Planowane zmiany ustawy Prawo geodezyjne

6 czerwca 2025 roku na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt nowelizacji ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne (Pgik) oraz ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej. 56-stronicowy dokument wprowadza ponad 30 kluczowych zmian, które mają zrewolucjonizować branżę geodezyjną w Polsce. Zmiany obejmują cyfryzację procesów, doprecyzowanie zasad pracy geodetów, wprowadzenie kar za nieprzestrzeganie terminów, zniesienie niektórych uprawnień zawodowych oraz wzmocnienie nadzoru Głównego Geodety Kraju (GGK). Sprawdź, co czeka sektor geodezyjny w 2025 roku

Co Wprowadza Projekt Nowelizacji Pgik?

Projekt nowelizacji ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej, opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji, to kompleksowy dokument liczący 56 stron. Jego celem jest modernizacja i cyfryzacja procesów geodezyjnych, poprawa jakości danych ewidencyjnych oraz ułatwienie dostępu do informacji przestrzennych. Poniżej przedstawiamy kluczowe zmiany, które mogą zrewolucjonizować branżę geodezyjną w 2025 roku.

Zmiany dotyczą m.in.:

• statusu zawodów geodezyjnych,
• struktury organizacyjnej i nadzoru nad geodezją w Polsce,
• zakresu obowiązków administracji i wykonawców,
• zasad korzystania z danych przestrzennych i państwowego zasobu geodezyjnego (PZGiK).

Kluczowe Zmiany w Ustawie Prawo Geodezyjne i Kartograficzne

Projekt nowelizacji Pgik wprowadza 34 zmiany, które obejmują zarówno procedury administracyjne, jak i zasady wykonywania zawodu geodety. Oto szczegółowy opis każdej z nich, oparty na treści projektu:

1. Nowa Definicja Wykonawcy Prac Geodezyjnych i Kartograficznych

Projekt zmienia art. 11 ustawy Pgik, określając wykonawcę prac geodezyjnych i kartograficznych jako osobę posiadającą uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii. Zmiana ta ma na celu zapewnienie, że kluczowe zadania są wykonywane przez osoby z odpowiednimi kwalifikacjami, co zwiększa jakość i odpowiedzialność za realizowane prace.

2. Doprecyzowanie Czynności Wymagających Samodzielnych Funkcji

Nowelizacja precyzuje, które czynności w ramach prac geodezyjnych i kartograficznych muszą być wykonywane osobiście przez osoby z uprawnieniami zawodowymi. Ma to na celu wyeliminowanie niejasności i zapewnienie, że kluczowe zadania, takie jak pomiary czy opracowania kartograficzne, są realizowane przez wykwalifikowanych specjalistów.

3. Terminy Aktualizacji Ewidencji Gruntów i Budynków

Wprowadzono obowiązek aktualizacji ewidencji gruntów i budynków (EGiB) w określonym terminie na podstawie dokumentacji geodezyjnej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego (PZGiK). Celem jest zapewnienie bieżącej aktualności danych ewidencyjnych, co ma kluczowe znaczenie dla procesów inwestycyjnych i administracyjnych.

4. Sankcje za Nieprzestrzeganie Terminu Zgłaszania Prac

Projekt wprowadza kary pieniężne za:

• Niezgłaszanie prac geodezyjnych do organu Służby Geodezyjnej i Kartograficznej (SGiK) w ciągu 5 dni roboczych od rozpoczęcia prac.
• Nieprzekazanie wyników zgłoszonych prac geodezyjnych do organu SGiK.
• Niezgłaszanie zmian danych EGiB w ciągu 30 dni od ich powstania.

Kary te mają na celu zwiększenie dyscypliny w zgłaszaniu prac i aktualizacji danych.

5. Skutki Nieuiszczenia Opłat

Określono konsekwencje za nieuiszczenie należnych opłat za udostępnianie materiałów z PZGiK oraz za wykonanie czynności przez organ SGiK. Przepisy te mają zapewnić terminowe regulowanie należności, co wspiera finansowanie działań administracji geodezyjnej.

6. Okresowa Weryfikacja Danych Ewidencyjnych

Starostowie będą zobowiązani do przeprowadzania okresowych weryfikacji danych EGiB w celu zapewnienia ich aktualności i podniesienia jakości bazy danych. Ma to na celu eliminację błędów i nieaktualnych informacji, które mogą wpływać na procesy planowania przestrzennego.

7. Wzmocnienie Nadzoru Głównego Geodety Kraju

Główny Geodeta Kraju (GGK) będzie wyrażał opinie o kandydatach na geodetów województwa (po uzyskaniu opinii wojewódzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego i kartograficznego – WINGiK) oraz geodetów powiatowych. Zmiana ta wzmacnia nadzór centralny nad lokalnymi organami geodezyjnymi.

8. Dostęp GGK do Baz Danych Starostów

GGK zyska dostęp do baz danych prowadzonych przez starostów, co umożliwi rzetelny nadzór nad danymi bez możliwości ich modyfikacji przez organ centralny. To kluczowy krok w kierunku zapewnienia spójności i jakości danych przestrzennych.

9. Podział Dotacji Celowych

Projekt określa zasady podziału dotacji celowych na realizację zadań geodezyjnych i kartograficznych przez samorządy powiatowe. Ma to na celu zapewnienie odpowiedniego finansowania działań administracyjnych.

10. Mechanizm Waloryzacji Opłat

Wprowadzono ustawowy mechanizm waloryzacji opłat za czynności wykonywane przez organy SGiK, co pozwoli na dostosowanie opłat do zmieniających się warunków gospodarczych, takich jak inflacja.

11. Zmiany w Uprawnieniach Zawodowych

Zniesione zostaną uprawnienia zawodowe w zakresach:

• Nr 3: geodezyjne pomiary podstawowe.
• Nr 6: redakcja map.
• Nr 7: fotogrametria i teledetekcja.

Celem jest ułatwienie dostępu do zawodu geodety i uproszczenie systemu nadawania uprawnień, co może zwiększyć liczbę specjalistów w branży.

12. Cyfryzacja Dziennika Praktyk Zawodowych

Dziennik praktyk zawodowych zostanie zdigitalizowany, co usprawni proces dokumentowania doświadczenia zawodowego kandydatów na geodetów. Zmiana ta przyspieszy procedury związane z uzyskaniem uprawnień zawodowych.

13. Zmiana Definicji Kluczowych Pojęć

Projekt redefiniuje pojęcia takie jak:

• Ewidencja gruntów i budynków (EGiB).
• Państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny (PZGiK).
  Zrezygnowano z pojęcia „operatu ewidencyjnego”, wprowadzając precyzyjne określenie zbioru dokumentów uzasadniających wpisy do baz danych jako elementu PZGiK. Zmiana ta ma na celu uporządkowanie terminologii i zwiększenie przejrzystości przepisów.

14. Bezpłatne Udostępnianie Danych EGiB

Część danych opisowych dotyczących działek ewidencyjnych i budynków w EGiB będzie udostępniana bezpłatnie, co zwiększy dostępność informacji dla obywateli i przedsiębiorców.

15. Zwolnienie z Opłat dla Osób Niewidomych i Słabowidzących

Analogowe materiały kartograficzne przeznaczone dla osób niewidomych i słabowidzących będą zwolnione z opłat, co wspiera inkluzywność i dostępność danych.

16. Nowy Podział Terenów Zamkniętych

Wprowadzono podział terenów zamkniętych na dwie kategorie, co ma na celu lepsze zarządzanie tymi obszarami i dostosowanie procedur do ich specyfiki.

17. Gleboznawcza Klasyfikacja Gruntów

Zmiany obejmują:

• Zniesienie obowiązku przeprowadzania gleboznawczej klasyfikacji dla gruntów leśnych, co pozwoli na ujawnienie użytków gruntowych Ls (lasy) na podstawie ustaleń planów urządzenia lasu (UPUL) bez osobnego postępowania administracyjnego.
• Określenie wymagań dla osób wykonujących operaty klasyfikacyjne w ramach postępowań administracyjnych.
• Ustawowe zasady przeprowadzania i kontroli klasyfikacji gleboznawczej, co zwiększa przejrzystość i efektywność tych procesów.

18. Narady Koordynacyjne

Zmodyfikowano regulacje dotyczące usytłowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu na naradach koordynacyjnych. Zmiana ta ma na celu usprawnienie procesów inwestycyjnych poprzez lepszą koordynację między organami i inwestorami.

19. Pełnienie Obowiązków GGK

Projekt wprowadza podstawy prawne do pełnienia obowiązków GGK w przypadku odwołania piastuna tego organu, zapewniając ciągłość działania administracji centralnej.

20. Plany Strategiczne i Operacyjne GGK

GGK będzie zobowiązany do sporządzania czteroletniego planu strategicznego oraz rocznych planów operacyjnych. Ma to na celu zwiększenie transparentności i planowania działań w zakresie geodezji i kartografii.

21. Zasady Działania WINGiK

Doprecyzowano zasady funkcjonowania wojewódzkich inspektorów nadzoru geodezyjnego i kartograficznego (WINGiK), co zwiększa efektywność nadzoru na szczeblu regionalnym.

22. Czynności Sprawdzające WINGiK

Określono procedury przeprowadzania przez WINGiK-a czynności sprawdzających, co ma na celu zapewnienie rzetelności i zgodności działań geodezyjnych z przepisami.

23. Kierownik Jednostki Kontrolującej

Doprecyzowano, kto pełni funkcje kierownika jednostki kontrolującej, aby wyeliminować niejasności w strukturze organizacyjnej.

24. Przekazywanie Kopii Baz Danych

Starostowie będą zobowiązani do przekazywania kopii zabezpieczających bazy danych, co zapewni ich bezpieczeństwo i umożliwi odtworzenie w razie awarii.

25. Zniesienie Rejestru Granic

Zniesiono zadanie marszałka województwa prowadzenia państwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju, dotychczas uzgadnianego z GGK. Aktualizacja granic będzie oparta na danych EGiB przekazywanych do zintegrowanego systemu informacji o nieruchomościach.

26. Przyjmowanie Wyników Prac Geodezyjnych

Zmieniono przepisy, aby wyeliminować wątpliwości dotyczące podstawy przyjmowania wyników prac geodezyjnych na zlecenie organów administracji do PZGiK, co usprawni procedury administracyjne.

27. Uproszczenie Adresów Podmiotów

Zastąpiono określenia „miejsce pobytu stałego” lub „adres siedziby” ogólnym pojęciem „adresu” dla podmiotów wymienionych w art. 20 ust. 2 pkt 1 Pgik, co upraszcza procedury administracyjne.

28. Wypisy z Rejestru Gruntów

Wprowadzono możliwość uzyskania wypisów z rejestru gruntów zawierających dane osób prawnych, co ułatwia dostęp do informacji dla podmiotów gospodarczych.

29. Modernizacja EGiB

Uszczegółowiono procedury modernizacji ewidencji gruntów i budynków, co ma na celu poprawę jej jakości, aktualności i spójności z innymi bazami danych.

30. Zintegrowany System Informacji o Nieruchomościach

Wprowadzono obowiązek przekazywania przez notariuszy elektronicznych wypisów aktów notarialnych zamiast odpisów, co usprawni działanie zintegrowanego systemu informacji o nieruchomościach i przyspieszy aktualizację danych.

31. Wznowienie Znaków Granicznych

Doprecyzowano zasady wznowienia znaków granicznych i wyznaczenia punktów granicznych, co zwiększa precyzję i przejrzystość tych procesów.

32. Postępowania Dyscyplinarne

Zmieniono regulacje dotyczące postępowań dyscyplinarnych osób wykonujących samodzielne funkcje w geodezji i kartografii, aby zwiększyć ich przejrzystość i skuteczność.

33. Obliczanie Terminów

Określono, że do obliczania terminów zawartych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego (Kpa), co zapewnia jednolite podejście do procedur administracyjnych.

34. Nadawanie Przesyłek

Wprowadzono możliwość nadawania przesyłek w placówkach podmiotów zajmujących się doręczaniem korespondencji na terenie Unii Europejskiej, co ułatwia komunikację administracyjną.

Zmiany w Ustawie o Infrastrukturze Informacji Przestrzennej

Projekt wprowadza istotne zmiany w ustawie o infrastrukturze informacji przestrzennej, które mają na celu poprawę dostępności i ujednolicenia danych przestrzennych. Kluczową zmianą jest umożliwienie Głównemu Geodecie Kraju tworzenia i obsługiwania usług sieciowych zawierających zbiory danych przestrzennych w zastępstwie organów administracji geodezyjnej i kartograficznej. Zmiana ta wynika z nowych zapisów w Pgik (art. 7a pkt 5a i art. 7d pkt 1a), które dają GGK dostęp do baz danych starostów. Celem jest zapewnienie spójności danych przestrzennych w skali kraju oraz ułatwienie ich wykorzystywania w planowaniu przestrzennym i procesach inwestycyjnych.

Konsultacje Publiczne i Harmonogram

Projekt jest obecnie w fazie konsultacji publicznych i opiniowania, co rozpoczęło się 6 czerwca 2025 roku po publikacji na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Interesariusze, w tym geodeci, samorządy i obywatele, mogą zgłaszać uwagi i propozycje zmian, co pozwoli na dopracowanie przepisów przed ich ostatecznym przyjęciem. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to IV kwartał 2025 roku, co sugeruje, że zmiany mogą wejść w życie na początku 2026 roku. Szczegółowy tekst projektu oraz uzasadnienie są dostępne na stronie Rządowy Proces Legislacyjny 

Kontekst i Znaczenie Zmian

Nowelizacja Pgik oraz ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej jest odpowiedzią na wieloletnie wyzwania w polskiej geodezji, takie jak nieaktualność danych ewidencyjnych, skomplikowane procedury administracyjne czy ograniczenia w dostępie do danych przestrzennych. Projekt uwzględnia również konieczność dostosowania regulacji do wymogów cyfryzacji i unijnych standardów w zakresie danych przestrzennych. Kluczowe korzyści płynące z proponowanych zmian to:

• Cyfryzacja i efektywność: Cyfryzacja dziennika praktyk zawodowych, elektroniczne wypisy aktów notarialnych i dostęp GGK do baz danych przyspieszą procesy administracyjne.
• Poprawa jakości danych: Okresowe weryfikacje EGiB, doprecyzowanie procedur modernizacji oraz zniesienie niepotrzebnych klasyfikacji (np. dla gruntów leśnych) poprawią jakość i aktualność danych.
• Ułatwienie dostępu do zawodu: Zniesienie niektórych uprawnień zawodowych obniży bariery wejścia dla nowych geodetów, co może zwiększyć konkurencyjność w branży.
• Wsparcie dla inwestycji: Usprawnienie narad koordynacyjnych i systemu informacji o nieruchomościach przyspieszy procesy inwestycyjne, co jest kluczowe dla rozwoju gospodarczego.
• Inkluzywność: Bezpłatne dane EGiB i zwolnienie z opłat dla osób niewidomych zwiększą dostępność informacji.

Wyzwania i Uwagi

Choć projekt wprowadza wiele pozytywnych zmian, budzi również pewne pytania. Wprowadzenie kar za nieprzestrzeganie terminów może zwiększyć presję na geodetów, szczególnie tych pracujących w małych firmach. Zniesienie niektórych uprawnień zawodowych, choć ułatwia dostęp do zawodu, może budzić obawy o jakość wykonywanych prac, zwłaszcza w specjalistycznych dziedzinach, takich jak fotogrametria. Konsultacje publiczne będą kluczowe dla wypracowania równowagi między uproszczeniem procedur a utrzymaniem wysokich standardów zawodowych.

Podsumowanie

Projekt nowelizacji ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej to ambitna reforma, która ma szansę zrewolucjonizować polską geodezję i kartografię. Wprowadzone zmiany odpowiadają na potrzeby cyfryzacji, poprawy jakości danych i usprawnienia procesów administracyjnych. Trwające konsultacje publiczne dają możliwość dopracowania przepisów, aby jak najlepiej służyły one profesjonalistom, samorządom i obywatelom. Zachęcamy do zapoznania się z pełnym tekstem projektu na stronie Rządowego Centrum Legislacji i zgłaszania uwag, które mogą wpłynąć na ostateczny kształt ustawy. Jakie zmiany uważasz za najważniejsze dla branży geodezyjnej? Podziel się swoją opinią!