Paportno w 1943 roku liczyła 1011 mieszkańców i była drugą (z 13) pod względem wielkości gromadą gminy Dobromil. Mieszkańcy wsi w latach 1945–1946 zostali wysiedleni do ZSRR;
  • Paportno-Sopotnik, gmina Fredropol [zobacz na mapie]
    Mieszkańcy obydwu wsi w latach 1945–1946 zostali wysiedleni do ZSRR;

Jak sprawdzić ortofotomapy z 1944 roku?

Aby porównać zdjęcia lotnicze z czasów II wojny światowej z aktualną ortofotomapą, w pierwszym kroku przejdź na stronę Geoportalu Krajowego, który dostępny jest pod linkiem: https://geoportal-krajowy.pl. Dalsze kroki przedstawiamy w instrukcji krok po kroku:

  • Wybierz w pasku po prawej stronie narzędzie “Porównaj mapy”.
Wybierz “Porównaj mapy”, Na Mapie
Wybierz “Porównaj mapy”, Na Mapie
  • Wybierz dwie kompozycje mapowe do porównania. Jeśli chcesz porównać ortofotomapy historyczną i aktualną wybierz: “Ortofotomapa aktualna” (1) i “Ortofotomapa 1944 r.” (2).
Wybierz kompozycje mapowe do porównania, Na Mapie
Wybierz kompozycje mapowe do porównania, Na Mapie
  • Przybliż się w widoku mapy do interesującego Cię obszaru lub skorzystaj z wyszukiwarki działek lub adresów
  • Skorzystaj z pionowego suwaka do porównywania terenu na wybranych kompozycjach mapowych
Skorzystaj z suwaka do porównywania widoku map, Na Mapie
Skorzystaj z suwaka do porównywania widoku map, Na Mapie

Źródłem prezentowanych danych historycznych są zdjęcia lotnicze pozyskane przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Krośnie. Zdjęcia zostały wykonane przez Luftwaffe - siły powietrzne III Rzeszy w 1944 roku i obejmują południową część województwa podkarpackiego. Następnie pozyskane zdjęcia lotnicze zostały przetworzone do postaci ortofotomapy i opublikowane w formie interaktywnej mapy w Geoportalu

Projekt opracowania i publikacji ortofotomapy z 1944 r. został zrealizowany przez firmę SmallGIS oraz OnGeo.pl. 
Zachęcamy do odwiedzenia strony projektu: https://geoportal-krajowy.pl/historia-podkarpackich-lasow.

Avatar: Monika Byś
Monika Byś

Redaktorka prowadząca w OnGeo.pl. Analityczka danych i specjalistka rynku nieruchomości.

Dla ciebie
0